بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در اخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ماجرا تازه نیست. واکنش‌ها به آن هم تازگی ندارد. بیش از 7 سال است که حسن روحانی در قامت عالی‌ترین مقام انتخابی جمهوری اسلامی با حملات و انتقادات و البته توهین‌هایی از سوی مخالفان سیاسی خود مواجه است که پیش از او و حضورش در کاخ ریاست‌جمهوری ایران، نه تنها وجود خارجی نداشت، بلکه انتقاداتی به مراتب جزیی‌تر از این نیز منجر به توقیف رسانه‌ها و بعضا بازداشت روزنامه‌‌نگاران می‌شد. امروز هم البته آزادی بیان حاکم بر فضای سیاسی-رسانه‌ای ایران به مخالفان حسن روحانی و رسانه‌های‌شان محدود است و کمتر رسانه‌ای جرات بیان انتقادات مشابه به سایر قوا و نهادهای سیاسی و حاکمیتی جمهوری اسلامی را دارد. پارلمان در این میان به‌ویژه در دوره دهم، کنار پاستورِ یازدهم و دوازدهم شاهد انتقادات تند و تیز بود ولی از ابتدای آغاز به کار یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی تاکنون، این نهاد نیز تلاش کرده همچون قوه قضاییه و سایر نهادهای نظامی، امنیتی و حتی فرهنگی، خود را بری از انتقادات نشان دهد و تمام قصورات موجود در جامعه را متوجه دولتی‌ها کند. تلاش‌هایی که سبب شده این روزها نه‌تنها اعضای هیات رییسه و نمایندگان مجلس به تندی به اقدامات دولت روحانی حمله کنند، بلکه صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز با بهره‌گیری از بودجه دولتی چند هزار میلیارد تومانی‌اش، در برنامه‌ای زنده با دعوت از چند چهره سیاسی و غیرسیاسی، رییس دوازدهمین دولت جمهوری اسلامی را با واژه‌هایی توصیف کند که شاید در نوع خود بی‌سابقه محسوب شود.
حرف‌های «منقلی»
آنچه تا اینجا عیان است، حملات مجلسی‌ها به رییس‌جمهوری و معاون اولش به شمار می‌رود اما با نگاهی به عرف سیاست ایران، به سختی می‌توان بر این انتقادات برچسب توهین زد اما صداوسیمای جمهوری اسلامی در این میان بازهم تابوشکنی کرد و «منقل» را نیز به ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی اضافه کرد. برنامه تلویزیونی «زاویه» با دعوت از عماد افروغ، نماینده سابق مجلس و احمد جهان‌بزرگی به بررسی «موازنه قدرت سیاسی و قدرت اجتماعی» در ایران پرداخت. این برنامه تلویزیونی، جهان‌بزرگی را «عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی» معرفی کرد که کمی بعد و با بیانیه این نهاد فرهنگی و سال گذشته بیش از 20 میلیارد تومان بودجه از دولت دریافت کرده، مشخص شد که جهان‌بزرگی «عضو هیات علمی» این نهاد فرهنگی نبوده و در آنجا «استخدام» نیست. این فعال فرهنگی که لباس روحانیت به تن داشت، در جریان این برنامه تلویزیونی در اظهاراتی بی‌سابقه، تلویحا رییس‌جمهوری را مخاطب قرار داد و گفت: «مسوولی که در خانه خود می‌نشیند و ممکن است پای منقل هم باشد و حتی وزرایش نمی‌توانند با او تماس بگیرند، آیا این فرد مسوول است؟» او همچنین بیان کرد: «یک وزیر سابق گفته بود سمت من به دلیل یک لیوان شیر خری است که در کودکی خوردم. خیلی از مسوولان در جمهوری اسلامی هر وقت مسوولیت می‌گیرند یک لیوان شیر خر می‌خورند!»
