بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سارا معصومی/ غروب پنجشنبه بود که خبر رسید بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسراییل ناگهان جلسه کابینه این رژیم را ترک کرده است. پیش‌بینی‌های اولیه شاید این بود که باز درگیری میان فلسطینیان و نیروهای رژیم اسراییل حادثه جدیدی را رقم زده است اما تقریبا نیم ساعت پس از انتشار این خبر بود که عکس تماس تلفنی بنیامین نتانیاهو با دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده در حالی که خوشحالی در چهره بی‌بی مشهود است، منتشر شد. طبیعتا تماس تلفنی بی‌بی با دونالد ترامپ اتفاق تازه‌ای نیست که نیاز به انتشار عکس و ترک فوری جلسه کابینه داشته باشد. این عکس زمانی معنا پیدا کرد که مشخص شد طرف سومی نیز در این مکالمه تلفنی حضور داشته است؛ محمد بن‌زاید، ولیعهد امارات متحده عربی.
توافق امارات با اسراییل برای عادی‌سازی کامل روابط همان بهانه‌ای بود که این تماس تلفنی سه نفره را باعث شد. پیش از آنکه اسراییل یا تل‌آویو درباره چرایی و جزییات این توافق سخنی به میان آورند این دونالد ترامپ بود که مقابل دوربین رسانه‌های متفاوت و در حالی که یمین و یسار او را مقام‌های کابینه با لبخندهایی به پهنای صورت گرفته بودند، ظاهر شد و از روی کاغذ سفیدی که مقابل او گذاشته شده بود، خواند. متن بیانیه ترامپ خبرهای اولیه درباره توافق امارات و اسراییل را تایید کرد. بر اساس ترجمه خبرگزاری فارس در بخش‌هایی از این بیانیه آمده است.
در نتیجه این گشایش دیپلماتیک و بنا به درخواست رییس‌جمهور ترامپ و با حمایت امارات متحده عربی، اسراییل اعلام حاکمیت بر مناطق اعلام ‌شده در «چشم‌انداز صلح» رییس‌جمهور ترامپ را تعلیق کرده و تلاش‌های خودش را بر توسعه روابط با سایر کشورها در جهان عرب و اسلام متمرکز خواهد کرد.
هیات‌های اسراییل و امارات در هفته‌های آتی برای امضای توافقات دوجانبه در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، توریسم، پروازهای مستقیم، امنیت، مخابرات، فناوری، انرژی، بهداشت، فرهنگ، محیط زیست، تاسیس سفارتخانه‌های دوجانبه و سایر حیطه‌های دارای منافع دوطرفه دیدار خواهند کرد.
امارات متحده عربی و اسراییل فورا همکاری‌های خود در زمینه درمان ویروس کرونا و ساخت واکسن برای آن را آغاز خواهند کرد. با همکاری‌های مشترک، این تلاش‌ها باعث نجات جان انسان‌ها در جهان اسلام، یهودیت و مسیحیت در سراسر منطقه خواهد شد.
عادی‌سازی روابط و دیپلماسی مسالمت‌آمیز [میان امارات و اسراییل] دو مورد از پایدارترین و توانمندترین شریکان منطقه‌ای امریکا را در کنار یکدیگر قرار خواهد داد.
اسراییل و امارات متحده عربی در جهت آغاز یک برنامه راهبردی برای خاورمیانه و توسعه همکاری‌های دیپلماتیک، تجاری و امنیتی به امریکا ملحق خواهند شد.
نخست‌وزیر نتانیاهو و شیخ محمد بن‌زاید آل‌نهیان، ولیعهد امارات مراتب تشکر عمیق خود را نسبت به رییس‌جمهور ترامپ، به دلیل تعهد ایشان به صلح در منطقه و رویکرد عملگرا و منحصر به فردشان برای دستیابی به آن ابراز می‌دارند.بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسراییل با استقبال از این تصمیم امارات، این روز را تاریخی خواند اما موضع‌گیری توییتر «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی بیشتر نوعی تلاش برای توجیه این تصمیم امارات بود. محمد‌بن زاید نوشت: «در تماس تلفنی با رییس‌جمهور امریکا دونالد ترامپ و نخست‌وزیر اسراییل بنیامین نتانیاهو توافق شد که [طرح] الحاق (اشغال) اراضی فلسطین متوقف شود. امارات و اسراییل همچنین به توافق رسیدند که جهت همکاری مشترک به منظور رسیدن به روابط دوجانبه، نقشه راهی را وضع کنند.»
