بزرگنمايي:

 قانون طلايي؛ ساعت منطقي بدون حرف پيش
نوجوانان تا چه ساعتي اجازه بيرون ماندن دارند؟

ملاک و معيار خاصي براي زمان بيرون ماندن نوجوانان وجود دارد؟ آيا درست است که آنها را مجبور کنيم راس ساعت معيني در خانه باشند يا آنکه اين قانون سختگيرانه را از پدر و مادرهايمان به ارث برده ايم و مي توانيم آزادي هاي بيشتري براي نوجوان هايمان درنظر بگيريم؟ سوال هايي از اين دست، سوال هاي کليدي خانواده هايي است که فرزند نوجوان در خانه دارند و نمي دانند با اعلام استقلال آنها چه رفتاري کنند...

2 نمونه ايراني و خارجي براي پاسخ به اين سوال درنظر گرفته ايم که خواندن?شان در کنار يکديگر مي تواند به بخشي از سوال هاي شما پاسخ دهد.

قانون بازگشت به خانه

ساعت 10:30 دقيقه شب است و دختر شما به تلفن هايتان پاسخ نمي دهد و مهم تر از همه اينکه به قانوني که براي بازگشت در ساعت 10 شب گذاشته ايد، بي محلي کرده است. چرا او چندين مرتبه است که اين قانون را نقض مي?کند؟ بخشي از خواسته نوجوانان، گذاشتن حد و حدود است اما آنها در عين حال با اين خواسته خود مقابله مي کنند چرا که آنها با آزمون و خطا سعي مي کنند آزادي هاي بيشتري به دست آورند.

راه حل

ممکن است بخشي از تمايل نوجوان شما براي بي محلي کردن به قانون ها از بي معني بودن و بي دليل بودن قانون ها بيايد. بهتر است با والدين دوستان نزديک فرزندتان تماس بگيريد و با آنها در اين باره مشورت کنيد. قرار نيست سوال بزرگي از آنها بپرسيد يا تصميم بگيريد آنها را نيز ادب کنيد، فقط کافي است از آنها بپرسيد چه زماني را براي بازگشت بچه ها به خانه درنظر گرفته اند. از طرف ديگر، مهم است که زماني 10 دقيقه اي درنظر داشته باشيد و به خاطر ده دقيقه جاروجنجال به راه نيندازيد. اگر بيشتر از 10 دقيقه از قراري که با همديگر گذاشته ايد سرپيچي کردند، به دنبال جريمه اي بگرديد که با جرم متوازن باشد، پيشنهاد اصلي ممنوعيت خروج عصرگاهي از خانه براي يک هفته است.

اگر به نظر مي رسد که نوجواان شما بيش از اندازه از خانه بيرون مي ماند به اين خاطر که حالش خوب نيست يا آنکه احساس خوبي در خانه ندارد، بايد با او صحبت و مشکل را ريشه يابي کنيد. در عين حال، بدترين حالت زماني اتفاق مي افتد که خودتان از قانوني که گذاشته ايد سرپيچي کنيد و نسبت به آن اعتنايي نداشته باشيد. اگر درباره سخت گيري هايتان بلوف بزنيد، نوجوان شما اولين کسي است که مچتان را مي گيرد و اصلا وجهه خوبي ندارد.

پلکيدن با بچه هايي که شما دوست نداريد

هر بار که پسر نوجوان تان با موهاي چرب و صداهاي عجيب و غريبي که از خودش درمي آورد با يکي از دوستانش مي پلکد، شما کنترل خودتان را از دست مي دهيد و با صداي بلند و با لحن بد او را مخاطب قرار مي دهيد. آيا عکس العمل نشان دادن به اين موقعيت اشتباه است يا شما بايد صحبتي با او داشته باشيد؟

راه حل

نوجوان شما مي تواند گاهي لباس هاي عجيب و غريب بپوشد، مي تواند رفتارهاي بي ادبانه از خود نشان دهد و حتي گستاخانه نسبت به شما عکس العمل نشان دهد و با اين وجود همان فرزند بي دفاع شما باشد که تا چند وقت پيش بود. در اين موقعيت به والدين توصيه مي شود تا دست از انتقادهاي مدام نسبت به دوست هاي فرزندان شان بردارند و درباره لباس پوشيدن و رفتارهاي دوستان بچه ها اظهارنظرهاي تند و تيز نکنند. به اين خاطر که «نوجوان ها بسيار با دوستان شان جور هستند و انتقاد نسبت به دوستان شان را دقيقا شبيه به انتقاد مستقيم به خودشان مي دانند.»

