بزرگنمايي:

ایران پرسمان - همشهری آنلاین / هر سانتی‌متر مربع مغز شما همیشه مشغول انجام کاری است از ذخیره اطلاعات یا کمک به انجام درست کارکردهای بدن. اما آیا یک شخص می‌تواند با نیمی از مغزش زندگی طبیعی داشته باشد؟
ظاهراً پاسخ به این پرسش بر اساس یک بررسی جدید در آمریکا درباره ارزیابی سلامت مغزی را در میان شش بزرگسالی در کودکی یک نیمکره مغزشان برداشته شده بود، مثبت است.
این عمل بسیار تهاجمی که در پزشکی به آن «همیسفرکتومی» می‌گویند، شامل برداشتن یا بریدن نیمی از مغز است که بخشی از درمان صرع مقاوم کودکان برای کاهش خطر حمله تشنجی است.
خانم دوریت کیلمن، سرپرست این بررسی می‌گوید: «افرادی همیسفرکتومی ‌شده‌ای که ما بررسی کردیم، به‌طور مشخصی کارکرد مغزی بالایی داشتند و مهارت‌های زبانی آنان دست‌نخورده بود.»
کیلمن که پژوهشگر فوق دکتری در علوم اعصاب شناختی در انستیتوی تکنولوژی کالیفرنیا است، می‌گوید در نخستین دیدار با این افراد اصلاً معلوم نبود که نیمی از مغزهایشان برداشته شده است.
کیلمن و همکارانش می‌گویند هر شش بیماری که بررسی شدند، از سنین بسیار پایین دچار حملات صرع مقاوم به درمان بودند و یک بیمار فقط چند دقیق پس از تولد دچار حمله تشنجی شده بود.
همیسفرکتومی یا برداشتن یکی نیمکره مغز معمولاً به‌عنوان راهی برای مهار کردن چنین صرع‌های مقاومی به کار می‌رود. در این روش درمانی ممکن است کل یک نیمکره مغز که کانون حمله صرعی است، برداشته شود یا ارتباط فیزیکی دو نیمکره مغز قطع شود.
نیمی از مغز کار تمام مغز را انجام می‌دهد
در مورد این شش بیمار، کل یک نیمکره مغز برداشته شده بود. کمترین سن انجام این جراحی در میان این بیمار در سه‌ماهگی و بیشترین سن در 11 سالگی بود. در چهار بیمار نیمکره راست مغز و در دو بیمار دیگر نیمکره چپ مغز برداشته شده بود.
این شش بیمار که اکنون در دهه 20 و 30 زندگی هستند موافقت کردند که در هنگام بیداری در «مرکز تصویربرداری مغز کالتک» (انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا) ام‌آرآی کارکردی از مغزهایشان انجام شود.
فعالیت مغزی این بیماران در نواحی که کارکرد بینایی، حرکات بدنی، عواطف و فرآیندهای فکری را کنترل می‌کنند، با ام‌آرآی کارکردی بررسی شد.
سپس فعالیت مغزی این شش بیمار با فعالیت مغزی شش بیمار بزرگ‌سال سالم و نیز داده‌های گردآوری‌شده از فعالیت مغزی تقریباً 1500 بزرگ‌سال سالم با میانگین سنی 22 مقایسه شد.
ازآنجایی‌که شبکه‌های مغزی مربوط به یک کارکرد تنظیمی واحد اغلب دو نیمکره مغز را در برمی‌گیرند، این دانشمندان انتظار داشتند که فعالیت عصبی ضعیف‌تری را در بیمارانی که یک نیمکره مغزشان برداشته شده بود، ببینند.
اما اسکن‌های مغزی نشان داد که در افرادی که فقط یک نیمکره مغزی داشتند ارتباط درون‌شبکه‌ای و کارکرد مغزی کاملاً طبیعی است. از طرف دیگر معلوم شد ارتباط میان شبکه‌های تنظیم‌کننده متفاوت مغز در این افراد قوی‌تر از حد طبیعی است.
این یافته‌ها در 19 نوامبر در ژورنال Cell Reports منتشر شده است.
امید برای درمان‌های جدید برای آسیب‌های مغزی
کارشناسان می‌گویند این یافته‌ها آن‌قدرها هم غافلگیرکننده نیست. بسیاری از افرادی که تحت عمل همیسفرکتومی قرار می‌گیرند، کارکرد مغزی کاملاً طبیعی دارند.
اما آنچه تعجب‌آور است میزان جبرانی است که در نیمکره باقیمانده مغزی در این شش بیمار دیده شد.
کیلمن می‌گوید: «درحالی‌که این شش نفر با داشتن فقط نیمی از مغزشان کارکرد طبیعی داشتند، گاهی فقط یک ضایعه کوچک مغزی مانند سکته مغزی یا آسیب کوچک ناشی از ضربه یا تومور می‌تواند اثرات مخربی بر زندگی افراد داشته باشد.»
به گفته او درک اینکه چگونه مغزهای این افراد که فقط یک نیمکره مغزی داشتند، توانسته است خود را بازسازی و فقدان نیمی از بافت خود را جبران کند، بسیار مهم است.
زیرا درنهایت ممکن است دانشمندان بتوانند «راهبردهای مداخله‌ای هدفمندی» را پیدا کنند که به سایر بیماران دچار ناتوانی شدید به علت انواع آسیب‌های مغزی کمک کنند.