سفارت امارات در واشنگتن نیز بلافاصله پس از سخنان دونالد ترامپ درباره این توافق بیانیه‌ای صادر کرد. در این بیانیه توافق امارات و اسراییل برای عادی‌سازی کامل روابط یک پیروزی برای دیپلماسی و برای منطقه خوانده شده و تاکید شد که توافق مذکور حافظ راه‌حل دو دولتی برای مساله فلسطین است و امارات حامی قدرتمند ملت فلسطین باقی خواهد ماند.
سرانجام یک نمره قبولی برای ترامپ
از نخستین ساعات انتشار خبر توافق میان امارات و رژیم اسراییل عمده تحلیل‌ها به سمت تاثیر این توافق بر وضعیت دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر رفت. کمتر از 100 روز تا این انتخابات باقی مانده و این در حالی است که کارنامه 4 ساله ترامپ در حوزه سیاست خارجی مملو از شعارهای تو خالی و شکست‌های متعدد است. پرونده‌های کره‌شمالی، ایران، ونزوئلا، روسیه و حتی معامله قرن همگی در بن‌بست کامل قرار دارند و رابطه سنتی و استراتژیک امریکا با کشورهای اروپایی نیز تخریب شده است. تشدید تنش و فضای رقابت منفی با چین را هم به این شکست‌ها اضافه کنید. در چنین شرایطی هر اندازه هم که بگوییم سهم سیاست خارجی در انتخاب رای‌دهندگان امریکایی ناچیز است اما نمی‌توان از تاثیر صفر آن سخن گفت. به خصوص آنکه در فضای سیاسی ایالات متحده لابی‌های عبری و عربی سهم قابل توجهی را به خود اختصاص می‌دهند. دونالد ترامپ که با طرح معامله قرن عملا استهزا جهانی را برانگیخت و بر حجم آشوب در پرونده صلح خاورمیانه افزود. حالا 100 روز مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری مقابل دوربین خبرنگاران با سینه‌ای سپر کرده و باد در غبغب تاکید کرد که همه فکر می‌کردند چنین توافقی غیرممکن است اما ممکن و به اتفاقی نادر و بی‌سابقه در 25 سال گذشته تبدیل شد. همزمان جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ که مسوولیت شکست معامله قرن نیز برعهده او است با تلاش برای الگو قرار دادن توافق امارات با اسراییل برای سایر پرونده‌های باز در سیاست خارجی امریکا به مساله ایران اشاره کرده و ادعا کرد چنانچه ایران بخواهد گفت‌وگو کند، ترامپ اهل توافق است. در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که تیم ترامپ تا شب انتخابات تمام تلاش خود را برای استفاده حداکثری از این توافق بکند و بر همین اساس است که اعلام شد محل امضای این توافق میان مقام‌های اسراییلی و اماراتی، کاخ سفید و زمان آن نیز قطعا تا پیش از برگزاری انتخابات در چهارمین روز از ماه نوامبر خواهد بود.
امارات؛ قهرمان خودخوانده
در حالی که محمد بن زاید به عنوان معمار توافق امارات با اسراییل ادعا می‌کند در ازای این عادی‌سازی رابطه، طرح الحاق بخش‌هایی بیشتری از کرانه باختری به رژیم اسراییل متوقف شده اما مقام‌های اسراییلی از جمله نخست‌وزیر این رژیم به صراحت لغو اجرای این الحاق را رد کرده و تاکید دارند که این طرح همچنان به قوت خود روی میز باقی است اما فعلا اجرای آن متوقف شده. این در حالی است که دونالد ترامپ ادعا می‌کند رژیم صهیونیستی شهرک‌سازی در کرانه باختری را تعلیق کرده است. ترامپ در این تعبیر تنها نیست و سفیر دولت او در اسراییل هم می‌گوید تصمیم برای متوقف کردن الحاق اراضی کرانه باختری موقتی است. در حالی که مقام‌های اسراییلی، اماراتی و امریکایی ادعا می‌کنند این توافق می‌تواند صلح و ثبات بیشتری را برای منطقه غرب آسیا به ارمغان آورد اما تنها چند ساعت پس از انتشار این خبر و تصاویر مربوط به تماس تلفنی سه مقام بود که رژیم صهیونیستی نوار غزه را هدف حمله هوایی و توپخانه‌ای قرار داد. به گزارش المیادین، بالگردهای رژیم صهیونیستی منطقه «الشجاعیه» واقع در شرق شهر غزه را هدف حمله قرار دادند.
