ایران پرسمان - باشگاه خبرنگاران / محققان آمریکایی در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که ید می‌تواند در از بین بردن ویروس کرونا موثر باشد اما این موضوع با شائبه‌هایی همراه بود.
در چند روز گذشته خبری با عنوان نابودی کرونا با استفاده از دهان شوی محلول ید دست به دست می چرخد. در متن خبر نقل شده که محققان آمریکایی دانشگاه کانتیکت ماساچوست آمریکا در تحقیقات خود به این نتیجه دست یافته اند که ماده ید می‌تواند در از بین بردن ویروس کرونا موثر باشد و اتانول اثری ندارد!
از سوی دیگر بیش از یک‌ماه قبل خبری درباره ارائه طرحی از سوی محمدعلی کریمی استاد شیمی و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه پیام نور مبنی بر ارائه‌ طرحی برای درمان کرونا به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت بهداشت و درمان منتشر شد.
حوزه تخصصی او شیمی و نتیجه تحقیقات این دانشمندان آمریکایی نیز بر پایه و اصول شیمیایی اثر ید بر این ویروس است، پس نظرش در مورد این موضوع همچنین نتیجه طرح گروه تحقیقاتی وی را جویا شدیم.
نظر شما درباره نابودی کرونا توسط محلول ید چیست؟
کریمی: اصل خبر و اثر نابودگری محلول ید مورد تایید است اما نکته قابل تامل در خبر بسیاری از اخبار نقل ناصحیح یا ناقص خبر مبنی بر موثر بودن ید و غیرموثر بودن اتانول! در نابودی این ویروس بود. در صورتی که در خبر اصلی به زبان انگلیسی تصریح شده که مدت زمان لازم برای نابودی توسط ید 15 ثانیه و اما توسط اتانول 30 ثانیه است.
اصولا نقش اتانول، ایزوپروپانول و سایر الکل‌ها و پلی فنل‌ها در از بین بردن بسیاری از ویروس‌ها و باکتری‌ها شناخته شده است و ما در حال حاضر انواع محلول‌ها و اسپری‌های آن‌ها را در بازار و دسترس داریم که برای ضدعفونی کردن سطوح اجسام و دست‌ها استفاده می‌شود. اتفاقا چنانچه هدف پیشگیری و از بین بردن ویروس در دهان و بینی باشد، ساده‌ترین کار استفاده از خاصیت ویژه تبخیرپذیری همین اتانول 70 درصدی است.
نحوه استفاده از اتانول برای نابودی کرونا
کریمی: کافیست یک پارچه نخی یا دستمال کاغذی را با اندکی از اسپری آغشته کنید و دستمال را نزدیک بینی و دهان بگیرید و تنفس کنید به راحتی بخار اتانول وارد دهان، بینی و حتی ریه می‌شود و می‌تواند ویروس را از بین ببرد بدون اینکه خطرات سمیت و آسیب‌های ترکیباتی نظیر ید را داشته باشد.

با توجه به تخصص شما در مورد اثرات سوء مواد شیمیایی بر سلامتی و نحوه عملکرد آن‌ها روی ویروس ها، آیا استفاده از این محلول ید را برای پیشگیری از کرونا توصیه می‌کنید؟
کریمی: به نظر بنده یک نکته اساسی را باید عموم مردم و به ویژه محققان مد نظر داشته باشند و آن هم این است که رویکرد مقابله با ویروس‌ها اصولا بر دو محور اساسی استوار است.
محور اول مقابله انتخابی و دایمی یا به اصطلاح سلکتیو با ویروس (واکسینه کردن) بر اساس ساختار درون مولکولی و وضعیت ساختاری/ژنتیکی آن است که عمدتا با رویکرد تخریب آن به کمک نابودگر و غیرفعال کننده ویژه ویروس همراه می‌شود ؛ این مهم با استفاده از ساخت و طراحی مولکول‌ها و واکسن‌های خاص هر ویروس صورت می‌پذیرد.
محور دوم مقابله غیر انتخابی با ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری زاست که در این روش، تمرکز عمدتا معطوف به بخش بیرونی ویروس می‌شود. در مورد ویروس COVID-19 نیز مشابه اکثر ویروس‌ها نظیر آنفلوآنزا، سارس و ... می‌توان از اکسید کننده‌هایی نظیر آب اکسیژنه، کلر، ید، ازون یا ترکیبات حاوی گروه‌هایی نظیر هیدروکسیل و کربوکسیل برای نابودی و انحلال پوشش لیپیدی و پروتئینی آن استفاده کرد.
در مورد روش غیرانتخابی تخریب پوشش ویروس باید توجه داشته باشیم که استفاده از مواد شیمیایی با این منظور عمدتا معطوف به نابودی آن در فضای فیزیکی و سطوح و به صورت محدود سطح پوست دست‌هاست.
استفاده از اکسیدکننده‌هایی نظیر مواردی که اشاره شد در صورت تماس با اندام‌های درونی و حتی بعضا بیرونی نظیر چشم‌ها می‌تواند خظرناک، آسیب زا، سمی و حتی کشنده باشد.

