بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
ترس امریکا از دیپلماسی ظریف
k ٦.١
٠
ایران / متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مواجهه دولتمردان امریکا با دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای ایران در فراسوی مرزها که این روزها یکی از فعال‌ترین ادوار خود را تجربه می‌کند، سطح جدال دیپلماتیک تهران و واشنگتن را به جایی رسانده است که از تحریم محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران یا صدور ویزای محدود برای او و هیأت همراهش در یک سفر رسمی به سازمان ملل سخن به میان آورده می‌شود. وزیر خارجه ایران در حالی سه روز پیش با هدف حضور در نشست شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد راهی نیویورک شده است که پیشتر دولت امریکا از احتمال تحریم او خبر داده بود.
تحریمی که گرچه عملی نشد اما این گفته مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا که ویزای ظریف و هیأت همراه او برای سفر به نیویورک صادر اما تحرکات و حوزه قابل تردد ایشان بسیار محدود شده است، نشان می‌دهد امریکا عرصه تازه‌ای را برای رویارویی با دیپلمات‌های ایرانی گشوده است.
عرصه‌ای که ناظر به واقعیت دنیای امروز دیپلماسی غیررسمی است و ظریف در آن با بهره‌گیری از دانش زبانی بالا، ذهن تحلیلی و موشکافانه، تسلط اطلاعاتی و نحوه تعامل با رسانه‌ها کوشیده در زمانه بد در جای خوب قرار بگیرد و به بیان واقعیات مسلم تحولات میان ایران و امریکا به زبان قابل فهم برای افکار عمومی بپردازد.
گزارش پیش رو پاسخی به این سؤال است که چرا دولتمردان امریکایی این بار از تحریم خود ظریف سخن می‌گویند و به حوزه تردد او در خیابان‌های نیویورک حساسیت نشان می‌دهند.
ضریب نفوذ ظریف در صحنه رسانه‌ای امریکا
وزیر امور خارجه ایران در شرایطی راهی نیویورک شده است که جمهوری اسلامی تاکنون عرصه مواجهه بر سر برجام و تنش‌های منطقه‌ای را حداقل در حوزه سیاسی و حقوقی به جدالی مغلوبه برای واشنگتن تبدیل کرده است. ایران در سطح برجام با متوقف کردن بخشی از تعهداتش به محقق نشدن منافع اقتصادی‌اش پاسخی عملی داد. این اقدام وجه دیگری هم داشت و آن نشان دادن قابلیت پاسخگویی به راهبرد تنش‌آفرینی منطقه‌ای امریکا با سرنگونی پهپاد امریکایی برفراز آب‌های مرزی ایران بود. اما وجه سوم و گسترده‌تر نبرد میان تهران و واشنگتن را باید در زمین دیپلماسی عمومی که در فقدان دیپلماسی رسمی به اصلی‌ترین ابزار نفوذ و تأثیرگذاری بر افکار عمومی دو کشور تبدیل شده است، جست وجو کرد. این همان عرصه‌ای است که وزیر خارجه ایران می‌کوشد از طریق حضور مؤثر در نشست‌های بین‌المللی و گفت‌وگو با رسانه‌ها، تصویری واقعی از تحولات جاری میان ایران و امریکا را پدیدار و با ابتکار عمل دیپلماسی عمومی را به اهرم مؤثری برای برتری در جنگ روانی با دولت امریکا تبدیل کند. همین اردیبهشت ماه پیش بود که ظریف در هنگامه افزایش تنش‌ها و تحریم‌های امریکایی در سفر به نیویورک و در مصاحبه با اصلی‌ترین رسانه گروه‌های تندروی امریکایی، جان بولتون، بن‌سلمان، بن‌زائد و نتانیاهو را در گروهی به نام «تیم ب» دسته‌بندی کرد و گفت که، اعضای این گروه می‌خواهند دولت امریکا را به جنگ با ایران وادار کنند. این گفته او، سرفصل تحلیل‌های پرشمار بسیاری از صاحبنظران و رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت و تا جایی پیش رفت که دست‌کم گعده تصمیم گیران سیاست خارجی امریکا را به شفاف‌تر کردن نقطه نظرات خود در قبال نحوه مواجهه با ایران ناگزیر نمود. ظریف روز گذشته نیز در بدو ورود به نیویورک امریکا را بازیگر منزوی محافل بین‌المللی خواند و سیاست‌های یکجانبه این کشور را محکوم به شکست دانست. موضعی که باید آن را در قالب دیپلماسی هدفمند و با پشتوانه فکری دستگاه دیپلماسی ایران بررسی کرد که در فاصله کمتر از سه هفته از اقدام تلافی جویانه به کشورهای طرف برجام، صورت می‌گیرد و تأثیرگذاری بر افکار عمومی و ایجاد شکاف در هیأت حاکمه امریکا را هدف می‌گیرد. پربیراه نیست بگوییم که تصمیم به تحریم شخص ظریف و یا صدور با اما و اگر ویزا برای ورود هیأت ایران جهت شرکت در نشست سازمان ملل چندان با ضریب نفوذ و موفقیت دیپلماسی عمومی ظریف بی ارتباط نیست.