مدار کوچک جام جم
همین اظهارات سبب شد تا کاربران شبکه‌های اجتماعی از یک‌سو و مسوولان دولتی از سوی دیگر از نوع مواجهه صداوسیما با دولت انتقاد کنند. علی ربیعی، سخنگوی دولت در همین راستا در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «وقتی کلیپی از یک برنامه تلویزیونی حاوی ‎توهین به رییس‌جمهور را دیدم، نمی‌دانم چرا بی‌اختیار فراتر از آن توهین، حرمت‌ این کلمات به ذهنم خطور کرد: ‎دهه فجر، ‎روحانیت، پژوهشگاه، اندیشه اسلامی و ‎صدا و سیما به منزله دانشگاه.» محمود واعظی، رییس‌دفتر رییس‌جمهوری نیز در توییتر خود حملات به دولت را انتخاباتی توصیف کرد و نوشت: «هر چه به انتخابات 1400 نزدیک می‌شویم توهین به رییس‌جمهور و تخریب دولت افزایش می‌یابد. این روش غیراخلاقی که با آموزه‌های دینی ما مغایر است، برای توهین‌کنندگان محبوبیت نمی‌آورد، از عزم و اراده رییس‌جمهور و دولت برای تلاش بیشتر در این شرایط سخت و خدمت به مردم نمی‌کاهد.» حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری اما این تخریب‌ها را همسویی با «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهوری سابق امریکا دانست و نوشت: «مردم اهل ملاقه و منقل را به خوبی می‌شناسند.‌ای کاش در کنار ریش و عمامه، جهان‌تان را هم بزرگ‌تر می‌کردید تا بدانید که در این وانفسا اهانت به مردم شریف ایران و شخص دوم کشورتان نه خدمت به اسلامیت و جمهوریت بلکه هم‌آوایی با یاوه‌گویان ترامپی است.» سیدعباس صالحی، وزیر ارشاد نیز در همین راستا نوشت: «ادبیات سخیف، توهین و افترا از همه بد است و در کسوت روحانیت، آن هم از رسانه ملی، بدتر! با سخنان غرض‌آلوده زاویه‌ها را بیشتر و دشمنان ایران را شادمان نکنیم.» یکی از جالب‌ترین واکنش‌ها شاید به امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات اختصاص داشته باشد. او با یادآوری اظهارات مدیر شبکه 3 سیما مبنی بر حذف عادل فردوسی‌پور به دلیل قرار نداشتن در «مدار صداوسیما» نوشت: «کوچکی جهان و مدار صداوسیمای ملی! بازتاب ظرفیت مدیران آن است؛ جهان کوچکی که ظرفیت نگاه‌های بزرگ ندارد و ما یادمان هست «هیچ صیادی در جوی حقیری که به گودالی می‌ریزد، مرواریدی صید نخواهد کرد.» صداوسیما به درد همین مدیران کوچکش می‌خورد؛ نه به درد ملت بزرگ.»
یا عذرخواهی یا تحریم
رییس سازمان صداوسیما که چندی پیش به‌واسطه اظهارات یکی از مجریانش با انتقادهایی از سوی مجلسی‌ها مواجه شده بود، حالا با ناراحتی پاستور نیز مواجه بود. شبکه چهار صداوسیما پس از انتقادات دولتی‌ها در بیانیه‌ای از اظهارات کارشناس فرهنگی برنامه «زاویه» تبری جست و آن را مغایر «فرمایشات رهبر انقلاب» اعلام کرد اما عذرخواهی نکرد و در شرایطی نوشت: «مسوولیت اظهارنظر مهمانان و کارشناسان برنامه زنده برعهده خود آنهاست» که پیش‌تر مجری صداوسیما به دلیل استفاده یکی از کارشناسان برنامه از کلمه «رقص»، عذرخواهی کرده بود و مسوولیت آن را برعهده کارشناس مدعو اعلام نکرده بود. فارغ از این تناقض اما از قرار معلوم وزرای دولت این بار خواستار عذرخواهی صداوسیما شده‌اند و از تحریم این نهاد سخن به میان آورده‌اند چنانکه محمد مهاجری، یکی از فعالان رسانه‌ای نزدیک به دولت دوازدهم در توییتر خود نوشت: «شنیدم چند تن از وزیران به ‎دفتر رییس‌جمهور اعلام کرده‌اند اگر ‎رییس صداوسیما بدون عذرخواهی از رییس‌جمهور به خاطر پخش اظهارات موهن علیه ‎حسن روحانی بخواهد در جلسه هیات دولت شرکت کند، آنها از حضور در جلسه امتناع خواهند کرد.»
حذف «زاویه»؟!
