بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
عصر جدید روابط آنکارا و واشنگتن؟
٠
٠
دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
بعد از کش و قوس‌های زیاد میان آنکارا- واشنگتن بر سر تشکیل منطقه حائل در شمال سوریه به منظور دور ساختن نیروهای موسوم به «پ.ی.د» و «ی.پ.گ» متشکل از کردهای سوری خواهان خودمختاری و تاکید دولت ترکیه درخصوص عملیات نظامی در شرق فرات، سرانجام در 7 اوت توافق بر سر تشکیل منطقه حائل میان طرف‌های مذاکره‌کننده ترک و آمریکایی حاصل شد.
براساس همین توافق مقرر شد که کارگروه کارشناسی برای هسته مشترک نظامی و ایجاد ستاد هماهنگی عملیات به وسیله نظامیان دو کشور در شمال سوریه یا مرزهای جنوبی ترکیه تشکیل و پیرو آن، منطقه مورد نظر از وجود نیروهای کرد سوری پاکسازی شود.گفتنی است که آمریکا به‌رغم توافق بر سر ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه، ترجیحا عمق منطقه را تا 14 کیلومتری در نظر گرفته بود اما آنکارا بر توسعه این عمق تا 32 کیلومتری و طول 140 کیلومتری داخل سوریه اصرار داشت تا تل‌ابیض نیز در درون مرزهای منطقه حائل قرار گیرد. براساس اظهارنظرهای مقامات نظامی و وزارت خارجه ترکیه و همچنین اطلاعات منتشره از رسانه‌های ترکیه، گویا این توافق در مذاکرات دوجانبه تحقق پیدا کرده است.به نظر می‌رسد مواضع انتقادی رئیس‌جمهوری ترکیه از عملکرد ایالات‌متحده، ادعاهای صریح دولتمردان آن کشور درخصوص آغاز عملیات قریب‌الوقوع علیه گروه‌های کرد سوریه در شرق فرات و همچنین موضع آنکارا در مورد روسیه توانست کاخ سفید را وادار به تبعیت از خواسته آنکارا کند. آغاز مذاکرات هیات نظامی ترکیه و ایالات‌متحده در اولین هفته ماه اوت، منجر به حصول دستاوردهای بزرگی برای آنکارا شد به‌طوری که پس از اعلام محتوای مذاکرات معلوم شد که اقدامات جدیدی برای رفع نگرانی‌های امنیتی ترکیه در حال شکل‌گیری است و همچنین مکانیزمی مشترک با ایالات‌متحده در مورد ایجاد منطقه حائل و همچنین تشکیل کریدور صلح براساس خواسته آنکارا جهت خروج نیروهای معارض و همچنین بازگشت پناهجویان سوری در ترکیه مدنظر قرار گرفته است. واشنگتن پیش از اینکه بهانه‌ای به‌دست آنکارا برای آغاز عملیات نظامی در سوریه بدهد، ترجیح می‌دهد خطایی در قبال ترکیه مرتکب نشود. واشنگتن مصمم است در شرایطی که بحران امنیتی- سیاسی منطقه خاورمیانه را درگیر کرده و هنوز تنش موجود با تهران به قوت خود باقی است، به نحوی آنکارا را در کنار خود به‌عنوان متحد نگهدارد. به‌رغم اینکه برخی از ناظران سیاسی ترک معتقدند که توافق حاصل‌شده به نحوی موفقیت آنکارا را رقم زده است ولی برخی از کارشناسان سیاسی آمریکایی، جلوگیری از آغاز عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه را موفقیتی برای آمریکا تلقی می‌کنند چراکه اردوغان در طول یکسال گذشته بارها اصرار بر آغاز عملیات نظامی داشته و در مراحلی هم عملیاتی همچون سپر فرات را برای پاکسازی نیروهای داعش و نیروهای وابسته به