بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
امارات متحده عربی و عربستان سعودی به‌ شدت مایلند فعالیت اتمی خود را توسعه بخشند و برای این کار دست به دامان چین شده‌اند. اما آیا با توجه به گسترش تنش‌ها در خاورمیانه، امریکا با این موضوع کنار می‌آید؟ دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا چند روز قبل در مصاحبه‌ای اعلام کرد خطر اشاعه تسلیحات اتمی از گرمایش زمین مهم‌تر است. او این اظهارات را در حالی بیان کرد که امارات و عربستان قدم‌های بلندی را در راستای هسته‌ای شدن برمی‌دارند. ترامپ در مصاحبه با اکسیوس گفت: مساله اشاعه (تسلیحات) اتمی بسیار مهم است و در جهان واقعی از گرمایش زمین مهم‌تر است. اگر بتوانیم کاری را در این خصوص با روسیه انجام دهیم، خیلی عالی می‌شود.
بر اساس بیانیه‌ای که در وب‌سایت سازمان انرژی اتمی چین منتشر شده است، موسسه تحقیقات مهندسی شیمی و متالورژی پکن روز 15 جولای توافقنامه‌ای را برای انجام تحقیقات مشترک در خصوص استخراج اورانیوم از آب دریا با شهر علم و فناوری ملک عبدالعزیز عربستان امضا کرده است.
این بیانیه می‌گوید: کارشناسان چینی و عربستانی قرار است بر اساس این توافق تحقیقات دو ساله‌ای را روی استخراج اورانیوم از آب دریا انجام دهند. سازمان انرژی اتمی چین و عربستان که پیش‌تر برنامه مشترکی برای تربیت نیروی انسانی و پروژه‌ای برای کشف اورانیوم را با هم اجرا کرده بودند، اکنون با این توافق وارد دور جدیدی از همکاری شده‌اند.
با اینکه عربستان تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی را قویا تکذیب می‌کند، اما محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور در سال 2018 اعلام کرد اگر ایران بمب اتمی بسازد، عربستان نیز در اولین فرصت همین کار را انجام خواهد داد.
کریس مورفی، سناتور دموکرات امریکایی روز سه‌شنبه بلافاصله پس از انتشار خبر توافق هسته‌ای چین و عربستان آن را محکوم کرد و گفت: ما توافقنامه‌هایی را در زمینه انرژی اتمی با کشورهای دیگر امضا می‌کنیم و آنها باید بر اساس این توافقنامه‌ها، به استاندارد طلایی و همکاری با امریکا متعهد شوند. اما سعودی‌ها می‌خواهند هم از توبره بخورند و هم از آخور. ما نباید به آنها اجازه چنین کاری را بدهیم.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، توافق میان چین و عربستان بخشی از برنامه ریاض برای استخراج کیک زرد از سنگ اورانیوم است؛ اقدام مهمی که قدم اول برای غنی‌سازی اورانیوم و دستیابی به سلاح اتمی محسوب می‌شود. استخراج اورانیوم به خودی خود معمولا برای دولت‌های خارجی و دیده‌بان‌های هسته‌ای اهمیت چندانی ندارد، اما اگر کشوری به سمت غنی‌سازی برود باعث نگرانی جامعه بین‌الملل می‌شود.
آیا با توجه به افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، وزارت خارجه، وزارت دفاع و دولت امریکا باید با دستیابی عربستان و امارات به سلاح اتمی مخالفت کنند؟ عربستان که پا را فراتر گذاشته و با دادن دست همکاری به چین، نمک روی زخم متحدان امریکایی خود می‌پاشد؛ چرا که دولت دونالد ترامپ چین را بزرگ‌ترین رقیب و دشمن خود در قرن بیست و یکم نامیده است. با در نظر گرفتن تصمیمات بی‌ملاحظه امارات و ولیعهد عربستان در منطقه و فراتر از آن، آیا می‌توان به آنها اعتماد کرد و اجازه داد توانمندی هسته‌ای داشته باشند؟ پاسخ کارشناسان به این سوال منفی است. متیو بریزا، عضو ارشد شورای آتلانتیک در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی ترکیه می‌گوید: چندین دهه است که همه روسای جمهور امریکا با هر کشوری که بخواهد به سلاح اتمی دست پیدا کند، مقابله می‌کنند. این سیاست از زمان دستیابی انگلیس و فرانسه به زرادخانه هسته‌ای در دستور کار واشنگتن قرار گرفته است.