از سوي ديگر، اگر نوجوان شما با گروهي از نوجوان ها هم بازي شده که عادت دارند از مدرسه فرار کنند يا شما اين بچه ها را در حال سيگارکشيدن يا شوخي هاي نابه جا در خيابان ديده ايد، بايد با او صحبت کنيد اما سر صحبت را با دعوا باز نکنيد و با جزئيات به زندگي او و دوستانش حمله ور نشويد. به سادگي برايش توضيح دهيد به خاطر موقعيتي که او در آن قرار دارد نگرانش هستيد. «او را در لاک دفاعي قرار ندهيد و برايش توضيح دهيد که نگران هستيد به خاطر چرخيدن با اين بچه ها او هم سيگاري شود يا آنکه رفتارهاي اشتباهي در خيابان از خودش نشان دهد.» در واقع به شما توصيه نمي شود تا او را از پلکيدن با اين بچه ها منع کنيد، چرا که او در سني قرار دارد که مي تواند اين قانون عجيب شما را نقض کند و ياد بگيرد که نسبت به قوانين شما بي احترامي کند. بايد رفتارهايي که به تاثير از اين دوستان ناباب پيدا کرده کنترل کنيد. در نهايت اگر نمي توانيد نسبت به بچه هايتان عکس العمل درستي نشان دهيد و ترس از اشتباه نسبت به موقعيت داريد، به يک روان شناس مراجعه کنيد و از مشورت با او نترسيد.

هنجارهايي که مي شناسيم

دکترغنچه راهب

روان شناس

عضو هيات علمي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي

رعايت نظم و پيروي از قوانين و هنجارهايي که در خانه وجود دارد براي يک نوجوان ضروري است. هنجارها و نظم هر خانواده اي هم با خانواده ديگر تفاوت هايي دارد. بايد هم نيازهاي بچه ها را برآورده کرد و هم از کودکي به آنها آموخت هر خانه اي هنجاري دارد و اگر براساس اين هنجارها و نرم ها حرکت کنيد، اين قوانين براي بچه ها دروني مي شود. برخي عوامل باعث مي شوند نوجوان ها هنجارشکني کنند مثلا نيازهاي عاطفي آنها برآورده نمي شود، ساعت هاي زيادي تنها هستند يا پدر و مادرها تمهيدات لازم براي گردش بچه ها مدنظر ندارند در نتيجه نوجوان آهسته آهسته از خانه دور مي شود و براي تفريحات و ارتباطات عاطفي خود فضاهاي بيرون از خانه را به ميزان زياد انتخاب مي کند اما بازهم نمي توان ساعت مشخصي را در نظر گرفت؛ هر خانواده اي بنابر محل سکونتش و اطميناني که به فرزندش دارد، مي تواند هنجارهاي متفاوتي را در نظر بگيرد.

زماني هم که بحث دوستان به ميان مي آيد، هنجارهاي خانواده ها و دروني شدن آنها براي نوجوان اهميت مي يابد. هر خانواده اي بايد براي فرزندش دروني کند که قوانين و هنجارهاي هر خانه با خانه ديگر متفاوت است پس اگر جمعي از دوستان نوجوان کار خاصي را انجام دهند و نوجوان آنها هم بخواهد آن کار را انجام بدهد با اين دليل که همه نوجوان هاي هم سن من اين کار را انجام مي دهند يا وسيله اي دارند يا به مکاني مي روند، درست نيست. اما اگر خانواده ها با صبر و حوصله نوجوانشان را متوجه خطرهايي کنند که ممکن است وي را تهديد کند، حتي رابطه شان خدشه دار هم نمي شود. والدين بايد نمونه هايي از اين خطرات را به شکل عملي و با راهکار به نوجوان ها نشان دهند و همراه آنها باشند و نظارت و کنترلي که خالي از عاطفه نباشد بر کارهايشان داشته باشند. به اين ترتيب اگر نوجوان خطايي مرتکب شد، خانواده مي بيند و به آنها تذکر مي دهد. از طرف ديگر، رابطه ميان والدين با فرزندانشان بايد آنچنان عميق و قوي باشد که فرزندان مشکل هايشان را با خانواده مطرح کنند و دنبال راهکارهاي آنها بگردند.