همه این انتقادها کنار هم سبب شد تا بازپخش برنامه «زاویه» از دستورکار صداوسیما خارج شود. اقدامی که سبب شد کاربران شبکه‌های اجتماعی از احتمال تعطیلی کلی یا موقتی این برنامه سخن به میان آورند. ماجرا از قرار معلوم آن‌قدر جدی بود که نفر اول تیم رسانه‌ای رییس مجلس را نیز به واکنش واداشت؛ چنانکه محمدسعید احدیان در توییتر خود نوشت: «یک آقایی در یک برنامه زنده تلویزیونی حرف زشتی زده است. حرف از شکایت و تحریم صداوسیما است. اما شخص آقای رییس‌جمهور در برنامه زنده تلویزیونی به نمایندگان مجلس توهین می‌کند، اهمیتی ندارد؟ صداوسیما همه برنامه‌های زنده را لغو کند، خیال دولتی‌ها راحت.» این نگرانی از قرار معلوم در شبکه 4 صداوسیما نیز وجود دارد چنانکه در بیانیه این شبکه آمده است: «امیدواریم دیگر شاهد چنین رفتارهایی از سوی مهمانان در برنامه‌های زنده نباشیم تا خدای ناکرده عرصه گفت‌وگو تنگ‌تر نشود و شکاف‌های فکری و اجتماعی بیش از این نشود.» افزون بر آنان، بسیاری از کاربران حامی دولت و همسو با اصلاح‌طلبان نیز خواستار تداوم فعالیت برنامه زاویه شدند. به‌زعم آنان، این برنامه تلویزیونی در طول فعالیت خود تلاش کرده با دعوت از کارشناسان جریان‌های مختلف سیاسی به کنکاش مسائل روز سیاست ایران می‌پردازد.
آزادی بیان گزینشی
این کاربران خواستار برخورد و حتی شکایت دولت از اظهارات کارشناس برنامه شدند ولی همزمان بر لزوم فعالیت برنامه تلویزیونی «زاویه» تاکید کردند. با همه اینها سرنوشت این برنامه همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و تا هفته آینده یا اظهارنظر رسمی مقامات سازمان تمام انتصابی صداوسیما نمی‌توان به اظهارنظر قطعی پرداخت ولی آنچه در این میان عیان است، تشدید حملات به دولت روحانی است. او که برای چندمین‌بار همین اواخر نیز گفته بود «انتقاد از دولت‌های یازدهم و دوازدهم با تشویق و پاداش همراه است» و «هزینه‌ای» به همراه ندارد، از قرار معلوم در روزگار افول محبوبیت خود میان اصلاح‌طلبان و البته نزدیکی به انتخابات 1400، چاره‌ای ندارد مگر تحمل این انتقادات و البته امید به بهبود اوضاع در سیاست خارجی و اقتصاد ایران اما در این میان پرسش اساسی که رسانه‌ها و خبرنگاران و البته افکار عمومی ایرانیان با آن مواجه است، آزادی بیان گزینشی موجود است. پرسشی که روحانی هم با آن دست به گریبان است؛ چنانکه در جریان آخرین نشست مطبوعاتی خود گفته بود: «حتما هستند افرادی که اشکالاتی داشته باشند؛ حتما قوه قضاییه، نیروهای مسلح و مجلس ما اشکالاتی دارند؛ نهاد بی‌اشکال نداریم و همه اشکال دارند. سوال من این است که چرا فقط به دولتی که وسط میدان جنگ است، حمله می‌کنیم؟ آیا امروز کسی جرات دارد به قوه قضاییه و نیروهای مسلح توهین کند؟ اگر جرات می‌کند، بفرمایید! فردا این کار را بکند تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد و چند نفر احضار می‌شوند.»
