بزرگنمايي:

ایران پرسمان - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
وزیر خارجه هلند دیروز به ایران آمد. استف بلوک، دیروز، شنبه، در تهران با وزیر خارجه ایران دو دور و نیز با رئیس‌جمهور ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. این سفر وزیر خارجه هلند به تهران دو سال بعد از سفر وزیر خارجه پیشین این کشور و نیز پس از چالش‌هایی صورت می‌گیرد که از اوایل سال 97 تا اواسط 98 بین تهران و آمستردام رخ دادند. سیخرید کاخ، سلف بلوک، دوم اسفند 96 در سفر به تهران با وزیر امور خارجه ایران دیدار کرده بود. دیروز همچنین تهران میزبان الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجه اتریش بود. نشریه کرونن اتریش، این سفر را سفری با هدف نجات برجام توصیف کرده‌ است. شالنبرگ نیز مانند همتای هلندی خود دیدار با وزیر خارجه و رئیس‌جمهور ایران را در برنامه داشت. او دیروز پیش از عزیمت به تهران به خبرنگاران اتریشی گفت اوضاع در خلیج فارس به‌شدت تنش‌آلود است و خروج کامل ایران از برجام می‌تواند خطر غیرقابل‌محاسبه‌ای را برای اروپا و اتریش از طریق مسابقه تسلیحاتی در منطقه به بار بیاورد. شالنبرگ که کشورش در سال 2015 محل امضای توافق هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان بود، گفت: «دقیقا به‌خاطر اینکه توافق هسته‌ای در وین به امضا رسیده است، ما مسئولیت ویژه‌ای داریم که برای نجات آن فعالیت کنیم». در دوران مذاکرات 18 ماهه برجام، بیش از یک سال از گفت‌وگوها در وین اتریش و با میزبانی هتل معروف کوبورگ انجام شد.
وزیر خارجه هلند، همچنین در این سفر به اصفهان هم رفت تا از اماکن تاریخی و فرهنگی این شهر بازدید و با استاندار اصفهان دیدار و گفت‌وگو کند. به گزارش اداره کل اطلاع‌رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه، در دیدار دو وزیر خارجه، طرفین با اشاره به روابط خوب و سنتی دو کشور خواهان گسترش روابط دوجانبه شدند. دور اول گفت‌وگوهای وزرای امور خارجه ایران و هلند برگزار شد، دور دوم گفت‌وگوهای دو مقام پس از دیداری خصوصی، با تبادل‌نظر درخصوص مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه یافت.‌ وزارت خارجه اعلام کرده که «برجام، اینستکس، ابعاد ترور سردار سلیمانی، شرایط جاری در عراق، افغانستان، یمن و سوریه و نیز سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی ظریف و بلوک بود». وزیر امور خارجه هلند با هدف رایزنی‌های دوجانبه و هم‌زمان با بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای، به خاورمیانه آمده ‌است تا با مقامات ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی رایزنی کند.