تصاویر محمد بن‌زاید در آتش
صبح جمعه در فلسطین با اعتراض‌های مردمی آغاز شد. شمار زیادی از مردم فلسطین ظهر روز گذشته در واکنش به این توافق، تصاویر محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی را به آتش کشیدند. به گزارش فارس از خبرگزاری آناتولی، صدها نفر از شهروندان فلسطین در مناطق مختلفی از کرانه باختری، ضمن برگزاری تظاهرات، این توافق را محکوم کردند. معترضان در شهرک «یطا» واقع در استان الخلیل (جنوب) با چهره‌های دارای نقاب، پرچم امارات را در مرکز این شهرک به آتش کشیدند. این افراد همچنین در جریان این تظاهرات، شعارهایی را در محکومیت این اقدام سر داده و این توافق را خیانتی علیه آرمان فلسطین قلمداد کردند. در شهر «نابلس» هم شهروندان فلسطینی ضمن محکوم کردن این توافق، پس از نماز جمعه در میدان «الشهداء» واقع در مرکز این شهر، تظاهرات کردند. جوانان حاضر در این اعتراضات تصاویر دونالد ترامپ، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم اسراییل و ولیعهد ابوظبی را لگدمال کرده و به آتش کشیدند. برخی از تظاهرات‌کنندگان پلاکاردهایی در محکومیت این توافق با خود داشتند که روی آن نوشته شده بود: «از فلسطین به محمد بن زاید... مسیر قدس با خون شهدای ما هموار است، نه با هوسبازی خائنان». در شهرک «حارس» واقع در استان «سلفیت» هم معترضان فلسطینی به خیابان‌ها ریختند و ضمن محکومیت این توافق، تصاویر بن زاید را پاره کردند. خبرگزاری فلسطینی «صفا» نیز تصاویر زیر از تظاهرات ساکنان قدس و لگدمال کردن تصاویر بن زاید منتشر کرده است.
کدام اتحاد؟ کدام عرب؟
خنجر از پشت، شاید دقیق‌ترین تعبیری بود که در تمام بیانیه‌های گروه‌های مختلف فلسطینی در محکومیت اقدام امارات دیده شد. در حالی که کشورهای عربی چون بحرین، عمان، مصر و عربستان در همان نخستین ساعات اعلام این توافق حمایت خود را از آن اعلام کردند، محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین در واکنش به این توافق از اتحادیه عرب خواست برای بررسی این اقدام نشست فوری تشکیل دهد. عباس از همه کشورهای عربی خواست در برابر فشارهای امریکا و مسیری که امارات در پیش گرفته، تسلیم نشوند. عباس همچنین از رهبران گروه‌های فلسطینی خواست که برای بررسی این توافق و پیامدهای آن بر مساله فلسطین فورا تشکیل جلسه دهند. همزمان تشکیلات خودگردان سفیر خود را از امارات فراخواند. محمود عباس در حالی از رهبران فلسطینی درخواست جلسه مشترک کرد که روابط حماس با تشکیلات خودگردان همچنان گرفتار بن‌بستی چند ساله است و تشکیلات خودگردان عملا در برابر حصر چند ساله نوار غزه که در کنترل حماس است سکوت اختیار کرده بود. همزمان باید این سوال را از محمود عباس پرسید در حالی که چند کشور عربی به صراحت از این توافق استقبال کردند و پیش از این نیز خبرهایی مبنی بر رفت و آمدهای پیدا و پنهان میان مقام‌های اسراییلی و مقام‌های این کشورهای عربی منتشر شده بود تشکیل جلسه اتحادیه عرب چه ارزش افزوده‌ای دارد؟ خط تحلیلی واحدی که در اکثر نظرات کارشناسی منتشر شده در 24 ساعت گذشته به چشم می‌خورد این است که آرمان فلسطین و منافع فلسطینی‌ها تنها چیزی بوده که محمد بن زاید اندک توجهی به آن نداشته و ندارد.