پاستور- بهارستان؛ یک جدال بی‌پایان
زد و خوردهای لفظی و قانونی ساکنان ساختمان هرمی شکل میدان بهارستان با اهالی میدان پاستور حالا از حدود 7 ماه پیش کلید خورده و حالا ماه‌هاست که ادامه دارد و از قرار معلوم تا پایان دولت دوازدهم نیز پایان نخواهد یافت. حمله به وزرای دولت، تهیه طرح استیضاح و تلاش برای اثبات عدم کفایت سیاسی رییس‌جمهوری، اعلام موضوع اعدام رییس‌جمهوری و تهیه طرح‌ها و لوایحی خلاف سیاست‌های اجرایی دولت دوازدهم و البته ورود به نسبت پررنگ نمایندگان و البته رییس قوه مقننه به مسائل اجرایی تنها بخشی از کارنامه عملکردی مجلسی است که خود را «برترین مجلس تاریخ انقلاب» می‌پنداشت و با شعار شفافیت و رونق اقتصادی روی کار آمد ولی امروز و به گواه ناظران، در کارنامه خود چیزی جز جدال با دولتی‌ها ندارد. یکی از آخرین جدال‌ها و البته جدی‌ترین آنها بر سر لایحه بودجه 1400 به عنوان اصلی‌ترین سند مالی کشور رقم خورده است. جدال از همان روز اول تقدیم بودجه به پارلمان آغاز شد. دولتی‌ها بودجه را کارشناسی شده و برخاسته از تجربیات 7 ساله خود معرفی می‌کردند ولی نمایندگان به‌جد با آن مخالف بودند، به طوری‌که الیاس نادران، رییس کمیسیون تلفیق مجلس که تا پیش رسیدن به این کرسی جزو منتقدان درون پارلمانی محمدباقر قالیباف به‌شمار می‌رفت، صراحتا بودجه 1400 را سندی برای «فروپاشی» نظام توصیف کرده بود. تفاوت بدنه کارشناسی دولت و مجلس 
اظهر من‌الشمس است اما از قرار معلوم نمایندگان قصد عقب‌نشینی ندارند. آنان مفاد متعددی از بودجه را تغییر دادند و به‌زعم سخنگوی دولت، لایحه دولت را به «طرح مجلس» تبدیل کردند. اقدامی که با انتقادهای حسن روحانی مواجه شد؛ چنانکه او با رد اظهارات نمایندگان مبنی بر حفظ ارزش پول ملی، تاکید کرد هر کسی که 4 عمل اصلی ریاضی را بداند، متوجه مغایرت این گفته‌ها با واقعیت خواهد شد. محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهوری نیز در اظهاراتی مشابه به ایلنا گفته است: «ما که می‌توانیم 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت بفروشیم اما فروش ما را به یک میلیون و 500 هزار بشکه رساندند و برایش230 هزار میلیارد تومان گذاشتید آن‌هم درحالی که می‌گویند بودجه باید وابستگی‌اش از نفت کم شود اما خودشان زیادش کردند!» همین اظهارات مثال بنزینی بر آتش پارلمان عمل کرد؛ چنانکه نمایندگان یکی پس از دیگری به تندی از پاستور انتقاد کردند. علی خضریان، نماینده تهران در این میان اما تلاش کرد، رویکردی میانه را پی بگیرد. او در جریان سفر خود به رفسنجان اظهار کرد: «آقای رییس‌جمهوری اگر مجلس چیزی را بلد نیست بیایید کمک کنید تا با هم آن موضوع را حل کنیم؛ مجلس نیز توجه داشته باشد اگر آقای رییس‌جمهوری وظایفی برعهده دارد باید بر آنها نظارت داشته باشد لذا قرار نیست صحنه عمل و تلاش به جدل سیاسی تبدیل شود.»
اختلاف میان پاستور و بهارستان تقریبا در تمام مجالس و دولت‌های تاریخ جمهوری اسلامی به نوعی وجود داشته حتی در روابط مجلس دهم با دولت‌های حسن روحانی نیز گاهی رو به تشنج می‌گذاشت اما اعضای هیات رییسه مجلس کنار رییس قوه مقننه تلاش می‌کردند این اختلافات حل و فصل شود ولی در مجلس دهم اوضاع متفاوت است. برخی از اعضای هیات رییسه مجلس گهگاه پیشقراول حملات به روحانی و دولتش هستند؛ چنانکه پس از اظهارات رییس‌جمهوری، 4 عضو هیات رییسه مجلس از یک‌سو و رییس قوه مقننه نیز ازسوی دیگر به تندی از دولتی‌ها انتقاد کردند. موضوع ارز 4 هزار و 200 تومانی یکی از مهم‌ترین موضوعات موردانتقاد اعضای هیات ‌رییسه مجلس بود. احمد امیرآبادی فراهانی، در همین زمینه به خبرگزاری تسنیم گفت: «این ارز فقط به نفع رانت‌خواران تمام شد. این رانت‌خواران در حقیقت از وابستگان، اطرافیان، هم‌جناحی‌ها، هم‌گروهی‌ها و نزدیکان دولتمردان بودند.» او همچنین گفت: «دولتمردان از جیب مردم