بزرگنمايي:

ایران پرسمان - وطن امروز / متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ظریف آذر97: اروپا برای ثبت spv محرمانه کار می کند ظریف آبان 98: اروپا فقط یک تعهد را نشان دهد که در 18 ماه گذشته به آن عمل کرده‌ است
محمدجواد ظریف در واکنش به بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی علیه اقدامات هسته‌ای ایران، آنها را به وقت‌کشی در 18 ماه گذشته متهم کرد، این در حالی است که او پیش از این در موارد متعدد تعلل اروپایی‌ها در انجام تعهدات‌شان را توجیه کرده بود.
واکنش‌ها به اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران کماکان ادامه دارد. در جدیدترین این واکنش‌ها، 3 کشور اروپایی طرف برجام روز یکشنبه با صدور بیانیه‌ای از اقدام ایران در غنی‌سازی اورانیوم در فردو ابراز نگرانی کردند.
وزرای خارجه 3 کشور اروپایی تصریح کردند اقدام اخیر ایران در فردو به منزله تسریع اقدامات این کشور در زمینه فاصله گرفتن از توافق هسته‌ای برجام است. در این بیانیه آمده است: «از اعلامیه‌های اخیر ایران درباره آغاز مجدد فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم در فردو بشدت نگران هستیم. اقدام ایران با مفاد صریح برجام درباره فردو مغایرت دارد و تبعات بالقوه زیادی در زمینه اشاعه دارد». در بخش دیگری از بیانیه آمده است: «این اقدام [غنی‌سازی در فردو] به منزله تسریع روند تأسف‌آور فاصله گرفتن ایران از تعهداتش ذیل برجام است». کشورهای اروپایی از ایران خواسته‌اند تمام اقدامات «ناسازگار با برجام» اعم از میزان ذخایر اورانیوم، محدوده مجاز غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه را به عقب برگرداند.
وزیران خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه همچنین از آنچه به گفته آنها «عدم همکاری به موقع ایران» است ابراز نگرانی کرده‌اند. آنها همچنین تصریح کرده‌اند آماده‌اند استفاده از تمام مکانیسم‌های موجود در برجام از جمله «مکانیسم حل‌و‌فصل اختلافات» برای حل‌و‌فصل مسائل مربوط به اجرای تعهدات برجامی از سوی ایران را مورد بررسی قرار دهند.
بیانیه اخیر 3 کشور اروپایی پس از آن صادر شد که ایران در اعتراض به عدم انجام تعهدات برجامی اروپا، گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای را برداشته و اعلام کرد از این پس در تاسیسات هسته‌ای فردو غنی‌سازی خواهد کرد. اردیبهشت‌ماه سال گذشته و در پی خروج آمریکا از برجام، 3 کشور فرانسه، آلمان و انگلیس متعهد شدند تبعات این خروج را برای ایران جبران و در حوزه‌های متعدد بویژه فروش نفت و مبادلات مالی و بانکی کمک کنند. حالا با گذشت 18 ماه از آن تاریخ، نه‌تنها وعده‌های اروپا عملیاتی نشده است، بلکه شاهد محکومیت اقدامات تقابلی ایران توسط این کشورها هستیم.
نکته قابل تامل در این ماجرا نوع واکنش ظریف به رویکرد اروپا در 18 ماه گذشته است. او روز گذشته در واکنش به بیانیه ضدایرانی تروئیکای اروپایی، در حساب کاربری خود در توئیتر خطاب به همتایان اروپایی‌اش نوشت: «وقتی شما مشغول دفع‌الوقت بودید، ایران مکانیزم رفع اختلاف را به جریان انداخت و آن‌ را به اتمام رساند. ما اکنون در حال استفاده از اقدامات جبرانی مندرج در پاراگراف 36 برجام هستیم». او در واکنش به بیانیه وزرای خارجه اروپایی، با ضمیمه کردن نامه 6 نوامبر 2018 خود خطاب به هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و سایر اعضای برجام نوشت:«خطاب به همتایانم در اتحادیه اروپایی و 3 کشور آلمان، فرانسه و انگلستان:
1- «به تعهدات خود ذیل برجام کاملا پایبند بوده‌ایم.» شما؟! واقعا؟!