ایران، ایران تله بود
از نخستین ساعات انتشار خبر حصول توافق میان امارات و رژیم اسراییل، بخش قابل توجهی از تحلیل‌ها پیرامون تبعات منطقه‌ای این توافق برای تهران بود. هر چند که برخی از کاربران در فضای مجازی اعتقاد دارند آنچه روز پنجشنبه اعلام شد صرفا رونمایی از رابطه‌ای پنهان و پشت‌پرده بود اما اگر امارات را نخستین حلقه از زنجیره‌ای از کشورهای عربی تصور کنیم که قرار است عادی‌سازی رابطه با اسراییل را کلید بزنند، شاید زنگ خطر را با صدای بلندتری بشنویم. با این ‌همه در بسیاری از تحلیل‌ها این سوال مطرح می‌شود که آیا تلاش امارات برای تنش‌زدایی از رابطه با ایران یا تظاهر به این تنش‌زدایی ارتباطی با گام‌های نهایی نهانی برای عادی‌سازی رابطه با اسراییل داشته است؟ شواهد میدانی در چند سال اخیر حاکی از آن است که امارات هر چند در پرونده‌های منطقه‌ای از سوریه تا یمن به دنبال تضعیف ایران و کاستن از قدرت و نفوذ کشورمان بوده اما هرگاه بیمناک منازعه مستقیم با تهران بوده تلاش کرده تنش به وجود آمده را مدیریت کند. نمونه این مساله را در هدف قرار گرفتن نفتکش‌هایی در بندر الفجیره امارات شاهد بودیم که امریکا و عربستان مستقیما انگشت اتهام را به سمت تهران نشانه گرفتند اما امارات فاصله خود را با چنین موضع‌گیری حفظ کرد. مساله دیگری که نمی‌توان ساده از کنار آن گذشت موفقیت نتانیاهو در پیشبرد پروژه تهدید‌سازی از ایران و عادی‌سازی رابطه با اعراب است. هر بار در 10 سال گذشته از نتانیاهو سوال شد نخستین تهدید برای اسراییل را چه می‌دانید؟ پاسخ داد: ایران، ایران و ایران. نخست‌وزیر رژیم اسراییل سال‌هاست با پنهان شدن تحت لوای این ادعا که ایران به دنبال نابود کردن اسراییل است برنامه بلندمدت دیگری را دنبال می‌کند؛ ترساندن اعراب از ایران و نزدیک کردن آنها به اسراییل. بدون اغراق می‌توان گفت که نتانیاهو حداقل با اعلام توافق امارات با اسراییل و برقراری روابط پشت‌پرده با تعدادی دیگر از کشورهای عربی توانسته امتیاز این مرحله را به نام خود سند بزند. برخی از تحلیلگران بر این باورند که تشدید تنش میان تهران با بازیگران منطقه‌ای چون عربستان و امارات در موفقیت این پروژه نتانیاهو سهم بسزایی داشته است. نتانیاهو تا پیش از شکل‌گیری توافق هسته‌ای جامعه جهانی با ایران ادعا می‌کرد که فعالیت‌های هسته‌ای تهران تهدیدی برای دیگر بازیگران منطقه‌ای است و پس از تولد برجام نیز در گوش حاکمان کشورهای عربی زمزمه کرد که برجام یعنی آزادسازی منابع اقتصادی، سیاسی و نظامی ایران. در قریب به 4 سال گذشته نتانیاهو با همین سیاست دو امتیاز مثبت گرفته است؛ خروج امریکا از برجام و عادی‌سازی رابطه با امارات که می‌تواند حلقه نخست یک زنجیره باشد.