بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
آیا ارتباطی میان وقوع زلزله و بارش باران وجود دارد؟
٨٢
٠
سیناپرس / علت وقوع زلزله از جمله مسایلی است همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته است و طی نظرات مختلف عواملی مانند جو، تغییرات فشار، حرکت زمین، فعالیت های آتشفشانی و آب های زیر زمینی به عنوان عوامل ایجاد کننده زلزله در نظر گرفته شده اند.
امروزه شواهد نشان می دهد که در مناطق مختلف جهان، وجود سیالات، بارش، سیل، تغذیه آب های زیرزمینی و غیره باعث لغزندگی در امتداد گسل ها می شوند ولی در ایران این رابطه شناخته شده نیست.
از سوی دیگر سوال دیگری که وجود دارد زمان وقوع زلزله است که در سال های اخیر این تصور را به وجود آورده که اغلب زلزله ها در مواقع شب رخ می دهند.
بررسی های زیادی که در این زمینه انجام گرفته نشان می دهد که مناطق پر زلزله بر نواحی که در آنها فعالیت های تکتونیکی جدید انجام گرفته، منطبق است و این امر با مقایسه نقشه های تکتونیکی و لرزه خیزی به وضوح به چشم می خورد.
امروزه شواهد برای نقش آب های زیر زمینی به عنوان یک عامل تحریک کننده یا موثر در افزایش بروز زلزله بیشتر شده است. روی هم رفته بارش باران منبع اصلی جریانات سطحی و تغذیه کننده آب های زیر زمینی است بنابراین تغییرات فشار آب منفذی در زمین ممکن است باعث زلزله شود و معمولا گسلش لرزه با مناطق اضافه فشار سیال همراه است و بارش باران غیر عادی می تواند روند طبیعی فعالیت لرزه ای را تحت تاثیر قرار دهد.
زینب قادری، دانش آموخته دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی با راهنمایی دکتر ایرج جباری در پایان نامه کارشناسی ارشد خود، رابطه میان زلزله های ایران با زمان و بارش بارندگی مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. در این تحقیق 3424 زلزله 4 ریشتری و بیشتر از آن طی سال های 1980- 2009 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته اند.
نتایج این پژوهش نشان داده است که در مجموع طی 30 سال تفاوت معنی داری در فراوانی وقوع زلزله ها در شب یا روز وجود ندارد. همچنین فراوانی وقوع زلزله در مدت زمان شب و روز در هر سال از دوره آماری نیز تفاوت معنی داری ندارد.
نتایج تجزیه و تحلیل آماری نیز حاکی از آن است که تفاوت معنی داری در فراوانی وقوع زلزله های بالای 5 ریشتر در مدت زمان شب یا روز وجود ندارد.
با این حال فراوانی وقوع زلزله ها در مدت زمان شب و روز در واحد زمین ریخت شناسی شرقی معنی دار به نظر می رسد اما بررسی دقیق آنها نشان داد که تنها 1997 تعداد بیشتری از زلزله ها در طی روز رخ داده است. در این سال از 40 مورد زلزله، 31 مورد در روز و 9 مورد در شب رخ داده است.
با این حال نظری دقیق تر به نتایج نشان می دهد که در بعضی از سال ها در هر بازه زمانی یک رابطه معنی دار را می توان یافت؛ سال 2006 این رابطه برای کل کشور در تمام بازه ها و سال 1995 نیز به جز بازه 10 روز در تمام بازه های زمانی معنی دار است. با این وجود بررسی ها از وقوع زلزله های بیشتر در نبود بارش و بارش ناچیز در این سال ها حکایت دارد.
از سوی دیگر رابطه وقوع زلزله با فراوانی بارش قبل از آن، در 5 بازه زمانی با آزمون های کای دو و وی کرامر در واحدهای زمین ریخت شناسی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین فراوانی وقوع زلزله با فراوانی مجموع بارش 10 روز قبل از آنها تنها در واحد زمین ریخت شناسی زاگرس وجود دارد.
با این حال با حذف بارش های زیر 10 میلی متر رابطه ای مشاهده نشد. بنابراین در این واحد نیز بیشتر زلزله ها در نبود بارش یا بارش های اندک رخ داده اند.
همچنین دیگر نتایج این تحقیق، رابطه فراوانی وقوع زلزله در اعماق متفاوت در 5 بازه زمانی نتایج متفاوتی را نشان داده است؛ نتایج آزمون ها نشان داد که رابطه معنی داری بین فراوانی وقوع زلزله در اعماق 21-50 کیلومتر و 51-100 کیلومتر با فراوانی بارش در برخی بازه های زمانی وجود دارد اما بررسی های بیشتر با حذف ایستگاه هایی که داده بارشی نداشتند و همچنین حذف بارش های کمتر از 10 میلی متر، حاکی از وقوع زلزله های بیشتر در نبود بارش و بارش های ناچیز در این اعماق است.