بزرگنمايي:

ایران پرسمان - آرمان ملی / متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
با مشخص شدن لیست‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان رقابت‌های انتخابات مجلس آینده با چشم‌انداز روشن‌تری مواجه است. حزب کارگزاران سازندگی به‌صورت مستقل لیست انتخاباتی ارائه کرد و حاضر نشد در ائتلاف برای ایران که متشکل از9 حزب دیگر اصلاح‌طلب بود مشارکت داشته باشند. اتفاقی که پتانسیل تشتت را در بین جریان اصلاحات بالا برده است. از سوی دیگر اصولگرایان که انتظار می‌رفت با اتحاد و استراتژی دقیق‌تری پا به عرصه انتخابات بگذارند با یک رویکرد واگرایانه و غیرمنتظره با سه لیست انتخاباتی پر حرف و حدیث پا به عرصه انتخابات گذاشته‌اند. لیست‌هایی که به شکل‌های مختلف یکدیگر را خنثی می‌کند و آینده جریان اصولگرایی را در هاله‌ای پر از ابهام فرو برده است. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی آرایش سیاسی انتخابات آینده «آرمان ملی» با دکتر مصطفی کواکبیان نماینده مجلس دهم شورای اسلامی، عضو شورای عالی سیاستگذاری جریان اصلاحات و دبیرکل حزب مردمسالاری گفت‌وگو کرده است. کواکبیان معتقد است: «پیش‌بینی بنده این است که در انتخابات آینده در تهران بیش از دو‌میلیون نفر به پای صندوق‌های رأی خواهند رفت. در انتخابات مجلس گذشته بیش از سه‌میلیون نفر در تهران در انتخابات مشارکت داشتند. در نتیجه شرایط انتخابات به شکلی نیست که برخی با ناامیدی از آن یاد می‌کنند. ممکن است میزان مشارکت مانند انتخابات مجلس دهم نباشد اما اینکه انتخابات آینده تحت تاثیر دو قطبی رأی دادن و رأی ندادن باشد را قبول ندارم و معتقدم میزان مشارکت مردم در انتخابات آینده قابل قبول خواهد بود». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
مسائل مربوط به بررسی صلاحیت‌ها برای انتخابات آینده به چه میزان انتخابات آینده مجلس را تحت تاثیر قرار داده است؟
در شرایط کنونی اصلاح‌طلبان برای ارائه لیست در تهران با مشکل مواجه نیستند و لیست انتخاباتی خود را ارائه کردند. با این وجود مشکل اصلی جریان اصلاحات در انتخابات آینده در حوزه‌های مناطق دیگر کشور است. براساس آخرین ارزیابی که در این زمینه صورت گرفته در حدود شصت کاندیدای اصلاح‌طلب در حوزه‌های دیگر کشور حضور دارند. شرایط به شکلی است که در برخی از مناطق کشور رقابت انتخاباتی درون گروهی و تنها بین اصولگرایان است. بدون شک این وضعیت کاملا رقابتی نیست و ما نسبت به این رویکرد گلایه داریم. در چنین شرایطی رقابت حزبی و جریانی بین گروه‌های سیاسی صورت نمی‌گیرد و رقابت تنها بین برخی افراد است که در یک جریان سیاسی خاص تعریف می‌شوند. براساس آمارها از بین 108حوزه انتخابیه در حدود 140 حوزه انتخابیه دارای چنین وضعیتی است.
شورای سیاستگذاری جریان اصلاحات عنوان کرده که به‌صورت رسمی هیچ‌لیستی ارائه نخواهد کرد، اما احزاب اصلاح‌طلب آزادند که براساس ملاحظاتی که دارند لیست انتخاباتی ارائه کنند که در واقع نیز چنین شد. آیا در چنین شرایطی آرای اصلاح‌طلبان پراکنده نخواهد شد و تشتت به وجود نخواهد آمد؟
اینکه شورای سیاستگذاری جریان اصلاحات عنوان می‌کند احزاب آزاد هستند که لیست ارائه کنند سخن صحیحی نیست. احزاب فی‌نفسه آزاد هستند که در عرصه سیاسی و به خصوص انتخابات براساس منافع جامعه و کشور عمل کنند و لیست انتخاباتی ارائه کنند. شورای عالی سیاستگذاری عنوان می‌کند به نام این شورا لیستی ارائه نخواهد شد. به هر حال این تصمیمی است که اعضای این شورا براساس شرایط گرفته‌اند، با این وجود احزاب آزاد هستند که به هر شکلی که به مصلحت می‌دانند عمل کنند. در شرایط کنونی 9 حزب اصلاح‌طلب با تجمیع نیروهای خود تصمیم گرفته‌اند که لیستی به نام «ائتلاف برای ایران» منتشر کنند که در این لیست افراد اصلح اصلاح‌طلب برای مجلس آینده حضور دارند.
