بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
پیروزی با کمترین هزینه
k ١٢
٧
فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
بریتانیا در اقدامی که ممکن است نشان‌دهنده تمایل لندن برای تنش‌زدایی با تهران باشد، به رغم مخالفت آمریکا، نفتکش توقیف‌شده ایران را آزاد کرد. برخی معتقدند این امر، برای ایران یک پیروزی کم‌هزینه بود.
روز پنج‌شنبه به رغم درخواست آمریکا برای ادامه توقیف نفتکش گریس-1، دیوان عالی منطقه جبل الطارق به آزادی این نفتکش حکم کرد. اما آمریکا، که نتوانسته بود از صدور حکم آزادی نفتکش ایرانی توسط مقامات جبل الطارق جلوگیری کند، این بار خودش برای توقیف نفتکش گریس-1 حکم صادر کرد.
جسی لیو، دادستان منطقه کلمبیا، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد بر اساس شکواییه دولت آمریکا، نفتکش گریس 1، نفت خام آن و 995 هزار دلار، به عنوان جریمه، مشمول این توقیف می‌شوند.
نفتکش گریس 1، در چهارم ژوئیه، هنگام عبور از تنگه جبل الطارق توسط نیرو‌های دریایی ویژه بریتانیا به اتهام نقض تحریم‌های نفتی اتحادیه اروپا علیه سوریه توقیف شد. ایران این اتهام را رد کرده است. با وجود رفع توقیف گریس 1 در روز پنج شنبه، این نفتکش هنوز در سواحل جبل الطارق لنگر انداخته و معلوم نیست که دقیقا چه زمانی حرکت می‌کند. روزنامه «جبرالتار کرونیکل» از قول منابع ناشناس مدعی شد که نفتکش ایرانی منتظر رسیدن شش خدمه، از جمله یک ناخدا، بوده و بعید است که قبل از روز یکشنبه حرکت کند. مداخله آمریکا در لحظات آخر نیز ممکن است در روند آزادی این نفتکش اختلال ایجاد کند.
اگر چه ممکن است نفتکش گریس 1 توسط آمریکا توقیف شود، اما به هر حال، نفتکش از سوی بریتانیا آزاد شد. آن هم بدون اینکه ایران تعهدی بدهد که این نفتکش به مقصد خاصی نرود. بریتانیا قبلا گفته بود ایران باید تعهد دهد که نفتکش توقیف شده به سوریه نرود. اما همزمان با آزادسازی این نفتکش سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است ایران برای آزادی نفتکش گریس 1 هیچ تعهدی نداده است. افزون بر این، موسوی بر حمایت ایران از سوریه تاکید کرد و گفت: «از سوریه در همه حوزه‌ها از جمله نفت و انرژی حمایت می‌کنیم. این کار قانونی است و به هیچ کشور ثالثی ربط ندارد. جمهوری اسلامی ایران به هر مشتری قدیمی و تازه‌ای که بخواهد، نفت خود را می‌فروشد.»
"پیروزی مقاومت"
شاید به همین دلیل، برخی محافل رسانه‌ای در منطقه از پیروزی ایران در نزاع نفتکش‌ها با بریتانیا خبر دادند. در همین رابطه، روزنامه الاخبار لبنان نوشت: «"آدریان دریا" یا "گریس 1" سابق، به مبدأ خود در ایران بازنمی‌گردد، بلکه به مقصد سری‌اش در دریای مدیترانه می‌رود. با دود غلیظی که دیروز از آن در جبل الطارق مشاهده شد، (آدریان دریا)، مانند صحنه سرنگونی پهپاد آمریکایی، راند (بازی) نفتکش‌ها را به نفع ایران به پایان رساند و موضع ایران را بیش از پیش در برابر کارزار ناکام آمریکا تقویت کرد و موفقیت شرط‌بندی ایران را درمورد استراتژی جدید "مقاومت فعال" نشان داد.»
به گفته این روزنامه، پیروزی ایران در نزاع نفتکش‌ها، فقط به کسب امتیاز محدود نیست، بلکه مهمتر از همه، موفقیت ایران در ناکام کردن تلاش‌های آمریکا برای بستن دستان ایران در تثبیت معادلات بازدارندگی است. آمریکایی‌ها می‌خواهند تحریم‌ها علیه ایران بدون سروصدا و هیاهوی فراوان ادامه یابند و ایران بدون اینکه بتواند هزینه‌های نزاع را به طرف مقابل تحمیل کند، توسط تحریم‌ها از پای درآید.