دیداری به معنای عبور از تنش
سفر وزیر خارجه هلند به ایران بیش از هر چیز می‌تواند متضمن این پیام باشد که دو کشور از درگیری‌هایی که در یکی، دو سال اخیر در روابط دوجانبه‌شان داشته‌اند عبور کرده‌اند. بهار و تابستان 97، آغاز چالشی بود که به اخراج دیپلمات‌های دو کشور منجر شد. وزارت خارجه و وزارت کشور هلند ایران را به دست‌داشتن در ترورهای سیاسی در خاک هلند متهم کردند. اتحادیه اروپا در نتیجه این ماجرا تحریم‌هایی علیه ایران اعلام کرد و هلند دو دیپلمات ایران را در همین رابطه اخراج کرد. ایران ضمن رد این اتهام، اخراج دیپلمات‌های ایران از سوی هلند را غیرقانونی خواند و در واکنش، دو دیپلمات هلندی را از تهران اخراج کرد. هلند سفیر خود را از تهران فراخواند و سفیر ایران را نیز برای توضیح احضار کرد. ایران نیز سفیر خود را برای مشورت به تهران فراخواند و سفیر هلند را در اعتراض به تجمع و حمله به سفارت ایران در هلند احضار کرد. تارشدن روابط در جریان این ماجرا به همین ترتیب ادامه پیدا کرد.همان زمان برخی رسانه‌ها گزارش دادند، یکی از کشته‌شده‌های این پرونده با نام علی معتمد، همان محمدرضا کلاهی است که عامل انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در تیرماه 60 خوانده می‌شد و در سال 2015 خارج از منزلش توسط دو فرد مسلح کشته‌ شده بود، اما در تیر 98، دادگاه پرونده قاتلان معتمد یا کلاهی، ضمن صدور حکم حبس ابد اعلام کرد ارتباطی میان این قاتل و ایران نیافته‌ است. عامل اصلی این قتل که با نام «نوفل ف» معرفی شد، یک قاتل حرفه‌ای معرفی شد و به دلیل ساماندهی این قتل حکم حبس ابد گرفت. هلندی‌ها در واکنش به اعتراض وزیر خارجه ایران در زمینه اقدام علیه دیپلمات‌های این کشور علی‌رغم فقدان شواهد دادگاهی مدعی شدند سازمان‌های اطلاعاتی شواهد لازم را یافته‌اند، اما به دلیل محرمانه‌بودن نمی‌توانند این شواهد را به دادگاه ارائه دهند.
این ماجرا البته آن زمان به چالش‌هایی در صحنه‌های سیاست داخلی دو کشور هم منجر شد. در ایران مخالفان ظریف او را به واکنش ضعیف به اقدامات هلند متهم کردند و در هلند، نمایندگان پارلمان از دولت می‌پرسیدند اگر واقعا مقتول کلاهی بوده‌ است، چطور دولت هلند به عامل یک انفجار تروریستی با قربانیان بسیار اجازه اقامت داده ‌است. همین فشار پارلمان البته باعث شد دولت هلند مایل به بسته‌شدن این پرونده باشد.
کمی بعد از این ماجرا فروکش‌کردن تنش‌ها آغاز شد. شنیده‌ها حاکی است هلند یک دیپلمات جدید به تهران فرستاد و ایران نیز کمی بعد دیپلماتی راهی آمستردام کرد. پاییز امسال، سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران راهی آمستردام شد. به گفته منبعی آگاه به «شرق»، در نتیجه توافقی در همین سفر، دو طرف برای پرشدن جای خالی دیپلمات‌هایی که در آن ماجرا اخراج شدند اقدام کنند. حالا بالاخره شخص وزیر خارجه هلند به تهران آمده و با مقامات ایران دیدار کرده‌ است تا به نظر برسد ماجراهای سال گذشته به تاریخ پیوسته‌اند.
تأکید بلوک بر توسعه روابط اقتصادی
وزیر امور خارجه هلند در دیدار با روحانی، توسعه روابط دو کشور در همه زمینه‌ها از جمله روابط اقتصادی را مورد تأکید قرار داد و با اشاره به ملاقات خود با نمایندگان شرکت‌های هلندی در تهران، ابراز امیدواری کرد که کشورش بتواند نقش و مشارکت فعال‌تری در اینستکس ایفا کند. بلوک با تأکید بر ضرورت حفظ برجام به‌عنوان یک توافق بین‌المللی، افزود: «ما به‌صورت آشکار و خصوصی به آمریکایی‌ها گفته‌ایم که خروج آنها از برجام کار درستی نبوده است». وزیر امور خارجه هلند با بیان اینکه کشورش برای حفظ برجام تلاش خواهد کرد، گفت: «برای این منظور باید به گفت‌وگوها ادامه دهیم و مذاکره می‌تواند راه‌حل مشکلات و اختلافات باشد».
