بزرگنمايي:

ایران پرسمان - کیهان / صبح رنگین پاییز است، اما کرونا با هیچ کس شوخی ندارد و همه طبقات اجتماعی در برابرش یک رنگند. به محض اینکه سر از رختخواب
بر می دارد، ده تا پانزده عطسه پی در پی و بلند، سکوت آپارتمان را درمی نوردد. صدای همسایه رو به رویی در راهرو می پیچد: «وای... کرونا گرفته اند!» و محکم درآپارتمانشان را به هم می زنند.
با اضطراب می دود سمت آیینه و صورتش را برانداز می کند، آبریزش بینی اش هم روان است. از خودش مستاصل می پرسد: «یعنی مبتلا شده ام؟!»
آن قدر اضطراب برش غلبه کرده و آن قدر مشوش است که به یاد نمی آورد، هر ساله همین موقع گریبانگیر یک آلرژی فصلی سخت بوده است.
یکی از مشکلات بیماری کرونا این است که فرد نمی تواند بین این بیماری و آلرژی های فصلی و احیانا یک آنفلوانزای ساده تفاوت و تمایزی قائل شوند. این می شود که حتی یکی، دو عطسه و یا مختصری آبریزش بینی، هر شخصی را ممکن است به اضطراب ابتلای به کرونا فرو برد.
از سوی دیگر با خانه ماندن های طولانی، خیلی از افراد دچار وسواس ابتلا شده اند. همه این موارد ضرورت یک سری آگاهی بخشی های روحی-روانی را به آحاد جامعه اثبات می کند و باید هر چه سریع تر از طریق رسانه ها، فکری به حال رفتار های وسواسی، افسردگی و اضطراب ابتلا و در کل پیامدهای ناشی از فراگیری طولانی مدت موج کرونا کرد.
از ویروس کرونا می ترسیم، چون این یک ویروس جدید و ناشناخته است، اما خوب است بدانید ممکن است با تفکرات مداوم منفی، بدنمان به افکار بیمارگونه ما پاسخ دهد. برای مثال اگر تنها اندکی تب کنیم، بر اثر فشار روانی و اضطراب لحظه به لحظه حس منفی تری نسبت به بیماری خود پیدا می کنیم و دچار وحشت می شویم. در واقع گاهی بدن بیمار، هوشمندانه شرایط بیماری های خطرناک را جعل می کند و شما تصور می کنید که در دام یک بیماری درمان ناپذیر قرار دارید. بسیاری از بیماری ها ریشه در اضطراب و استرس دارند؛ درحالی که می توان با آرامش روانی، برخی از مشکلات جسمی را نیز کنترل کرد.
کرونا فقط برای همسایه نیست
هوا سرد شده است و مردی میانسال با یک کلاه پشمی ساده که به طرز خاصی بر سرش نشانده، وارد قطار مترو می شود. همه نظرها به سوی او متمایل می شود و چشم ها به سمتش می چرخد. این مرد ماسک هم ندارد. یکی از مسافران بلند خطاب به او می گوید: «کاش به جای کلاه، ماسک می گذاشتی.» مرد نگاهی غضبناک به فرد معترض می اندازد و یک دعوای لفظی درمی گیرد.
مریم بهارلو یک مسافر هر روزه بی آرتی در پایتخت گله مندانه به گزارشگر کیهان می گوید: «درست است که هوا سرد شده، ولی باید لااقل یکی، دو روزنه باشد که تهویه هوا در محیط بسته صورت گیرد. همین چند لحظه قبل از یکی از مسافران که اتفاقا ماسک هم نداشت، خواهش کردم تا یکی از پنجره های بی آرتی را اندکی باز بگذارد، ولی او با پرخاش پاسخم را داد.»
به نظر می رسد که تا حدود زیادی از میزان رعایت پروتکل های بهداشتی به ویژه در کلانشهرها کاسته شده است، به طوری که اوج این بی توجهی در مسافرت های ایام تعطیل کاملا مشهود است.
ایمان فتحعلی یک مشاور ضمن بیان اینکه اضطراب ابتلا در حد معقول چندان هم بد نیست، برایمان می گوید: «اضطراب ابتلا باید به حدی باشد که شهروندان را ملزم به رعایت پروتکل های بهداشتی در سطح بالا کند. الان ما شاهد این هستیم که یک عده ای از شهروندان کاملا بی خیال رعایت توصیه های بهداشتی شده اند، گویی مرگ فقط برای همسایه و دیگران است.
عده ای دیگر نیز از آن سوی بوم پرت شده و با وسواس های رفتاری، زندگی شان را فلج کرده اند.
به نظر می رسد روی یک نقطه حد وسط ایستادن بهترین تصمیم برخورد روحی-روانی با خطر ابتلا باشد.»
