بزرگنمايي:

ایران پرسمان - خبرگزاری کتاب ایران / نشست لزوم «پیشگیری از اعتیاد و راهکارهای آن در حوزه کتاب» با حضور هومان نارنجی‌ها عصر دیروز 30 بهمن در سرای کتاب موسسه خانه کتاب برگزار شد.
هومان نارنجی‌ها، پژوهشگر و درمانگر اعتیاد در این نشست به تاریخ اعتیاد در کشور اشاره کرد و گفت: صادرات نفت باعث شد تا کاشت مواد مخدر به ویژه تریاک با افول مواجه شود و فرهنگ غالب در حوزه مصرف و پذیرش آن تغییر کرد. قبل از انقلاب در پیشینه فرهنگی ما استفاده از مواد مخدر ریشه دواند و در وجود ایرانیان شکل گرفت. اما پس از محدودیت مواد مخدر، عده‌ای که به آن وابسته بودند در جامعه باقی ماندند.
او با انتقاد از اینکه هم‌اکنون آموزش‌های والدگری را در سرفصل‌های درسی خود نداریم گفت: اعتیاد مانند یک انرژی منفی است که از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود؛ با این اتفاق فقر و جرایم خیابانی افزایش می‌یابد، اما در مناسبت‌های بزرگ اجتماعی و در مسیر انقلاب متعالی که پشت آن اندیشه‌ای وجود دارد این آسیب‌ها کم می‌شود.
این درمانگر ادامه داد: در نظام آموزشی و پرورشی ما پیشگیری از اعتیاد متاسفانه ناکارآمد است. ما در بحث اجتماعی بر این باوریم که اعتیاد یک آسیب اجتماعی است و در آسیب اجتماعی همه ما مقصر هستیم؛ از مسئولان تا مشاوران، مدرسه و خانواده. فضا را فراهم نکرده‌اند تا افراد آموزش درستی ببینند.
در سکوت ما، منابع نامعتبر کار خود را می‌کنند
نارنجی‌ها بیان کرد: پیشگیری از اعتیاد باید اجتماعی شود و به خانواده‌ها آموزش دهیم که فرزندانشان را در این باره چگونه مهار کنند. باید درباره اعتیاد با فرزندانمان صحبت کنیم. متاسفانه اعتیاد از جمله موضوعاتی است که خانواده‌های ایرانی درباره آن با فرزندانشان صحبت نمی‌کنند. در سکوت ما، منابع نامعتبر کار خود را می‌کنند در حالیکه در کشورها دیگر برای مبارزه با مواد مخدر بسیاری از آموزش‌ها را ارائه می‌دهند.
او با تاکید بر آموزش لازم برای نوجوانان افزود: زمانی که در جامعه از اعتیاد صحبت می‌کنیم باید آموزش‌های لازم علیه آن را به دانش‌آموزان بیاموزیم. کتاب‌ها و منابع باید غیر مستقیم عمل کنند و در زمینه اعتیاد به شکل داستان به کودکانمان آموزش داده شود. اعتیاد تنها مواد مخدر نیست و بسیاری از فرزندان ما هم‌اکنون معتاد به اینترنت و فضای مجازی هستند.
عدم آشنایی با بازاریابی اجتماعی
نارنجی‌ها ادامه داد: خانواده‌ها هم‌اکنون منابعی درستی در دست ندارند و به این علت است که خانواده احساس نیاز نمی‌کند و ما هم بازاریابی اجتماعی نداریم که کالا خریداری ‌شود در حالیکه شناخت دوستان فرزندان، بهداشت روان فرزند، نظارت، مهارت‌های زندگی رفتارهای زودرس ضد اجتماعی به عنوان اصول پیشگیری از اعتیاد لازم و ضروری است.
این کارشناس با انتقاد از نبود نگارش آثار در زمینه مهارت‌های زندگی گفت: درباره موضوعات خاص مانند مهارت‌های زندگی کتاب داستانی نوشته نشده تا نوجوانان ما بخوانند و هر آنچه منتشر شده تنها کتاب‌های درسی و کنکور است. معلوم نیست این همه کتاب‌های درسی را برای چه می‌خواهیم؟ وقتی یک کتاب برای آموزش مهارت زندگی نداریم.
او نبود آگاهی و نظارت را از مشکلاتی دانست که باعث افزایش اعتیاد میان نوجوانان شده است و افزود: در حوزه پیشگیری از اعتیاد به صورت غیر مستقیم نیاز داریم که مکتوباتمان افزایش پیدا کند و مباحث سواد رسانه‌ای را بیشتر کنیم. به فرزندانمان یاد دهیم که تفکر تحلیل‌گرایانه داشته باشند و بتوانند فیلم یا کتاب را نقد کنند. در منابع خارجی اصول مذاکره را به کودکان و نوجوانان آموزش می‌دهند. یعنی قدرت متقاعد ساختن را از همان سنین کودکی می‌آموزند.
بیراهه رفته‌ایم
نارنجی‌ها بیان کرد: متاسفانه ما بیراهه رفته‌ایم و هنوز نظام آموزشی مبتنی بر رفتار نداریم. این ارتباط چرا مختل شده است. باید به فرزندانمان مسئولیت را از سنین کودکی را یاد بدهیم. باید سعی کنیم پیام‌هایمان در این باره در کتاب‌ها و فیلم‌ها محدود باشد. نویسندگان باید به گونه‌ای قلم بزنند که ذهن مخاطب به سمت طرح سوال پیش برود. پیام‌های پیشگیرانه و هم پیام‌های درمانی نباید بزرگ‌نمایی باشد تا برای جوانان غیر قابل باور شود.
با فرد معتاد به بهشت هم نروید!
این پژوهشگر با مهم برشمردن منابع خبری در نگارش کتاب‌های مرتبط با اعتیاد تاکید کرد: منابع کسب اطلاعات برای جوانان بسیار حائز اهمیت است. جوان‌ها نباید به هر منبعی اعتماد کنند. کتاب‌های شُعاری و پیام‌های بدیهی اثر را دور می‌کند. به همین دلیل نیاز است که نویسندگان منابع اثرگذار را پیدا کنند که این منابع ستون پنجم برای آگاهی رسانی درباره مسئله اعتیاد خواهند شد.
نارنجی‌ها در پایان تصریح کرد: ابزار قصه و داستان می‌تواند افراد را نسبت به آسیب اجتماعی متقاعد کند. اعتیاد یک بیماری مسری است و جمله‌ای می‌گوید: «با فرد معتاد به بهشت هم نروید». ما برای اطلاع‌رسانی درباره اعتیاد نیازمند واژگان جدید هستیم. شخصیت‌های معتاد را نباید در کتاب‌ها مثبت و تاثیرگذار نشان داد. برای کارهای رسانه‌ای اعتیاد باید بازاریابی اجتماعی ایجاد کنیم و برای هرسنی که اثری نگاشته شد باید زبان متعددی داشته باشد.