بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
دود، آشغال، کلانتری و دیگران
٦٤٧
٠
صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
آمارهای کشور حاکی از رشد مصرف بنزین در بخش حمل‌و‌نقل کشور است و افزایش جمعیت شهری و اقبال عمومی استفاده از خودروهای شخصی دلیل به‌وجودآمدن این پدیده بوده‌اند. اکنون با ایجاد آلودگی بیش‌ازحد هوا در مناطق شهری، صدمات جبران‌­ناپذیری بر سلامت شهروندان وارد شده که زنگ خطر آن را نیز وزارت بهداشت به‌صدا درآورده است. دکتر آخانی، فعال محیط‌زیست، به «صبح‌نو» می‌گوید: «‌دولت درزمینه کنترل آلودگی‌های محیط‌زیستی بسیار کم‌کاری کرده است و متأسفانه در حوزه ساماندهی حمل‌و‌نقل عمومی، هرگز به شهرداری‌ها و شهرها کمک نکرده است؛ درحالی‌که بودجه‌های کلانی را برای حمایت از خودروسازان اختصاص داده است».
محیط‌زیست ایران این روزها حال خوشی ندارد. آلودگی هوا، تولید پسماند زباله، سرعت کم بازیافت، جنگل‌خواری و تغییر کاربری جنگل‌ها ازجمله موضوعاتی است که در کشور ما، به ناخوشی محیط‌زیست دامن می‌زند؛ آن‌چنان‌که روز گذشته، آقای عیسی کلانتری، معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان محیط‌زیست، در همایشی در یزد گفته است: ایران در فرسایش آب، خاک، گیاه و مواد ژنتیکی و نیز تولید پسماند زباله و آلودگی هوا در جهان پیشتاز است. کلانتری کوتاهی در بخش محیط‌زیست را ننگی برای جامعه دانست و گفت: بخشی از مشکلات و آلودگی‌های ایجادشده ناشی از حمایت نادرست از تولید داخلی است که باید در این رویه بازنگری شود.
بسیاری از مردم کشورهای در‌حال‌توسعه دنیا تحت‌تأثیر آثار مخرب محیط‌زیستی قرار دارند. آلودگی‌ها و مواد شیمیایی مضر موجود در زمین، هوا، آب و غذا سلامتی ما را به‌خطر می‌اندازد. ما به‌ناچار خیابان‌های پرترافیک خطرناک و کثیف و پرسر‌وصدا را تحمل می‌کنیم؛ اما نمی‌توانیم از تغییرات آب‌وهوایی بگریزیم. بنابر آخرین آمار سازمان محیط‌زیست، در‌حال‌حاضر، فقط 8درصد از زباله‌های خانگی را بازیافت می‌کنیم؛ ولی اگر شروع به جدی‌گرفتن عمل بازیافت کنیم، علاوه‌بر کاهش آلودگی هوا، می‌توانیم هزاران شغل جدید ایجاد کنیم. باوجوداین، معضلات محیط‌زیستی ما فقط به تولید زباله ختم نمی‌شود و آلودگی هوا نیز ازجمله مواردی است که این روزها سازمان محیط‌زیست از آن به‌عنوان خطر جدی یاد می‌کند.
آلودگی هوا ازجمله معضلات محیط‌زیستی در ایران است که سالانه جان بیش از چهارهزار نفر از هموطنان‌مان را مستقیم و غیرمستقیم می‌گیرد. اگر در کشورهای پیشرفته، صنعت خودروسازی تجلی توانمندی و تکنولوژی پیشرفته به‌شمار می‌رود، این صنعت در کشور ما خود را به‌صورت نماد ناکارآمدی مدیریت در همه بخش‌ها نشان می‌دهد. از تعداد کشته‌های تصادفات در جاده‌های کشور گرفته تا ترافیک سنگین کلانشهرها و نهایتا آلودگی تحمل‌ناپذیر هوا، همه‌وهمه نشان‌دهنده بی‌تدبیری‌های مدیران و برنامه‌ریزان کشور در این عرصه است. تعطیلی‌های مداوم و چندروزه مدارس درکنار به‌خطر‌افتادن سلامتی شهروندان، به‌ویژه افراد سالمند، هزینه‌هایی نیست که بتوان به‌راحتی آن‌ها را جبران کرد. بنابر برآوردهای میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از اگزوز خودروها، این میزان در کشورهای توسعه‌یافته، نظیر اتحادیه اروپا و ژاپن، رقمی درحدود 130 گرم‌برکیلومتر است؛ در‌حالی‌که این میزان انتشار برای خودروهای ایرانی به 210 گرم‌برکیلومتر می‌رسد که 60درصد بیشتر از میانگین موجود در اتحادیه اروپاست. این اتفاق در حالی در صنعت خودرو ما رخ داده که طبق رویکرد جهانی، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خودروها باید کاهش پیدا کند یا اینکه خودروها از سوخت‌های پاک‌تری استفاده کنند. بنابر آماری که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده است، این اختلاف 80گرمی درصورتی‌که خودروسازان اقدام مناسب را انجام ندهند، تا سال 2025 به بیش از 115 گرم‌برکیلومتر می‌رسد.