این لیست از چه احزابی تشکیل شده است؟
حزب مردمسالاری، حزب اسلامی کار، خانه کارگر، حزب ندای ایرانیان، انجمن اسلامی معلمان، حزب وحدت و همکاری ملی، حزب آزادی و حزب همبستگی دانش‌آموختگان ایران از جمله احزابی هستند که در این لیست حضور دارند. البته تلاش‌هایی هم صورت گرفت که حزب کارگزاران نیز در این لیست وجود داشته باشد که در نهایت این اتفاق رخ نداد و حزب کارگزاران سازندگی به‌صورت مستقل لیست انتخاباتی ارائه کرد. قرار بود لیست‌های اصلاح‌طلبان برای تهران نیز دارای سه سرلیست باشد که آقای مجید انصاری، بنده و آقای محجوب باشیم.
چرا دوباره در لیست اصلاح‌طلبان چهره ناشناخته وجود دارد؟
این موضوع بستگی به میزان ناشناختگی افراد دارد. در این زمینه میثاق‌نامه‌ای تهیه شده است. یعنی اگر کسانی که در لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان قرار دارند وارد مجلس شدند، باید در فراکسیون اصلاح‌طلبان عضویت داشته باشند. نکته دیگر اینکه همه افرادی که در لیست اصلاح‌طلبان قرار گرفته‌اند وابسته به احزابی هستند که در ائتلاف حضور دارند. در نتیجه در آینده نیز این افراد موظف به پیروی از رویکرد حزبی خود هستند. در غیراین صورت حزب مربوطه و اصلاح‌طلبان به شکل دیگری با موضوع برخورد خواهند کرد. همه افراد موجود در این لیست نیز اصلاح‌طلب هستند و هیچ‌فردی از حزب اعتدال و توسعه و یا اصولگرایان معتدل در این لیست وجود ندارد.
آیا شورای سیاستگذاری جریان اصلاحات از لیست‌های ارائه شده توسط احزاب اصلاح‌طلب حمایت خواهد کرد؟
شورای عالی سیاستگذاری شاید به‌صورت رسمی حمایت نکند اما دبیرکل احزاب اصلاح‌طلبی که لیست ارائه کرده‌اند همگی در شورای عالی سیاستگذاری حضور دارند و این تصمیمی بوده که احزاب اصلاح‌طلب گرفته‌اند. هدف اصلی این ائتلاف نیز پیروزی در انتخابات است و به همین دلیل براساس شرایط انتخاباتی این ائتلاف تصمیم‌گیری خواهد کرد.
موضع رئیس دولت اصلاحات درباره لیست‌های ارائه شده چیست؟ آیا در این زمینه با ایشان رایزنی صورت گرفته است؟
رئیس دولت اصلاحات همواره به اصل حضور در انتخابات تاکید داشته‌اند و معتقدند سرنوشت مردم باید از طریق صندوق رأی مشخص شود، اما اینکه ایشان قصد داشته باشند از لیست‌های انتخاباتی حمایت کنند یا خیر، بنده اطلاع ندارم.
