ایران پرسمان - باشگاه خبرنگاران / یکی از رویا‌های انسان سفر به دیگر سیاره‌ها و مسکونی کردن سیاره‌هایی جز زمین است. اکنون شرکت‌های فراوانی در دنیا از جمله اسپیس ایکس و ناسا طرح‌هایی برای سفرانسان به سیاره مریخ در دست اجرا دارند.

سفربه سیاره مریخ دارای چالش‌های فراوان است و مشکل‌های بی شماری پیش روی دانشمندان و فضانوردان راهی این ماجراجویی است.
بررسی وضعیت و علامت‌های حیاتی فیزیکی بدن فضانوردان در آینده با استفاده از تجهیزاتی ویژه به آسانی قابل ردیابی و پیگیری است، اما رصد آنچه در ذهن آن‌ها می‌گذرد و بررسی وضعیت سلامت روانی فضانوردان یکی از چالش‌های پیش روی فضانوردان است.
گروهی از دانشمندان برای مطالعه درباره وضعیت سلامت جسمانی و روانی فضانوردان به تازگی گروهی از فضانوردان را در یک کمپ آزمایشی به مدت 7 روز مورد مطالعه قرار داده اند تا به نظارت بر سلامت مغز و عملکرد آن بپردازند.
دانشمندان در این آزمایش به اندازه گیری امواج مغزی فضانوردان با استفاده از دستگاه EEG (الکتروآنسفالوگرافی)پرداخته اند و 5 جنبه مختلف عملکرد شناختی مغز شامل ادراک، توجه، حافظه، یادگیری و تصمیم گیری را مورد مطالعه قرار داده اند.
کارشناسان در این مطالعه موارد نقص عملکرد مغزی در اثر عامل هایی، چون استرس، افسردگی و خستگی را شناسایی کرده اند. درماموریت مریخ HI-SEAS دانشمندان سعی کردند محیطی کاملاً مشابه سفر انسان به سیاره مریخ را شبیه سازی کنند. به گفته محققان، انسان‌ها در زمان خستگی دچار اختلال درعملکرد شناختی و فعالیت مغزی می‌شوند. در این زمان میزان تصمیم گیری‌های اشتباه افزایش پیدا می‌کند که می‌تواند در زمان سفر به سیاره مریخ سبب ایجاد فاجعه شود.
برای شباهت هرچه بیشتر به زندگی در سیاره سرخ، تیم فضانوردان داوطلب، در طی این مدت و در زمان خروج از پایگاه از لباس فضانوردی و کلاه حاوی سیلندر اکسیژن استفاده کردند، همچنین در طی این مدت تنها خوراک خشک مخصوص فضانوردان مصرف شد.
ارتباط با جهان خارج از کمپ آزمایشی مانند وضعیت واقعی با 20 دقیقه تاخیر انجام شد و فضانوردان مجبور به انجام دو ساعت ورزش در طول روز برای حفظ سلامت و انجام تنها 8 دقیقه حمام درطول هفته شدند.
در طی مدت آزمایش فضانوردان به انجام ماموریت هایی، چون بررسی وضعیت زمین شناختی اطراف کمپ پرداختند. آنها هر روز کارخود را با برگزاری جلسه توجیهی برای شروع فعالیت‌های کاری روزانه شروع و در آخر روز دستاورد‌های خود را ثبت می‌کردند.

کارشناسان در طی این آزمایش موفق به اندازه گیری وضعیت سلامت روان، میزان خستگی و افسردگی فضانوردان در عرض کمتر از 5 دقیقه شدند. این آزمایش نشان داد افسردگی و خستگی می‌تواند به میزان زیاد بر عملکرد شناختی مغز فضانوردان اثر منفی بگذارد و در آینده برای موفقیت بیشتر ماموریت‌های فضایی طولانی مدت لازم است تا میزان خستگی فضانوردان در نظر گرفته شود.
کارشناسان با بهره گیری از داده‌های به دست آمده در این مطالعه در نظر دارند میزان خستگی در طول مسابقه‌های ورزشی را اندازه گیری کنند، همچنین میزان خستگی درمحیط‌های صنعتی و پزشکی و به این ترتیب از بروز اشتباه در انجام کار‌ها یا ابتلای افراد به بیماری هایی، چون افسردگی، زوال عقل و آلزایمر جلوگیری کنند.