فقط یک تعهد را نشان دهید که در 18 ماه گذشته به آن عمل کرده‌اید».
وی در بخش دیگری از توئیت خود نوشت:«2- وقتی که شما مشغول دفع‌الوقت بودید، ایران مکانیزم رفع اختلاف را به جریان انداخت و آن را به اتمام رساند. ما اکنون در حال استفاده از اقدامات جبرانی مندرج در پاراگراف 36 برجام هستیم. به نامه ششم نوامبر 2018 من مراجعه کنید».
انتقاد ظریف از وقت‌کشی اروپایی‌ها در حالی است که پاییز سال گذشته و در شرایطی که یک ماه از موعد ارائه سامانه موسوم به SPV از سوی اروپا گذشته بود، محمد‌جواد‌ظریف در پاسخ به سوالی در این‌باره در مقام توجیه وقت‌کشی اروپایی‌ها برآمده و مدعی شده بود اروپا برای ثبتSPV محرمانه کار می‌کند!
ظریف 14 آذر 97 در حاشیه جلسه هیأت دولت درباره تداوم بدعهدی اروپا و عدم ارائه SPV اظهار داشت: «هفته گذشته که من در ژنو بودم و دوستان در بروکسل بودند، از اروپایی‌ها شنیدیم که توافق‌های نهایی انجام شده و در آینده نزدیک شاهد ثبت SPV خواهیم بود، البته با توجه به اینکه آمریکایی‌ها به محض اطلاع پیدا کردن از هر تحولی تلاش می‌کنند با فشار مانع آن بشوند، اروپایی‌ها می‌خواهند این مرحله را در حالت محرمانه دنبال کنند تا به نتیجه برسد، لذا این حرکت را ادامه می‌دهند و خودشان زمانی که ثبت کردند اعلام می‌کنند».
توجیه سامانه به‌درد نخور
توجیه بی‌عملی اروپایی‌ها در برجام توسط ظریف البته به این یک مورد محدود نبوده و نیست. تیرماه امسال و پس از آنکه مشخص شد کانال ادعایی اروپا موسوم به اینستکس، صرفا در حد یک شرکت ذی‌حسابی برای رساندن غذا و دارو به ایران بوده و خبری از فروش نفت و بازگردان پول آن به ایران در این سامانه نیست، بسیاری از مقامات دولتی و دیپلماسی کشور که اتفاقا از موافقان ادامه برجام با اروپا نیز بوده‌اند، در اظهارنظرهایی صریح از این سامانه و عملکرد اروپا انتقاد کردند. از جمله اینکه حسن روحانی «اینستکس» را «به‌دردنخور» نامید یا بیژن زنگنه، وزیر نفت معتقد بود «اگر اینستکس را به عنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن یا با واریز 4-3 میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود». علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در این راستا گفته بود: «با گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام و «صبر» ایران برای فرصت‌دادن به دیپلماسی، کشورهای اروپایی نشان دادند اگرچه در کلام، مواضع متفاوتی نسبت به آمریکا اتخاذ می‌کنند اما در عمل به تقویت بردارهای فشار واشنگتن علیه ایران یاری رساندند. اروپا تاکنون حاضر نشده هیچ هزینه‌ای برای نجات برجام که دستاوردی تاریخی برای این اتحادیه است پرداخت کند و به نظر می‌رسد از تداوم شرایط موجود که ثمره آن، فشار آمریکا به ایران و بهره‌برداری سیاسی و امنیتی اروپا از آن است، احساس رضایت می‌کند».
با همه اینها ظریف دهم تیرماه گذشته در اظهارنظری عجیب، کانال اینستکس را دارای اهمیتی استراتژیک خواند و گفت: «اینستکس اگرچه پاسخی به تعهدات اروپایی‌ها و خواست ایران نیست اما یک ارزش استراتژیک و راهبردی دارد و آن این است که نزدیک‌ترین متحدان آمریکا، در روابط اقتصادی خود در حال فاصله گرفتن از آمریکا هستند!»