شکل ارائه لیست‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان و موضع شورای عالی سیاستگذاری این نکته را تداعی می‌کند که اصلاح‌طلبان در واکنش به ردصلاحیت‌ها قصد ندارند مسئولیت عملکرد نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس آینده را برعهده بگیرند. آیا این مساله را می‌پذیرید؟
اصلاح‌طلبان در مجلس دهم هم اکثریت مجلس را در اختیار نداشتند. در مجلس دهم سه فراکسیون امید، مستقلین و ولایی وجود داشت که نقش فراکسیون مستقلین اهمیت خاصی داشت. در حالی که در اغلب مواقع تصمیمات فراکسیون مستقلین به فراکسیون ولایی نزدیک‌تر بود. در نتیجه اصلاح‌طلبان در مجلس دهم در اقلیت قرار داشتند و یک مجلس اصلاح‌طلب نبوده است. شرایط انتخابات کنونی سخت است و ما با علم به این شرایط وارد عرصه شده‌ایم. یکی از ضعف‌های مهم فراکسیون امید در مجلس دهم ضعف اطلاع‌رسانی است. سوال اینجاست که اگر همین تعداد اصلاح‌طلب هم در مجلس دهم نبود قرار بود چه اتفاقی رخ بدهد؟ یک مساله این است که عملکرد اصلاح‌طلبان در مجلس دهم چگونه بوده و مساله دیگر این است که اگر همین تعداد اصلاح‌طلب هم در مجلس حضور نداشت چه اتفاقی رخ می‌داد. با تمام انتقاداتی که نسبت به عملکرد فراکسیون امید مطرح می‌شود بنده معتقدم اصلاح‌طلبان در مجلس دهم عملکرد قابل قبولی داشتند. هر چند معتقدم اگر اصلاح‌طلبان اکثریت مجلس را در اختیار داشتند شرایط به شکل دیگری رقم می‌خورد. هرچند که با داشته‌هایی که فراکسیون امید در اختیار داشت بالاترین بهره‌وری را از خود نشان داد. یکی از اشکالات اصلی فراکسیون امید این بود که در رقابت‌های انتخاباتی کسانی را در لیست خود جای دادند که پس از ورود به مجلس راه دیگری در پیش گرفتند و در مسیر دیگری قرار گرفتند. برخی افراد با ما عکس یادگاری گرفتند اما زنبیل خود را در مجلس جای دیگری قرار دادند. اشکالی که در این زمینه وجود دارد این است که فراکسیون امید نیز مبتنی برتحزب نبود و براساس برنامه‌های حزبی عمل نمی‌کرد. این فراکسیون بیشتر شکل جریانی داشت و به همین دلیل نیز به عملکرد فراکسیون انتقاداتی وارد بود. مساله دیگر به اشکالات قانون انتخابات کشور باز می‌گردد. ما در مجلس دهم روی این مساله کار کردیم و اصلاحاتی در قانون انتخابات کشور ایجاد کردیم، اما این اصلاحات مورد تایید شورای نگهبان قرار نگرفت و در نهایت توسط این شورا رد شد. در این زمینه آقای لاریجانی تاثیر خاصی داشت. ما عنوان می‌کردیم شورای نگهبان تنها بخش‌هایی از این اصلاحات را رد کرده و بقیه موارد امکان اجرایی شدن دارد، اما آقای لاریجانی اجازه نداد اصلاحات مطرح شده دوباره در دستور کار مجلس قرار بگیرد. این فرصتی بود که در مجلس دهم از دست رفت. ما طرحی داشتیم که نمایندگان بیشتر از سه دوره نتوانند در مجلس حضور داشته باشند و به جای آن افراد جدیدی حضور پیدا کنند اما این طرح هم در مجلس دهم به نتیجه مطلوب نرسید و قانون انتخابات همچنان با اشکالاتی که دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دولت در این زمینه با مجلس همکاری نکرد؟
دولت لایحه جامع انتخابات را در ماه‌های آخر مجلس به مجلس ارسال کرد. بدون شک اگر دولت این طرح را زودتر به مجلس ارائه کرده بود وضعیت ردصلاحیت‌ها و نظام انتخاباتی کشور بهتر از امروز بود. بنده امیدوارم این موضوع در مجلس یازدهم به‌صورت جدی مورد بررسی قرار بگیرد و نمایندگان این طرح را به ماه‌های آخر عمر مجلس موکول نکنند که ممکن است با توجه به تحولات جامعه دوباره اجرای این طرح به تعویق بیفتد.
چرا حزب کارگزاران سازندگی در ائتلاف برای ایران حضور نداشت و به‌صورت مستقل لیست انتخاباتی ارائه کرد؟
ما متولی حزب و ائتلاف خود هستیم و نمی‌توانستیم احزاب دیگر را مجبور کنیم در ائتلاف ما شرکت کنند. به هر حال حزب کارگزاران سازندگی به این نتیجه رسیده که در شرایط کنونی لیست مستقل حزبی ارائه کند و این کار را کرده است. به همین دلیل باید به تصمیم این حزب احترام گذاشت.