جانسون نمی‌خواهد از ایران "سیلی" بخورد
با روی کار آمدن بوریس جانسون، در بریتانیا، گمانه‌‎های زیادی درباره احتمال نزدیکی او به دولت دونالد ترامپ مطرح شد. برخی حتی جانسون را ترامپ بریتانیا نامیدند و از احتمال تکرار سناریوی نزدیکی تونی بلیر به جورج بوش پسر در جنگ عراق سخن گفتند. خاصه آنکه ترامپ نشان داده است که علاقه وافری به نزدیکی به دولت جدید بریتانیا دارد.
اما ماجرای نفتکش جبل الطارق نشان داد که تکرار سناریوی بلیر و بوش در دوره کنونی ممکن است مقدور نباشد. مقامات آمریکا چند بار از جبل الطارق درخواست کردند که آزادی گریس 1 را به تاخیر بیاندازند و حتی هنگامی که دیوان عالی جبل الطارق با رد درخواست آمریکا به آزادی نفتکش ایرانی مبادرت کرد، یک مقام قضایی آمریکا مستقیما حکم توقیف گریس 1 را صادر کرد. الاخبار معتقد است که دولت جدید جانسون مایل نیست با آمریکایی‌ها همراهی کند و "سیلی‌های" بیشتری از ایران بخورد. بلکه جانسون مایل است که تحرکات دیپلماتیک را مجددا فعال کند.
گزینه پرمخاطره، اما موفق
اما فعال‌سازی تحرکات دیپلماتیک، در واقع نتیجه گزینه‌ای بود که در وهله اول مخاطره‌آمیز به نظر می‌رسید. به گفته الاخبار، زمانی که بریتانیا نفتکش گریس 1 را توقیف کرد؛ ایران فقط دو گزینه داشت که هر کدام ممکن بود تبعات خطرناکی داشته باشد. گزینه اول این بود که ایران سکوت اختیار کند و اقدامی علیه بریتانیا انجام ندهد. چنین کاری، ممکن بود راه را برای توقیف سایر نفتکش‌های ایران هموار کند و لذا صفر کردن صادرت نفت این کشور را تسهیل می‌کند.
اما گزینه دوم، این بود که ایران واکنش نشان دهد و در اقدامی متقابل یک نفتکش بریتانیایی را توقیف کند. اما چنین اقدامی هم ممکن بود به آمریکایی‌ها بهانه‌ای برای تاسیس یک ائتلاف نظامی دریایی در خلیج فارس و تنگه هرمز بدهد. علاوه بر این، گزینه دوم، ریسک درگیری نظامی میان ایران و طرف‌های غربی را به همراه داشت. چرا که کشتی‌های نظامی بریتانیا و آمریکا در خلیج فارس حضور چشمگیری داشتند. اما به تعبیر الاخبار، «خبرگی و تدبیر سیاسی» ایران باعث شد که گزینه دوم با کمترین هزینه اجرا شود. ایران ابتدا، یک کارزار دیپلماتیک گسترده‌ای را آغاز کرد و اشتباه بودن اقدام بریتانیا را برجسته کرد. همچنین به کشور‌های مخالف، خصوصا اروپایی‌ها، فهماند که اقدام بریتانیا به ضرر همه خواهد بود. پس از انجام اقدامات حقوقی، ایران گام دوم، یعنی توقیف نفتکش انگلیسی استینا ایپمرو، را برداشت.
استمرار تحرکات دیپلماتیک
ایران در ماجرای آزادی نفتکش گریس 1، اقدامات دیپلماتیک و حقوقی زیادی انجام داد. نفتکش ایرانی آزاد شد، اما این تحرکات هنوز ادامه دارد. 19 آگوست، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به سه کشور اروپایی، از جمله فنلاند، سفر می‌کند. دلیل این سفر واضح است. اواخر ماه جاری میلادی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در فنلاند جلسه دارند. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، چند روز پیش گفته بود در این جلسه مسئله ائتلاف دریایی در خلیج فارس بررسی خواهد شد. ظریف در اقدامی پیش‌دستانه قبل از برگزاری این نشست به فنلاند می‌رود.
بر اساس اعلام وزارت خارجه فنلاند «روابط دو جانبه، مسائل منطقه‌ای و بین المللی، مسائل مربوط به حقوق بشر و ریاست دوره‌ای فنلاند بر اتحادیه اروپا» از جمله محور‌های گفتگو‌های محمد جواد ظریف با مقامات فنلاند خواهد بود. با این حال وزارت خارجه فنلاند گفته است احتمال مذاکره با طرف ایرانی بر سر تنش در خلیج فارس نیز وجود دارد.