بریزا که پیش‌تر هم در وزارت خارجه امریکا و هم در کاخ سفید خدمت کرده است، می‌گوید: همین سیاست در قبال عربستان و امارات نیز صدق می‌کند. کنگره می‌تواند با استفاده از قانون کاتسا، دولت را به اعمال تحریم‌هایی علیه عربستان ملزم کند، اما بعید است مجلس سنای تحت کنترل جمهوری‌خواهان چنین قانونی را تصویب کند، چرا که ترامپ علاقه‌ای به تحت فشار گذاشتن عربستان ندارد. من بعید می‌دانم دولت ترامپ چنین تحریمی را علیه ریاض و ابوظبی وضع کند. 
دکتر بدر السیف، استاد دانشگاه کویت در گفت‌وگو با آناتولی می‌گوید: اگر خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای باشد، تنش‌ها به‌شدت کم می‌شود و صلح و ثبات برقرار می‌گردد. امریکا یکی از چندین کشور درگیر در این ماجراست و نباید به تنهایی اوضاع را مدیریت کند. بلکه سازمان ملل باید تمرکز خود را روی پاکسازی منطقه از این سلاح مرگبار بگذارد و این کار را باید از اسراییل آغاز کند.
به گفته این استاد دانشگاه، امارات در این زمینه نسبت به اسراییل یا عربستان شفاف‌تر عمل کرده است. همچنین می‌دانیم که عربستان اعلام کرده در صورت دستیابی تهران به سلاح اتمی، خود نیز بمب هسته‌ای می‌سازد؛ مساله‌ای که یادآور ماجرای هند و پاکستان است. برای جلوگیری از بروز این اتفاق، جامعه بین‌الملل باید تلاش‌های خود را روی برنامه‌های اتمی که مشخصا برای اهداف صلح‌آمیز طراحی نشده‌اند، مثل برنامه اسراییل متمرکز کند.
لوک کافی، مدیر مرکز مطالعات سیاست خارجی آلیسون در بنیاد هریتاژ واشنگتن در گفت‌وگو با آناتولی می‌گوید به ‌شدت به پیمان منع اشاعه اتمی یا NPT اعتقاد دارد و این کشورها نباید به توانمندی هسته‌ای دست پیدا کنند. او ادعا می‌کند اهمیت تلاش‌های جامعه بین‌الملل برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی نیز در همین راستاست.
کافی می‌گوید: علت اینکه برخی کشورهای منطقه به دنبال سلاح اتمی هستند این است که تصور می‌کنند جامعه بین‌الملل در مورد ایران چندان جدی عمل نمی‌کند.
دکتر علی بکیر، تحلیلگر سیاسی ساکن آنکارا می‌گوید برنامه هسته‌ای امارات و عربستان، رقابت اتمی را در بی‌ثبات‌ترین منطقه جهان تشدید می‌کند و باعث می‌شود احتمال بروز یک فاجعه اتمی در خاورمیانه از این هم بیشتر شود. وی معتقد است اگر جامعه بین‌الملل به ریاض و ابوظبی اجازه دهد فعالیت هسته‌ای خود را آغاز کنند، این رژیم‌ها به این باور می‌رسند که قرار نیست بابت سرکوب شهروندان و فعالیت‌های مخرب خود در منطقه بازخواست شوند. این مساله در نهایت کار را برای مردم این کشورها و مردم منطقه سخت‌تر می‌کند.
یک تاجر عرب امریکایی که از ترس بازخواست شدن نامش را فاش نکرد، می‌گوید: بن سلمان و بن زائد، ولیعهد ابوظبی به دنبال سلاح اتمی هستند، چرا که همه جنگ‌های بی‌دلیل خود در منطقه را باخته‌اند و نگران آینده رژیم‌های سرکوبگر خود هستند. برادران و خواهران اماراتی و عربستانی ما لایق رهبران بهتری هستند.