آیا این وضعیت سبب تشتت در بین اصلاح‌طلبان و کاهش نمایندگان اصلاح‌طلب در مجلس آینده نخواهد شد؟
این وضعیت در بین اصولگرایان وجود داشته است. در شرایط کنونی شورای ائتلاف جریان اصولگرایی لیست انتخاباتی ارائه کرده است. با این وجود جبهه پایداری نیز لیست مستقل انتخاباتی ارائه کرده است. کار اصولگرایان به جایی رسیده که آقای منصور ارضی و سعید قاسمی نیز عنوان می‌کنند قصد دارند برای انتخابات مجلس لیست ارائه کنند. در شرایط کنونی لیست اصلاح‌طلبان همان لیست ائتلاف برای ایران است. ممکن است یک حزب به قصد وزن‌کشی سیاسی لیست مجزا ارائه کرده که تصمیمی بوده که در خود حزب گرفته شده و باید به تصمیم حزبی احترام گذاشت.
با توجه به عملکرد دو جریان سیاسی در گذشته و برخی ناامیدی‌هایی که وجود دارد ارزیابی شما از میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس چیست؟
پیش‌بینی بنده این است که در انتخابات آینده در تهران بیش از دو‌میلیون نفر به پای صندوق‌های رأی خواهند رفت. در انتخابات مجلس گذشته بیش از سه‌میلیون نفر در تهران در انتخابات مشارکت داشتند. در نتیجه شرایط انتخابات به شکلی نیست که برخی با ناامیدی از آن یاد می‌کنند. ممکن است میزان مشارکت مانند انتخابات مجلس دهم نباشد اما اینکه انتخابات آینده تحت تاثیر دو قطبی رأی دادن و رأی ندادن باشد را قبول ندارم و معتقدم میزان مشارکت مردم در انتخابات آینده قابل قبول خواهد بود. میانگین حضور مردم در انتخابات ده دوره گذشته مجلس بین پنجاه تا شصت‌درصد بوده است. به همین دلیل از این میزان مشارکت نمی‌توان نتیجه ناامید‌کننده گرفت.
دیدگاه شما درباره عدم حضور آقای لاریجانی و عارف در انتخابات مجلس آینده چیست؟
به‌نظر می‌رسد آقایان لاریجانی و عارف به اهداف دیگری فکر می‌کنند و به همین دلیل تشخیص دادند در انتخابات مجلس حضور نداشته باشند. آقای لاریجانی فضای شهر قم را برای حضور مجدد در قم مساعد تشخیص نمی‌دادند و به همین دلیل احساس کردند ممکن است با اقبال مردم برای حضور در انتخابات مواجه نشوند. آقای لاریجانی یک سیاستمدار باهوش هستند و به‌صورت طبیعی در انتخاباتی حضور پیدا می‌کنند که به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند. این وضعیت تا حدودی درباره آقای عارف نیز وجود دارد، با این وجود عدم حضور آقای عارف به برنامه‌های آینده ایشان بستگی دارد که احتمالا در آینده مشخص خواهد شد.
ارزیابی شما از لیست‌های جریان اصولگرایی و وضعیتی که اصولگرایان در مجلس آینده پیدا خواهند کرد چیست؟
با توجه به شرایط ردصلاحیت‌ها، مجلس آینده یک مجلس اصولگرا خواهد بود که اصلاح‌طلبان در اقلیت هستند. با این وجود اصلاح‌طلبان اگر وارد مجلس یازدهم شوند تلاش خواهند کرد با اصولگرایان معتدل و کسانی که دارای دیدگاه نزدیک به جریان اصلاح‌طلبی هستند هماهنگی ایجاد کنند و در یک مسیر حرکت کنند.
آیا احتمال تشکیل فراکسیون ترکیبی در مجلس آینده بین اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل وجود دارد؟
خیر؛ چنین احتمالی وجود ندارد و اصلاح‌طلبان قطعا یک فراکسیون مستقل و مجزای اصلاح‌طلبی خواهند داشت اما تلاش خواهد شد بین نیروهای اصلاح‌طلب و اصولگرایان معتدل در زمینه تحقق مطالبات مردم هماهنگی صورت بگیرد.