بزرگنمايي:

ایران پرسمان - خبرگزاری کتاب ایران / هفته ترویج علم از 18 تا 24 آبان در کشورمان برگزار می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین راه‌های ترویج علم تالیف کتاب است، از همین روی به سراغ علیرضا افشاری؛ دانشمند ایرانی و عضو سابق ناسا و مولف کتاب‌های «Leica Design 101 » و «Restoring the SLR, Marvels of Camera Design, and Engineering» که شرح مفصلی درباره اجزا و کاربرد انواع متفاوت دوربین عکاسی است، رفتیم و از او درباره کتاب‌هایش و اهمیت آنها پرسیدیم،‌ افشاری گفت: محتوای اصلی این آثار حاصل 25 سال پژوهش و تحقیق درباره انواع دوربین‌هاست. در کتاب «لایکا» یک یک دوربین‌ها با جزییات دقیق بررسی شده‌اند و افراد هرنوع اطلاعاتی که از دوربین موردنظر خود می‌خواهند را می‌توانند با مطالعه آن به دست بیاورند. لازم به ذکر است که چند سال پیش یک موزه علمی هم در تهران از این دوربین‌ها دایر کردم با اینکه حاصل سرمایه شخصی بود به علت عدم حمایت از‌ آن، به اجبار آنجا را بستم.
وی افزود: در این موزه تمام انواع دوربین‌ها چه دوربین عکاسی و چه دوربین‌های نصب شده در فضاپیماها و تلسکوپ‌‌ها درج شده است؛ که برای تصویر‌برداری از فضای کیهانی تعبیه می‌شوند. در کل استقبال چندانی در ایران از موزه‌های علمی نمی‌شود؛ موزه‌هایی که حاوی محتوای ارزشمند برای دانشمندان و دانشگاهیان هستند.
تاریخچه دوربین عکاسی، تاریخچه پیشرفت آلمان و ژاپن است
افشاری گفت: البته ناگفته نماند، زمانی که این موزه در منطقه زعفرانیه دایر بود از سوی مردم استقبال ‌شد اما با تغییر مدیر مجموعه مجبور به جابه‌جایی به خارج از تهران شدم که درنهایت پس از مدتی برچیده شد. در حال حاضر اشیایی که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را به عکاسان و پژوهشگران علوم فضایی بدهد، در حال خاک خوردن در گوشه انباری شخصی خودم هستند. اگر نگاه دقیقی به دوربین عکاسی بیاندازید متوجه خواهید شد با اطلاعاتی که داخل آن‌هاست می‌‌شود یک ماهواره ساخت که از لحاظ اپتومکانیک هم مملو از اطلاعات تکنیکی هستند. در واقع تاریخچه دوربین عکاسی، تاریخچه پیشرفت آلمان و ژاپن است که من در این کتاب به صورت مفصل شرح داده‌ام.
این عضو سابق ناسا خاطر نشان کرد: در کتاب لایکا تصویر نقاشی‌شده اجزای تمامی دوربین‌ها درج شده است. این دو کتاب در سایت آمازون وجود دارند و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق این سایت آن‌ها را تهیه کنند.
افشاری در ادامه با اشاره به ماهیت دانشمندان واقعی گفت: یکی از مشخصه‌های دانشمندان این است که در کودکی و در مدرسه نمره‌های بدی می‌گرفته‌اند؛ چراکه عموما این افراد ذهنیت گسترده‌تری نسبت به علم و روش علمی در مقایسه با جامعه خود دارند.
وی در پاسخ به این پرسش که دانشمند حقیقی در قرن بیست‌ویک کیست و اساسا چرا این روزها علم به ویژه علوم تجربی راهی برای سلبریتی شدن برخی افراد شده است؟ گفت: ابتدا باید بگویم همواره برای افرادی که در راه علم گام می‌گذارند، شرایط به‌گونه‌ای پیش می‌رود که مسیر را با انتخاب‌های آگاهانه‌تری می‌پیمایند. این افراد عموما در این راه توجهی به نام و مقام ندارند. این موضوعی است که امروزه در سراسر دنیا هم مطرح است. دانشمندان حقیقی کسانی هستند که زمانی که استعداد داشتند، برای شکوفایی آن زمان صرف کردند و در نهایت بر قله دانش ایستاده‌اند.
کارل ساگان در ناسا تحویل گرفته نمی‌شد
افشاری در ادامه افزود: در حقیقت دانشمندان افرادی هستند که صرفا به علم علاقه دارند و به سیاست فکر نمی‌کنند. این افراد برای پول هم دنبال علم نرفته‌اند. افراد زیادی در دنیا وجود دارند که دارای این ویژگی‌ها هستند اما نامی از آن‌ها برده نمی‌شود؛ چراکه با سیاست‌های جهانی مخالفند. دانشمند به دنبال اهداف خاصی است که هر فردی آن را نمی‌بیند و این اهداف برخاسته از علاقه قلبی آن‌هاست؛ درحالی که این ویژگی‌ها کمتر در سلبریتی‌های علم دیده می‌شود؛ در واقع یکی از ویژگی‌های سلبریتی‌ها در علم، فن بیان بالای آن‌هاست؛ این افراد بسیار خوب می‌توانند حرف بزنند. برای مثال کارل ساگان دانشمندی که چندی پیش یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی ایالات متحده آمریکا را با عنوان کاسموس اجرا می‌کرد، دیگر اعضای عالی رتبه در ناسا بهای چندانی به موقعیت علمی وی نمی‌دادند، چراکه افراد ماهرتری بودند و تاثیرات بیشتری در پیشبرد علم داشتند. وی تنها به لحاظ اینکه مقابل لنز دوربین‌ها رفته مشهور شده بود؛ این فرد نمونه یک سلبریتی در دانش است.
وی افزود: کم پیش می‌آید که فردی هم کرسی دانش را به معنای دانشمند بودن در اختیار داشته باشد و هم تبدیل به سلبریتی شده باشد؛ مانند اینشتین که هم مشهور بود و هم دانشمند. در کل جمع این دو مولفه جزو نوادر است.
افشاری گفت: جامعه باید پذیرای دانشمندان باشد و روی نخبگان سرمایه‌گذاری کند. نخبگانی که علم علاقه قلبی آن‌هاست که قطعا بر جامعه هم اثرگذار خواهند شد. متاسفانه جامعه فعلی ما قدر این افراد را نمی‌داند. امروز مدیریت فناوری در ایران فرصتی پیدا کرده است که تنها به صرفه اقتصادی خود توجه می‌کند؛ مانند پارک‌های علم و فناوری که به دنبال پول درآوردن هستند نه به دنبال جذب استعدادها و نخبگان؛ در اصل یک سری شرکت‌هایی در این پارک‌ها فعالیت می‌کنند که به دنبال فرار مالیاتی بودند، بنابراین اغلبشان دغدغه علم و پیشرفت آن را ندارند.
این عضو سابق ناسا افزود: روند مدیریت در کشور ما به گونه‌ای است که درک درست و سواد کافی از دانشمندان ندارد؛ به همین دلیل بسیاری از نخبگانی که به دنبال پیشرفت هستند و نه به دنبال نمایش، ترجیح می‌دهند مهاجرت کنند و در دیگر کشورها به ادامه تحصیل و پژوهش بپردازند. این افراد اجازه رشد و شکوفایی از سوی برخی تصمیم‌گیران را ندارند و ترجیح می‌دهند در ایران دست به فعالیت و پژوهش علمی نزنند.