نگرانی کنگره امریکا
تاکنون نمایندگان هر دو حزب در کنگره امریکا در خصوص بمباران یمن به دست عربستان و قحطی ناشی از جنگ در این کشور و البته قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول در سال 2018 ابراز نگرانی کرده‌اند.
هفته گذشته کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان امریکا از دولت خواست گزارشی را در خصوص تلاش‌های عربستان برای توسعه برنامه اتمی خود در همکاری با کشوری غیر از امریکا به نمایندگان ارایه دهد. این اقدام کنگره نشان می‌دهد نگرانی‌های آنها در خصوص عربستان بیشتر شده است.
اولی هاینونن، معاون اسبق رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با وال استریت ژورنال می‌گوید: کجای برنامه شما شفاف است؟ اگر ادعا می‌کنید برنامه هسته‌ای‌تان صلح‌آمیز است، چرا به همه نشان نمی‌دهید چه در چنته دارید؟
تا کنون رییس‌جمهور امریکا در ازای دریافت حجم زیادی از پول‌های نفتی عربستان و امارات، از قدرت اجرایی خود استفاده کرده و به این دو ولیعهد عرب اجازه داده با وجود نقض حقوق بشر و ارتکاب جنایات جنگی در یمن، لیبی و فراتر از آن قسر در بروند. اما با گذشت زمان مشخص می‌شود آیا همکاری این دو کشور با چین برای هسته‌ای شدن - آن هم بیخ گوش اسراییل - بالاخره امریکا را وادار به عکس‌العمل می‌کند یا خیر.
 تاکنون رییس‌جمهور امریکا در ازای دریافت حجم زیادی از پول‌های نفتی عربستان و امارات، از قدرت اجرایی خود استفاده کرده و به بن‌سلمان و بن زائد اجازه داده با وجود نقض حقوق بشر و ارتکاب جنایات جنگی در یمن، لیبی و فراتر از آن، قسر در بروند. اما با گذشت زمان مشخص می‌شود آیا همکاری این دو کشور با چین برای هسته‌ای شدن - آن هم بیخ گوش اسراییل - بالاخره امریکا را وادار به عکس‌العمل می‌کند یا خیر.
دکتر بدرالسیف، استاد دانشگاه کویت در گفت‌وگو با آناتولی می‌گوید: اگر خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای باشد، تنش‌ها به‌شدت کم می‌شود و صلح و ثبات برقرار می‌گردد. امریکا یکی از چندین کشور درگیر در این ماجراست و نباید به تنهایی اوضاع را مدیریت کند. بلکه سازمان ملل باید تمرکز خود را روی پاکسازی منطقه از این سلاح مرگبار بگذارد و این کار را باید از اسراییل آغاز کند. امارات در این زمینه نسبت به اسراییل یا عربستان شفاف‌تر عمل کرده است. همچنین می‌دانیم که عربستان اعلام کرده در صورت دستیابی تهران به سلاح اتمی خود نیز بمب هسته‌ای می‌سازد؛ مساله‌ای که یادآور ماجرای هند و پاکستان است. برای جلوگیری از بروز این اتفاق، جامعه بین‌الملل باید تلاش‌های خود را روی برنامه‌های اتمی که مشخصا برای اهداف صلح‌آمیز طراحی نشده‌اند، مثل برنامه اسراییل متمرکز کند.
یک تاجر عرب امریکایی که از ترس بازخواست شدن نامش را فاش نکرد، می‌گوید: بن‌سلمان و بن‌زائد، ولیعهد ابوظبی به دنبال سلاح اتمی هستند، چرا که همه جنگ‌های بی‌دلیل خود در منطقه را باخته‌اند و نگران آینده رژیم‌های سرکوبگر خود هستند. برادران و خواهران اماراتی و عربستانی ما لایق رهبران بهتری هستند.
 ترجمه هدیه عابدی