اتحاد دموکراتیک سوریه و به‌دست گرفتن مناطقی مانند ماره، العزز، جرابلس، کوبانی و الباب به انجام رسانده است. نگرانی واشنگتن از این است که ترکیه در طول تاریخ دست به اقدامات نظامی سرنوشت‌سازی زده است که می‌توان از عملیات صلح قبرس در سال 1974، عملیات کارداک برای تسخیر جزیره‌ای به همین نام در سال 1996 و عملیات نظامی سپر فرات در سال 2016 نام برد که این کشور در تمامی آنها توانسته ضمن ورود به سرزمین‌های مورد هدف، حضوری پیوسته و عینی داشته باشد. رجب طیب اردوغان با توجه به تحرکات کردهای پی.ی.د و ی.پ.گ و حمایت مادی و تسلیحاتی واشنگتن از کردهای شمال سوریه استارت عملیات عفرین را زده بود و اگر واشنگتن در مذاکرات اخیر با آنکارا به توافق نمی‌رسید، یقینا حضور وسیع نیروهای نظامی ترکیه در شمال سوریه محقق می‌شد و شاید هم مانند سایر مناطق حضوری مداوم می‌یافت که برخلاف خواسته‌های کاخ سفید بود. از سوی دیگر آغاز عملیات می‌توانست راه‌های تعامل دیپلماتیک را میان دو کشور از بین ببرد و بحران واقعی نظامی میان ترکیه وآمریکا را شکل دهد. این رخداد در شرایط کنونی که ترکیه برای مذاکرات سران ترکیه- روسیه - ایران حاضر می‌شود، به هیچ‌وجه به نفع آمریکا نمی‌توانست باشد. در همین حال برخی از کارشناسان نظامی و تحلیلگران سیاسی ترکیه از این توافق ناخرسند بوده و عدم روشن شدن جزئیات توافق را نشانه رفتار مبهم آنکارا و حتی بر خلاف منافع آن کشور می‌پندارند چراکه مظلوم کوبان، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه در اظهارنظری اعلام کرده است که هیچ توافق قطعی و محکمی در مورد ماهیت و دامنه دقیق پاکسازی منطقه حائل میان ترکیه و ایالات‌متحده حاصل نشده است.
بر همین اساس است که وزارت دفاع ترکیه روز جمعه در صفحه توییتری خود اعلام کرد آنچه که در مذاکرات میان ایالات‌متحده و ترکیه مطرح و مورد توافق قرار گرفته است، تغییر نیافته و وزارت دفاع در رابطه با فعالیت‌های مربوط به هماهنگی‌های مشترک میان آمریکا و ترکیه در زمان و مکان مناسب جهت روشن شدن افکار عمومی اقدام لازم را انجام خواهد داد.
این واکنش در راستای رد ادعاهای برخی از تحلیلگران در خبرگزاری‌های مختلف انجام شد. گفتنی است که در هفته گذشته استفن توئیتی، معاون فرمانده نیروهای آمریکایی مستقر در اروپا بازدیدهای کارشناسی خود را در منطقه شانلی اورفا جهت تاسیس مرکز هماهنگی عملیات به انجام رساند. بروز این چالش‌ها برگرفته از تداوم بقای نیروهای کرد سوری است که هنوز به‌عنوان بازو و مکانیزمی بالقوه از سوی ایالات‌متحده مورد حمایت قرار می‌گیرد. بر همین اساس افکار عمومی ترکیه در کنار دیدگاه‌های ناظران امنیتی هنوز قانع نشده‌اند که پیروز مذاکرات توافق 7 اوت آنکارا بوده است زیرا مادامی که نیروهای کرد سوری وجود دارد و به ادعای ترکیه آنها بازوی دیگری از گروه تروریستی پ.ک.ک برشمرده می‌شوند، به احتمال زیاد در هر فرصتی با سازماندهی و حمایت نیروهای خارجی امنیت مرزهای ترکیه را با جدیت تهدید خواهند کرد.