قدر دم و بازدم هایتان را بدانید
دکتر سید محمدرضا میرفتاح، کارشناس مسائل فرهنگی می گوید: «بعضی چیزها را تا از ما نگیرند، متوجه شان نیستیم و قدرشان را درست نمی دانیم. آن قدر باران رحمت بی حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی دریغش همه جا کشیده، که فکر می کنیم این خواب غرور و غفلت از الطاف الهی ابدی است. این نوع بی توجهی را همه ما تجربه کرده ایم. موقع جنگ قدر صلح را، موقع اسارت قدر وطن را، موقع تنهایی قدر دوستان را، و موقع رفتن قدرماندن را بیشتر می دانیم.
در خواب غفلت روزمرگی بودیم که ناگهان کرونا در زد و بیدارمان کرد. هنوز پف زیر چشمانمان نخوابیده، اما به خیلی چیزها آگاه تر شده ایم. فهمیده ایم که بوسیدن پدر و مادرمان چقدر برای هر دوی ما خواستنی است. چقدر دلمان گرم می شود موقع بیماری، دوستی به بالین مان بیاید، احوالمان را بپرسد، دستمان را فشار دهد و برایمان آرزوی سلامتی کند. چقدر دلمان سفر می خواهد.»
وی ادامه می دهد: «چقدر دیدن لبخند دیگران وقتی در ورودی مترو چشم در چشم هم می شویم، امیدبخش است. چقدر دست دادن با همکاران در ابتدای هر صبح کاری، حالمان را خوب می کند. چقدر درس دادن در کلاسی که دانش آموزان در آن نشسته اند و با نگاهشان معلم را می جورند، دوست داشتنی تر از این است که تنها در خانه و حتی با لباس راحت، آنلاین درس بدهیم. چقدر نماز خواندن در کنار هم کیف می دهد. چقدر دعای دست جمعی می چسبد.
چقدر دلمان برای عید دیدنی های سالیانه تنگ می شود. چقدر فوت کردن شمع تولد وقتی کیک و هورایی در کنارش نیست، بی مزه است. چقدر در آغوش نکشیدن دوستی که بعد از مدتها تجدید دیدار می کنیم، باور نکردنی است. چقدر تشییع نکردن عزیز از دست رفته دردناک است. چقدر مردن در تنهایی سخت است. چقدر همه ما بی دفاعیم. چقدر همه ما محتاجیم. چقدر همه ما می توانیم خودخواه باشیم. چقدر همه ما می توانیم ایثارگر باشیم. چقدر همه ما مثل هم هستیم.»
وی در پایان همه این یادآوری ها، در حالی که اشک به چشمانش نشسته، می گوید: «سعدی علیه الرحمه در ابتدای گلستان خود می فرماید: در هر نفسی دو نعمت موجودست و بر هر نعمتی شکری واجب. او کتابش را با یادآوری زوجی از قطرات باران رحمت الهی که همه انسان ها از آن بهره می برند، شروع می کند؛
دم و بازدم. مردم! قدر نفس هایتان را بدانید.»
حوصله تان از خانه نشینی سر رفته؟!
سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت در آستانه یکی از تعطیلات مناسبتی صراحتا می گوید: «با توجه به تعطیلات پیش رو از مردم می خواهیم با پرهیز از بروز رفتارهای اجتماعی خطرآفرین از هرگونه اقدام سفر به طور جد خودداری کنند.»
در این بین خیلی از افراد از افسردگی خانه نشینی و کسالت این ایام شاکی اند.
میترا حسن آبادی یک مشاور با تلنگری به ذهن افراد می گوید: «کافی است تخت بیمارستان را مجسم کنیم که می توانستیم هم اکنون روی آن از ناراحتی جسمی و روانی کلافه باشیم. کدام ترجیح دارد؟ خانه یا بیمارستان؟ می توانستیم جای پزشکی باشیم که بیماران روی صورتش عطسه و سرفه می کنند و هر آن ممکن است به کام ویروس و بیماری کشیده شود. کدام راحت تراست؟ مبل کسل کننده خانه یا جایگاه پر خطر او؟
می توانستیم جای پرستاری باشیم که روزهاست فرزندانش را به دیگران سپرده -از ترس اینکه هنگام بازگشتن از بیمارستان آنها را آلوده کند- کدام سخت تر است؟ ندیدن فرزندان یا کنارشان وقت گذراندن در کنج خانه؟
خانه هر چقدر هم کسل کننده باشد، بسیار راحت تر است. کمی متفاوت نگاه کنیم و خواهشا از مسافرت های غیر ضروری و تفریحی دست بر داریم.»
البته نباید فراموش کرد که کرونا خیلی ها را از کار بیکار کرده است، برای مثال صنف تالارهای پذیرایی و غذاخوری ها -که چندین و چند هزار نفر در آن فعال بوده اند- یک شبه به خاک سیاه نشسته اند.
علی رستمی یکی از فعالین در این اصناف می گوید: «می گویند؛ در خانه بمانید، اما نمی گویند با کدام پول و امنیت خیال از لحاظ اقتصادی؟ واقعا چطور می توان در این شرایطی که ما داریم، بر اضطراب ناشی از کرونا غلبه کنیم؟ ما با کلی مصائب روحی و اضطراب از فردا، خانه نشسته ایم. لطفا دولت فکری به حال مشاغل از دست رفته کند.»