بلوک در اصفهان: شرایط مساعدی برای گسترش تبادلات اقتصادی داریم
وزیر امور خارجه هلند در سفر اصفهان و در دیدار با استاندار اصفهان گفت: «ایران و هلند شرایط مساعدی برای گسترش تبادلات اقتصادی دارند و روابط سیاسی باید میان دو کشور توسعه یابد». به گزارش ایسنا، بلوک در دیدار با عباس رضایی، اظهار کرد: «دلیل حضور بنده در ایران و اصفهان گسترش روابط دیپلماتیک است. این دیدارها در شرایط کنونی جهان می‌تواند موجب تحکیم روابط میان دو ملت شود». او ابراز امیدواری کرد: «روابط ایران با جهان مانند گذشته دوباره برقرار شود. هر دو کشور ایران و هلند شرایط مساعدی برای گسترش تبادلات اقتصادی و سیاسی دارند و خوشحالم که در این شرایط هنوز ارتباطات مردمی میان دو ملت برقرار است». بلوک ادامه داد: «هلندی‌ها عاشق بازدید از ایران و اصفهان هستند اما تنش‌هایی که در ماه ژانویه به وجود آمد، محدودیت‌هایی را در سفر به ایران ایجاد کرد که البته این مشکل برطرف خواهد شد». وزیر امور خارجه هلند با اشاره به دیدارهایش با رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران گفت: «درباره کاهش تنش‌ها در منطقه گفت‌وگو خواهیم کرد». او افزود: «با تجار هلندی ساکن ایران صحبت خواهم کرد و از نظرات آنان بهره خواهم برد. قطعا تجار هلندی در ارتباط تجاری با ایران آزاد هستند و فقط در موارد نظامی نمی‌توانند با ایران همکاری کنند». بلوک خاطرنشان کرد: «در مبادلات کشاورزی با ایران آزادی کامل داریم و فقط سیستم پرداخت نقدی را باید مورد بررسی قرار دهیم تا متوجه شویم، پرداخت چگونه انجام می‌شود». وزیر امور خارجه هلند ابراز امیدواری کرد تا ایران به کاهش تنش‌ها در منطقه کمک کند. ایران سابقه تاریخی درخشانی دارد و این موضوع را به‌خوبی می‌دانیم. خبرگزاری برنا گزارش داد رضایی نیز در دیدار با وزیر امور خارجه هلند گفت: «روابط ایران و هلند بسیار اهمیت دارد، اگرچه با تحریم‌ها و محدودیت‌های به‌وجودآمده این روابط کاهش پیدا کرده است». استاندار تصریح کرد: «ما ظرفیت‌های خوبی در اصفهان در مباحث اقتصادی و گسترش صنعت توریسم داریم و اگر سیاست‌های هلند اجازه دهد ظرفیت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری داریم که مایل هستیم از تجربیات هلند مثل گل و دانه‌های گیاهی و صنایع آب‌رسانی که مورد علاقه اصفهان و هلند است استفاده کنیم».
اولویت روابط اقتصادی
سفر بلوک به اصفهان احتمالا چیزی بیش از یک سفر سیاحتی بوده ‌است. از حرف‌های او و میزبانش در این سفر و نیز سرفصل صحبت‌های او در گفت‌وگو با رئیس‌جمهور می‌توان نتیجه گرفت روابط اقتصادی و تجاری جایگاه بالایی در روابط هلند با ایران دارد. این روابط البته مثل بسیاری از دیگر کشورها در زمینه روابط با ایران تحت تأثیر تحریم‌های ثانویه ایالات متحده است اما هلند از جمله کشورهایی است که در این زمینه کمتر دغدغه‌ها و تلاش‌های سیاسی دارد، در مقایسه با کشورهایی مثل بریتانیا و دو عضو اتحادیه اروپا یعنی فرانسه و آلمان که در خط مقدم تعامل و تقابل اروپا با ایران هستند. در واقع می‌توان گمانه‌زنی کرد که همین موضوع از جمله دلایلی بوده ‌است که دو کشور در عبور از چالش‌ها یکی، دو سال اخیر ظاهرا کار سختی پیش‌رو نداشته‌اند؛ چالش‌هایی که شاید اگر مثلا به‌جای هلند بین ایران و فرانسه رخ داده ‌بود، دیرتر و سخت‌تر رفع می‌شد.