تفریق کردند و به جیب اطرافیان خود جمع کردند حالا مجلس می‌خواهد از جیب رانت‌خواران تفریق کند و در جیب مردم جمع کند شاید جمع و تفریق دولت و مجلس با هم فرق داشته باشد.» محسن دهنوی، دیگر عضو هیات رییسه مجلس بود که در این زمینه سخن گفت. او که در توییتر خود در واکنش به اظهارات روحانی نوشته بود «ما به فرموده امام‌مان عمل می‌کنیم و در برابر توهین‌های رییس‌جمهور به قوه مقننه، سکوت وحدت‌آمیز در پیش می‌گیریم»، در صداوسیما حاضر شد و در برنامه زنده «پرونده ویژه» به تندی به دولتی‌ها تاخت و از توزیع حدود «500 هزار میلیارد تومان رانت» میان «نزدیکان دولتی‌ها» خبر داد. او همچنین گفت که «با توزیع دلار جهانگیری، طبقه جدیدی از اشراف در کشور شکل گرفته که ما به آن می‌گوییم طبقه جهانگیری.» این نماینده مجلس «یک شبه پولدار» شدن را از خصوصیات این طبقه عنوان کرد. یکی از نکات قابل توجه این برنامه تلویزیونی همراهی تمام‌عیار مجری آن با دهنوی بود؛ چنانکه هر دو شعارهای انتخاباتی حسن روحانی و اظهارات جهانگیری در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 را به تمسخر گرفتند. جالب آنکه رییس دفتر رییس‌جمهوری نیز به فسادهای ایجاد شده پس از تصویب دلار 4 هزار و 200 تومانی در جریان گفت‌وگوی خود با ایلنا اعتراف کرده ولی همزمان گفته است: «گفتیم نمی‌توانیم ارزاق و سفره مردم را به قیمت ارز گره بزنیم و بگوییم امروز ارز چه قیمت است، فردا چه قیمت؛ بنابراین تصمیم گرفتیم قیمت ارز هر قدر بالا می‌خواهد برود، دولت باید آن را تا زمانی که شرایط به سمت و سوی بهتر برود ثابت نگه دارد. ما در حال حاضر و تا آخر سال کالا وارد کرده‌ایم؛ البته این کالا دست دولت نیست و دست بخش خصوصی است اما اگر در این شرایط در مجلس اعلام کنیم که این نرخ آزاد شده است یک گرانی در بازار راه می‌افتد و مردم باید تا عید با یک گرانی عجیب و غریب کالا خریداری کنند؛ به همین دلیل پیشنهاد کردیم که اجازه تصمیم‌گیری به دولت داده شود.» واعظی حالا در شرایطی از دولت دفاع می‌کند که خود با تندترین انتقادات از سوی مجلس مواجه است؛ چنانکه سیدناصر موسوی لارگانی در توییتر خود نوشته است: «واعظی رییس دفتر روحانی از متهمان مداخله در بورس است، اما با فرار به جلو از مجلس می‌خواهد در کار بورس دخالت نکند! وی شبیه روحانی، با تحریف نظارت به دخالت، لابد درصدد است تتمه سرمایه بورسی مردم را به نفع نورچشمی‌ها مصادره کرده و کسی هم حرفی نزند! خیر جناب واعظی، مجلس کوتاه نمی‌آید!» محمدباقر قالیباف نیز از این غافله جا نمانده و با انتقاد از اظهارات دولتی‌ها درباره اقدامات مجلس در بودجه، خطاب به آنان نوشته است: «مردم هفت سال نتیجه بودجه به اصطلاح کارشناسی این دولت را دیده‌اند که منفعت را دلال‌ها و رانت‌خوارها برده‌اند و گرانی و بیکاری‌، سهم مردم شده است. چرا عصبانی شده‌اید از اینکه مجلس می‌خواهد بودجه را به نفع مردم اصلاح کند و عواید نورچشمی‌ها را شفاف به بهبود معیشت مردم اختصاص دهد؟»
تهدید به استیضاح
یکی از تندترین این اظهارات اما به نایب رییس اول مجلس، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی اختصاص دارد. او که پیش‌تر خواستار تصویب بودجه 3 دوازدهم شده بود و احتمال حضورش در انتخابات ریاست‌جمهوری گفته، تلویحا خواستار استیضاح حسن روحانی در روزهای پایانی دولتش به‌رغم تاکید عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی بر فعالیت دولت‌ها تا پایان عمرشان شده و در همایش «شکایت جمهور» که در قم برگزار شده، گفته است: «رفتار امروز امریکایی‌ها برای ما درس‌آموز است، آنجا که فرآیند استیضاح رییس‌جمهورشان حدود دو ماه طول می‌کشد، اما در فاصله چند روز به پایان دوره ریاست‌جمهوری وی، استیضاح او را به راه انداخته‌اند تا به تعبیر خودشان، فارغ از هر نتیجه در این استیضاح، درس عبرتی به قانون‌شکنان داده شود.»