در مورد محلول ید نیز چنین خطری وجود دارد؟
کریمی: بله قطعا در استفاده از محلول ید یا محلول‌های مشابه نظیر آب اکسیژنه نیز به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی و آسیب‌های ناشی از آن‌ها فقط به صورت بسیار محدود و در حد دهان شویی با پذیرش عوارض ناشی از این خاصیت اکسیدکنندگی و تخریب کنندگی سطوح و مخاط دهان و بینی مصرف آن بلامانع است و استفاده از آن به صورت مداوم به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
در ضمن این روش برای کودکان و افراد کهنسال و بسیاری از عوام که توانایی استفاده کنترل شده آن را ندارند و خطر بلع و آشامیدن و سمیت و مشکلات حاد گوارشی عارض و به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
تاثیر استنشاق ازون در درمان کرونا
در مورد ازون نیز چنین خطری وجود دارد؟
کریمی: بله متاسفانه، چون ازون به صورت گازی است بسیاری از افراد بی اطلاع فقط به نقش ضدعفونی کنندگی و نابودگری ویروس توسط آن دل خوش هستند، فارغ از توجه به آسیب‌های حاد ناشی از تنفس این گاز با خاصیت اکسیدکنندگی قوی به ریه‌ها به ویژه در کودکان و سالمندان و بیماران ریوی آسیب می‌زند. استفاده از این گاز فقط در شرایط عدم حضور افراد و با هدف ضد عفونی کردن هوا و فضای فیزیکی و سطوح اجسام توصیه می‌شود.
تاثیر طب سنتی در درمان کرونا
در مورد روش‌هایی بر اساس طب سنتی و گیاهان دارویی به عنوان یک شیمیست نظری دارید؟
کریمی: واقعیت این است که هر گونه توصیه و تجویز اثر بخشی و نقش پیشگیری و نابودگری ویروس‌ها و باکتری‌ها در طب سنتی عمدتا به مواد و ترکیبات شیمیایی درون آن‌ها مربوط می شود. بسیاری از آن‌ها حاوی ترکیبات موثری نظیر پلی فنل‌ها هستند و نقش آن‌ها بیشتر به ویژگی و توانایی انحلال و تخریب پوشش ویروس‌ها مربوط می‌شود.

 از این رو، از این گروه ترکیبات آن‌هایی که حاوی چنین گروه‌های عامل شیمیایی دارای توانایی انحلال این پوشش هستند، می‌توانند برای پیشگیری مورد توجه قرار گیرند. مثلا، گلاب یک ترکیب شناخته شده و خوشبویی است که از دیرباز در حرم‌های متبرکه، مساجد، مناسبت ها، ... استفاده می‌شده و بیشتر وجه خوشبویی آن مورد توجه بوده در صورتی که این ترکیب سرشار از پلی فنل، خاصیت ضد ویروسی و ضد باکتریایی بالاست؛ در واقع با پاشیدن اسپری گلاب در این محیط‌ها علاوه بر ضدعفونی فضای فیزیکی، تنفس و مجاورت آن با بینی و دهان امکان ازیبن بردن ویروس‌ها و باکتری‌ها را دارد.
شما بیش از یک‌ماه قبل در حاشیه مصاحبه‌ای به ارائه طرحی توسط تیم تحقیقاتی تان برای پیشگیری و درمان COVID-19 به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ارجاع آن به وزارت بهداشت اشاره کردید، سرنوشت این طرح به کجا انجامید؟
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه پیام نور: تیم تحقیقاتی ما طرح پیشنهادی مان را به معاونت علمی ارائه کرد که پس از ارجاع به وزارت بهداشت پیگیری‌های مستمری برای امکان انجام فرایند تست‌های بالینی بر اساس الگوی پیشنهادی مان در یکی از بیمارستان‌ها با هدف درمان انجام دادیم و همچنان در حال رایزنی و پیگیری برای اجرایی کردن موضوع هستیم.