بزرگنمايي:

ایران پرسمان - افول "بی بی"؛ نتانیاهو چطور در لبه پرتگاه قرار گرفت؟
٢٢٩
٠
فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سعودی‌ها و اماراتی‌ها به همراه اسرائیلی‌ها در یک باشگاه بودند. مقابله با ایران، هدف مشترک همه آن‌ها بود. اما تردید ترامپ در استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، نقش زیادی در متفرق شدن آن‌ها داشت. در این میان، موقعیت نتانیاهو از سعودی‌ها و اماراتی‌ها بدتر است. این‌ها وقتی از قاطعیت نظامی ترامپ مایوس شدند به فکر بهبود روابط با ایران افتادند. اما نتانیاهو چنین گزینه‌ای ندارد.
در عالم سیاست، مرز باریکی بین تهدید‌ها و فرصت‌ها وجود دارد. چه بسیار فرصت‌هایی که با یک چشم به هم زدن به تهدیدات بزرگی تبدیل می‌شوند و بالعکس. در چند ماه اخیر، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این قاعده را از روی تجربه متوجه شد. او مواردی همچون تحکیم روابط با روسیه، مقابله با تهدیدات ادعایی ایران و برقراری رابطه ویژه با دونالد ترامپ را فرصت‌هایی برای تقویت جایگاه سیاسی خود می‌دانست، اما حالا همین موارد به تهدیداتی تبدیل شده‌اند که ممکن است به قیمت سقوط او از قدرت تمام شوند.
این روز‌ها نتانیاهو از همه طرف تحت فشار است. در داخل اسرائیل، او به رغم برگزاری مجدد انتخابات، هنوز نتوانسته است دولت جدیدی تشکیل دهد. مخالفان و رقبای سیاسی‌اش برای پایین کشیدن او از قدرت به تکاپو افتاده‌اند. رسانه‌های اسرائیل از رویه سیاسی او، که به «بی‌بیسم» (Bibism) معروف شده، انتقاد می‌کنند. در سطح روابط خارجی نیز، مناسبات اسرائیل و روسیه به خاطر زندانی شدن یک زن اسرائیلی-آمریکایی در روسیه، تنش‌آلود شده است. همچنین، در پی رها شدن کرد‌های سوریه توسط ترامپ، تردید‌ها در اسرائیل درباره میزان حمایت آمریکا از اسرائیل در هرگونه تقابل با ایران بیشتر شده است.
بن بست انتخابات
در آوریل گذشته، انتخابات کِنِست (پارلمان اسرائیل)، برگزار شد. بعد از این انتخابات، نتانیاهو به فکر رکوردشکنی افتاد. رکوردشکنی هم کرد، اما به ضرر خویش. او می‌خواست با استمرار در منصب نخست‌وزیری، رکورد دیوید بن گوریون، موسس اسرائیل، را بشکند. اما اولین نخست‌وزیری شد که در تشکیل دولت ائتلافی ناکام ماند. گفتنی است که نتانیاهو تاکنون چهار بار نخست‌وزیر اسرائیل بوده و در این امر با بن گوریون برابری می‌کند. اگر برای بار پنجم هم نخست‌وزیر شود، رکورد بن گوریون را خواهد شکست.
فرصت نتانیاهو تمام شد، ولی نتوانست دولت تشکیل دهد. از این رو، بار دیگر انتخابات کنست را برگزار کرد. انتخابات برای بار دوم، در 17 سپتامبر گذشته، برگزار شد. اما این بار هم، حزب تحت رهبری نتانیاهو (حزب لیکود) نتوانست اکثریت لازم برای تشکیل دولت را بدست آورد. در شرایطی که هر یک از احزاب، فاقد اکثریت لازم برای تشکیل دولت هستند، معمولا دولت وحدت ملی تشکیل می‌شود. اما مشکل این است که هیچکدام از احزاب دیگر، تمایلی برای ائتلاف با نتانیاهو ندارند.
کمی بیش از یک هفته پس از انتخابات سپتامبر، ریووین ریولین، رئیس‌جمهور اسرائیل، نتانیاهو را مامور تشکیل دولت جدید کرد. نتانیاهو نیز خواستار تشکیل یک «دولت وحدت ملی گسترده» شد. اما تاکنون خبری از این دولت نیست. گروه رقیب، ائتلاف «آبی-سفید» به رهبری بنی گانتس، ژنرال سابق، با صدور بیانیه‌ای درخواست نتانیاهو را تلویحا رد کرد. نتانیاهو، به فساد متهم کرد و نگران است که اگر پست نخست وزیری را از دست بدهد، به زندان افکنده شود. گانتس، گفته ائتلافش با کسی که با اتهامات جدی مواجه است، در یک دولت حاضر نخواهد شد.
9 و نیم گرم مواد مخدر در مسکو
در ماه آوریل، مقارن با انتخابات کنست، زن 26 ساله‌ای به اتهام حمل 9 و نیم گرم ماریجوانا در فرودگاه مسکو بازداشت شد. این زن، که «ناما ایساکار» نام دارد و شهروند اسرائیلی-آمریکایی است، از هند به سمت اسرائیل در حرکت بود. اما در حین توقف موقت در مسکو، سگ ویژه پلیس، کوله‌پشتی او را مشکوک تشخیص داد. وقتی کوله پشتی تفتیش شد، 9 و نیم گرم ماریجوانا در آن پیدا شد.
حال پس از شش ماه بازداشت، جمعه گذشته یک دادگاه روسی ایساکار را به جرم حمل مواد مخدر به هفت سال و نیم حبس محکوم کرد. وزارت خارجه اسرائیل این حکم را یک «مجازات به طور نامتناسب سنگین» توصیف کرد. علاوه بر این، سخنگوی دفتر نتانیاهو نیز با صدور بیانیه‌ای این حکم را «نامتناسب» توصیف کرد.