دکتر حسین آخانی، کارشناس محیط‌زیست، در گفت‌و‌گو با روزنامه «صبح‌نو» گفت: «به‌عنوان فردی که سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده است، اعلام می‌کنم تنها راه مقابله با آلودگی هوا، کاهش خودروها در شهرهاست و راه‌حل این موضوع کاملا شناخته شده است. دو کار باید به‌طورموازی انجام شود: 1. زیرساخت‌های لازم برای توسعه حمل‌و‌نقل عمومی احداث شود و بودجه کافی در نظر گرفته و برای توسعه حمل‌و‌نقل عمومی در کشور به‌درستی برنامه‌ریزی شود؛ 2. هزینه استفاده از خودروهای شخصی باید به‌اندازه‌ای افزایش یابد که مردم انگیزه‌ای برای استفاده از خودروهای شخصی و تک‌سرنشین نداشته باشند».
این فعال محیط‌زیست گفت: «دولت، مجلس و سایر بخش‌های حاکمیت در‌این‌زمینه بسیار کم‌کاری‌ کرده‌اند. متأسفانه درزمینه ساماندهی حمل‌و‌نقل عمومی، دولت هرگز به شهرداری‌ها و شهرها کمکی نکرده است؛ اما درعوض، بودجه‌های کلانی برای حمایت از خودروسازان اختصاص داده است. حمایت از ساخت جاده و اتوبان با هدف خودرومحوری‌شدن جامعه بوده است؛ اما هیچ‌گاه بودجه‌ای برای مترو و اتوبوس‌ها در نظر نگرفته و در‌این‌زمینه قدم‌های لازم را برنداشته است».
هزینه استفاده از وسیله شخصی افزایش یابد
عضو هیأت‌علمی دانشگاه تهران ادامه داد: «در‌حال‌حاضر، در کشور ما بنزین از آب و فاضلاب نیز ارزان‌تر است. ما بعد از ونزوئلا که تقریبا بنزین در آن مجانی است؛ ارزان‌ترین بنزین جهان را داریم؛ پس طبیعی است که وقتی مردم می‌بینند استفاده از وسیله شخصی بسیار برایشان باصرفه‌تر است، از وسایل نقلیه عمومی استفاده نمی‌کنند. برآیند این دو رخداد همین اوضاع نابسامانی است که شاهدش هستیم». آخانی ادامه داد: «آقای کلانتری بسیاری از مواقع سخنرانی‌هایش جنجالی است؛ اما درعمل، برای رفع آلودگی در کلانشهرها تلاشی نکرده است. نه‌تنها او، بلکه خانم معصومه ابتکار نیز عملکردش اینچنین بوده است. اگر این سازمان موفق شد یک خط اتوبوس را برای کارکنان سازمان حفاظت از محیط‌زیست فراهم کند تا نیروهای آن از خودروهای شخصی استفاده نکنند، آن‌وقت می‌توان اطمینان داشت که برای مردم تأثیرگذار خواهند بود».
راه‌حل چیست؟
با کمی بررسی می‌توان فهمید دولتی‌ها در‌حال‌حاضر دو راه‌حل پیش رو دارند: 1. استفاده از سوخت‌های پاک و فناوری‌های نوین برای تأمین سوخت خودروها؛ 2. الزام خودروسازان به رعایت استانداردهای جهانی محیط‌زیست.
*عارف چراغی