بساط تجمل گرایی برچیده شد
لی ادلکورت یک متخصص پیش بینی روندها، می گوید: «واگیری کرونا به رکود جهانی عظیمی که تا کنون تجربه نشده، خواهد انجامید، اما در نهایت به بشریت اجازه خواهد داد، ارزش های خود را از نو بچیند. این ویروس در حال ایجاد یک «قرنطینه مصرف» است و تاثیر شگرف فرهنگی و اقتصادی برجا خواهد گذاشت. مردم بالاجبار به زندگی با دارایی های کمتر و مسافرت رفتن های کمتر عادت می کنند، چون این ویروس زنجیره تامین جهانی و شبکه های حمل ونقل را مختل می کند.
خواهیم آموخت چطور فقط با یک لباس شاد باشیم، داشته های محبوب قدیمی خود را از نو کشف کنیم، کتابی فراموش شده، بخوانیم و حسابی مایه بگذاریم تا زندگی را زیبا کنیم؟ این ویروس همچنین نشان می دهد چطور اختلال اقتصادی می تواند مزایای محیط زیستی داشته باشد؟»
وی به برخی از پیامدهای مثبت فراگیری کرونا هم اشاره کرده و می گوید: «تصاویر جدید از هوای بالای چین نشان داد، چطور دو ماه بدون تولید، هوای آسمان را صاف کرده و به مردم اجازه داده نفس بکشند؟ این یعنی ویروس نشان خواهد داد که چطور کاهش سرعت یا تعطیلی صنایع می تواند محیط زیست بهتری بیافریند که قطعا در مقیاس بزرگ قابل مشاهده خواهد بود. به همین هم امید داریم یک سیستم دیگر و بهتر برقرار شود که احترام بیشتری برای کار و شرایط بشر قائل است.»
وی در ادامه به لیستی از پیامدهای ترسناک این اپیدمی اشاره کرده و می گوید: «متاسفانه در این فاجعه درمان عاجلی نداریم. باید وقتی مهار شد، پس مانده ها را برداریم و همه چیز را از صفردوباره بسازیم. تاثیر ویروس کرونا چندلایه و پیچیده است. هر کس که هنوز در کار برنامه ریزی رخدادهای عمومی در ماه های آتی است، باید امروز دست از برنامه ریزی بکشد و راه های نوآورانه ای برای ارتباط بیابد. شاید خبر خیلی بدی برای تمام فارغ التحصیل های آینده باشد، چون باید زیر سقف خانه خودشان کلاه فارغ التحصیلی را هوا بیاندازند!
تاثیر شیوع این ویروس وادارمان خواهد کرد، شتاب را کم کنیم، از هواپیماسوارشدن بپرهیزیم، از خانه کار کنیم، صرفا میان دوستان صمیمی و خانواده پی سرگرمی باشیم و یاد بگیریم خودبسنده و مراقب باشیم.
به هیچ وجه امکان ادامه تولید همین تعداد کالا و همین تعداد انتخابی که عادتمان شده را نداریم. نسل های جوان تر هر روز بیشتر می فهمند که داشتن و تلنبارکردن لباس و ماشین دیگر حتی جذاب هم نیست، اما روح و روان بشر انگار مقاومت می کند و می خواهد بیازماید و ببیند، چیزها خودبه خود ازهم می پاشند یا نه؟ و همین طور که به کار معمول خود مشغولیم منتظر می ماند. بنابراین، یک وقفه ناگهانی در تمام این چیزها به خاطر ویروس قدرت تصمیم سازی را از ما می گیرد و در ابتدای کار شتاب را تا حدی وحشتناک کم می کند.»
این متخصص پیش بینی روندها در تکمیل صحبت هایش می گوید: «آدم های زیادی متوجه اتفاقی که الان دارد سر دنیا و اقتصاد ما می آید، نیستند. دور نیست که قفسه ها را خالی از کفش و تلفن و لباس و حتی خمیردندان ببینیم.
در وضعی خواهیم بود که صفحه ای خالی برای شروعی تازه خواهیم داشت، چون پول و شرکت های زیادی در فرایند کندتر شدن از بین خواهد رفت. جهت دهی دوباره و شروع تازه نیاز به بینش و بی پروایی زیادی دارد تا اقتصادی جدید بسازد، با ارزش ها و روش های مدیریت تولید، توزیع وخرده فروشی متفاوت.
مردم دیگر جایی نمی روند، بیرون نمی روند، پول خرج نمی کنند، تعطیلات نمی روند، رخداد فرهنگی نمی روند.
تعویق نمایشگاه ها و احتمالا بازی های المپیک و موارد بعدی همگی در حد خود فجایعی اقتصادی اند. تجمیع شان باعث توقف گردش پول می شود. تمام بخش ها ضربه دیده اند، به خصوص خطوط هواپیمایی. مجبور خواهیم شد به زندگی با اخبار کمتر و کالاهای کمتر خو کنیم. باید همه عادت هایمان را ترک کنیم، درست مثل اینکه داریم، اعتیاد را ترک می کنیم.»