چه پمپئو ظریف را بابت مصاحبه با رسانه‌های امریکایی به سوء ‌استفاده از آزادی بیان در راستای تشریح دیدگاه‌های جمهوری اسلامی متهم کرده است. اتهامی که به بیان سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اعترافی ضمنی به نگرانی از تأثیرگذاری سفرهای کاری وزیر امور خارجه بر افکار عمومی امریکا و جهان است. شاید از این روست که وزیر خارجه امریکا در سخنان اخیر خود از هرگونه پیشنهاد برای مصاحبه با تلویزیون ایران استقبال کرده است، همان طور که ظریف در تلویزیون‌های ایالات متحده ظاهر شده است.
ناگفته پیداست مقام‌های امریکایی نیز تاکنون در عرصه جنگ روانی علیه جمهوری اسلامی و تلاش برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی مردم ایران از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌اند. دولت ترامپ تاکنون تلاش کرده است با دامن زدن به اندیشه ایران هراسی بویژه در میان کشورهای منطقه در چارچوب جنگ نرم همانند جنگ رسانه‌ای، شبکه سازی و ارائه تصویری سیاه از ایران و تشدید دوقطبى در سطح افکار عمومی، پیروز نبرد روانی با جمهوری اسلامی باشد. این همان عرصه‌ای است که به نظر می‌رسد به رغم گستردگی دامنه آن از سوی امریکا حاصل چندانی برای مقام‌های این کشور نداشته است. چه این بار امریکاست که با خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای و شمار دیگری از پیمان‌های بین‌المللی در صحنه بازی سیاست بین‌المللی تنها مانده است و جز معدود کشورهای کوچک منطقه خاورمیانه همراهی برای سیاست‌های یکجانبه خود در قبال ایران نمی‌بیند. بنابراین قابل انتظار است که دست‌کم ایران پیروز نبرد روانی ارزیابی شود و شاهد مثال آن فاصله‌ای است که این روزها میان اروپا و امریکا بر سر ایران اتفاق افتاده و باعث شده مقام‌های امریکایی برای جبران مافات آن به کشیدن کروکی برای وزیر خارجه ایران در خیابان‌های نیوریورک روی بیاورند. با همه اینها نباید از این نکته غافل شد که انصراف از تحریم ظریف و موضع گیری فاتحانه پمپئو مبنی بر صدور مجوز سفر او به امریکا در بطن خود هدف گشوده نگاه داشتن دریچه دیپلماسی رسمی و چه بسا مسیر گفت‌وگوی مستقیم با تهران را دنبال می‌کند؛ یعنی همان خواستی که دست‌کم ترامپ می‌کوشد با دستیابی به آن هزینه جدال تمام عیار با تهران را به کمترین هزینه کاهش دهد. البته که تهران راه دیپلماسی را نبسته اما تأکید کرده که شرط آن رفع تحریم‌ها علیه تهران است.