ماجرای ایساکار از جمله مواردی بود که نتانیاهو ابتدا آن را یک فرصت دید، ولی به سرعت به تهدید تبدیل شد. او شخصا از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، درخواست کرد که ایساکار را آزاد کند. اما روسیه نه تنها زندانی اسرائیلی را آزاد نکرد بلکه برای او حکم نسبتا سنگینی برید.
این ماجرا از جهت دیگری هم قابل بررسی است. در حال حاضر، رسانه‌ها و مقامات اسرائیل از روسیه انتقاد می‌کنند. برخی رسانه‌های اسرائیل انتقادات تندی را متوجه پوتین کرده‌اند. این در حالی است که در سال‌ها و ماه‌های اخیر، نتانیاهو به روابط خوب اسرائیل با روسیه مباهات می‌کرد و آن را عامل مثبتی در مقابله اسرائیل با ایران در سوریه نشان می‌داد. با این حال، پرونده ایساکار نشان داد که روابط اسرائیل و روسیه چندان هم خوب نیست.
برخی رسانه‌های اسرائیل ادعا می‌کنند ایساکار در روسیه «گروگان» گرفته شده است. بر اساس این ادعا، روسیه از اسرائیل درخواست کرده که در ازای آزادی ایساکار، یک هکر روس که در اسرائیل در بازداشت به سر می‌برد و حکم استرداد او به آمریکا تایید شده است، را آزاد کند. الکسی بورکف، در سال 2015 به درخواست اینترپل در اسرائیل بازداشت شد و در آگوست گذشته، دیوان عالی اسرائیل با استرداد او به آمریکا موافقت کرد. اسرائیل با آزادی بورکف در مقابل آزادی ایساکار مخالفت کرد.
نتانیاهو با خانواده ایساکار در اسرائیل در ارتباط بود و با آن‌ها صحبت کرد. او می‌‎خواست با آزاد کردن ایساکار موقعیت خود را تقویت کند، اما با محکوم شدن ایساکار به حبس دراز مدت، هم جایگاه خود را تضعیف کرد و هم شکنندگی روابط اسرائیل با روسیه را برملا کرد.
"تنهای تنها مانده‌ایم"
تنش‌آلود شدن روابط با روسیه با افزایش تردید‌ها درباره میزان حمایت ترامپ از اسرائیل همزمان شده است. منشأ اصلی این تردیدها، تغییر ناگهانی سیاست ترامپ در سوریه است. رئیس‌جمهور آمریکا، اوایل هفته گذشته در یک تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، تصمیم گرفت نیرو‌های آمریکایی مستقر در مناطق کردنشین سوریه را از آنجا خارج کند. بسیاری از ناظران و تحلیلگران این تصمیم را چراغ سبز ترامپ به حمله نظامی ترکیه و «خیانت» کاخ سفید به کرد‌های سوریه ارزیابی کردند.
علاوه بر این، حمله 14 سپتامبر به تاسیسات نفتی شرق عربستان هم بر تردید اسرائیلی‌ها نسبت حمایت ترامپ از آن‌ها افزود. آمریکا، عربستان و حتی کشور‌های اروپایی، ایران را مسئول این حمله دانستند. سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها انتظار داشتند که ترامپ پاسخ قاطعی به ایران بدهد. اما ترامپ به رغم فشار‌های گسترده، از پاسخ نظامی به ایران خودداری کرد. پس از ماجرای آرامکو، سعودی‌ها مانند اماراتی‌ها به تنش‌زدایی با ایران متمایل شدند. سعودی‌ها حتی از عمران خان، نخست وزیر پاکستان، خواستند که میان تهران و ریاض میانجیگری کند. عمران خان اخیرا به تهران سفر کرد و پیش‌بینی می‌شود که بزودی به ریاض هم سفر کند.
سعودی‌ها و اماراتی‌ها به همراه اسرائیلی‌ها در یک باشگاه بودند. مقابله با ایران، هدف مشترک همه آن‌ها بود. اما تردید ترامپ در استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، نقش زیادی در متفرق شدن آن‌ها داشت. در این میان، موقعیت نتانیاهو از سعودی‌ها و اماراتی‌ها بدتر است. این‌ها وقتی از قاطعیت نظامی ترامپ مایوس شدند به فکر بهبود روابط با ایران افتادند. اما نتانیاهو چنین گزینه‌ای ندارد.
اخیرا بن کاسپیت، روزنامه نگار اسرائیلی، طی یادداشتی در وبگاه المانیتور، از شکل گیری «واقعیت جدیدی» در خاورمیانه سخن گفت که در آن اسرائیل تنهاست. بن کاسپیت از قول یک مقام بلندپایه نظامی اسرائیلی نوشت: «ما تنهای تنها مانده‌ایم. توازن استراتژیک جلوی چشمان‌مان در حال تغییر است. آدم‌های بد پیروز شدند و آدم‌های خوب ما را رها می‌کنند. اکنون اسرائیل در مواجهه با محور نیرومند ترکیه، روسیه و ایران تقریبا تنها مانده است.»
برخی محافل اسرائیلی بر این باور هستند که نتانیاهو با لفاظی‌های جنگ‌طلبانه علیه ایران وضعیت را برای اسرائیل خطرناک کرده است. خصوصا که پس از رها شدن کرد‌های سوریه توسط آمریکا، درباره حمایت ترامپ از اسرائیل نیز تردید‌های جدی وجود دارد. در چنین شرایطی نتانیاهو مامور تشکیل کابینه جدید شده است. باید دید آیا او این بار می‌تواند به نفع خویش رکوردشکنی کند یا اینکه برای همیشه از سپهر سیاسی اسرائیل حذف خواهد شد؟