بزرگنمايي:

ایران پرسمان - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
دولت می‌گوید بودجه کل کشور در سال آتی را با تغییرات ساختاری نسبت به سال‌های گذشته و با‌توجه به شرایط تحریمی تدوین کرده است. از سوی دیگر کارشناسان معتقدند بودجه‌99 نه تنها تغییری در ساختار ندارد بلکه دولت، تدبیری هم برای درآمدهای جایگزین نفت نکرده است. برخی دیگر اعتقاد دارند بودجه متناسب با شرایط روز است اما نحوه اجرای آن هم شرط است که آیا دولت در سال آتی می‌تواند این بودجه را به خوبی اجرایی کند یا خیر؟
«صادرات نفت در شرایط تحریمی کار دشواری است. ایران 55‌مشتری نفت دارد که توانسته تعدادی از آن‌ها را با ارزان فروشی و ایجاد انگیزه درآمدی بیشتر، مجاب به خرید نفت کند. از طرفی کشتی با پرچم ایران امکان پهلوگیری ندارد و باید به یک کشتی دیگر منتقل شود و مشکل سوم هم وارد کردن پول فروش نفت به کشور است، اما برای فرآورده‌های نفتی 2‌هزار مشتری داریم.» این گزاره شرحی است بر وضعیت بازار نفت ایران از زبان حسن خسروجردی، رییس سابق اتحادیه نفت، گاز و پتروشیمی.
همان بودجه همیشگی
فروش فرآورده‌های نفتی را می‌توان به مراتب آسان‌تر از فروش نفت دانست و کشورها هم در صورت خرید فرآورده‌های نفتی ایران هیچ نگرانی‌ای بابت ضبط دارایی‌هایشان نخواهند داشت، ضمن اینکه حمل پول فروش این فرآورده‌ها نیز بسیار راحت‌تر است.
شاید همین دلیل باشد که دولت به صرافت افتاد نرخ بنزین را افزایش دهد تا بتواند به جای نفت بنزین صادر کند. اما افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی و حتی پیدا کردن دیگر درآمدهای جایگزین برای نفت نیازمند برنامه و خانه تکانی‌های ساختاری است از این رو رهبری به دولت دستور دادند که ساختار بودجه کشور را تغییر دهد تا بودجه سال آینده با توجه به شرایط تحریمی کشور نوشته شود. حال این بودجه روز یکشنبه از سوی رییس‌جمهوری تقدیم مجلس شد، اما به گفته بسیاری از کارشناسان بودجه‌99 بدون تحول جدی و پر از اعداد و ارقامی است که راست نمی‌گویند.
نوبخت: بودجه‌99 به‌استناد طرح اصلاح ساختار بودجه، تهیه شده است
روز گذشته اما محمد‌باقر نوبخت، رییس سازمان برنامه‌و‌بودجه در نشست خبری حاضر شد تا با تشریح لایحه بودجه سال‌1399 کل کشور از بودجه تدوین شده خود دفاع کند. او با بیان اینکه هیچ‌کدام از اعداد بودجه مانند سال قبل نیست و در ابتدا یک برنامه برای سال‌99 تهیه شد و این بودجه برای اجرای برنامه مذکور است، گفت: این بودجه برای سومین سال تحریم بزرگ اقتصادی تهیه شده است. اینکه چگونه وصول منابع در شرایط تحریم انجام شود نکته مهمی است، باید مشخص شود برون‌داد این بودجه در زندگی روزمره مردم چیست. مردم به‌دنبال این هستند تا بودجه گشایشی در شرایط تنگنا ایجاد کند.
رییس سازمان برنامه‌و‌بودجه با ابراز اینکه بودجه‌99 به‌استناد طرح اصلاح ساختار بودجه تهیه شده است، گفت: این طرح چهار محور و 9‌بسته دارد، سؤالی که وجود دارد این است؛ آیا با این سیاست‌ها می‌توان به اهداف اصلاح ساختار بودجه دست یافت؟
وی با تصریح به اینکه منابع عمومی 484‌هزار میلیارد تومان است که 8‌درصد رشد کرده، گفت: این منابع از سه محل درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی تأمین می‌شود.
نوبخت ادامه داد، درآمدها از 175‌هزار میلیارد درآمد مالیاتی، 20‌هزار میلیارد درآمد گمرکی و 66هزار میلیارد از محل سایر به‌دست می‌آید.
وی افزود، مالیات‌ها 26‌درصد رشد و حقوق گمرکی 38درصد کاهش یافته است، به این ترتیب کل درآمدها 9‌درصد رشد کرده است. نوبخت با بیان اینکه، با فرض صادرات یک میلیون بشکه نفت، با قیمت 50‌دلار، نرخ تسعیر 4200‌تومان برای هر دلار، درآمد ارزی 18.25‌میلیارد دلار حاصل خواهد شد، گفت: درآمد ارزی صادرات گاز 4‌میلیارد دلار بوده که جمع درآمد ارزی 22.25میلیارد دلار خواهد بود. وی اضافه کرد، به این ترتیب سهم 36‌درصد صندوق توسعه ملی 8‌میلیارد دلار و سهم 14.5‌درصد شرکت نفت 3.2‌میلیارد دلار و سهم 49.5درصدی دولت 11‌میلیارد دلار است.
مسیرهای جدیدی برای عبور از شرایط تحریم
رییس سازمان برنامه‌و‌بودجه گفت: مسیرهای جدیدی برای عبور از شرایط تحریم در دستور کار قرار گرفته و در هشت ماهه امسال متوسط فروش 62.5‌دلار بوده است.
نوبخت گفت: از 4‌میلیون میلیارد تومان دارایی دولت قرار شده است 49‌هزار میلیارد تومان آن به فروش برسد و واگذاری طرح‌های عمرانی حدود 1000‌میلیارد تومان است. به این ترتیب کل واگذاری سرمایه‌ای 98‌هزار میلیارد بوده که نسبت به سال‌98 حدود 38‌درصد کمتر است.
وی افزود، برای جبران سایر مصارف 80‌هزار میلیارد تومان اوراق فروخته خواهد شد. روش اوراق برای تأمین نیازهای دولت یک روش معمول در دست دولت‌هاست. این درحالی است که پول جدید پرقدرت وارد اقتصاد نشده و پول از جامعه گرفته و مجدد بازگشت داده می‌شود.
سال‌99 بودجه‌ای بدون کسری
نوبخت با بیان‌اینکه، سال آینده می‌خواهیم بدون کسری کشور را اداره کنیم و منابع و مصارف 8درصد رشد کرده است، گفت: در لایحه اعتبارات هزینه‌ای 367‌هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل 4‌درصد رشد کرده است. طبق قانون افزایش هزینه باید متناسب با تورم انجام شود.نوبخت گفت: درحالی که 48‌هزار میلیارد تومان نفت فروخته می‌شود 70‌هزار میلیارد تومان اعتبار عمرانی در نظر گرفته شده. در حال حاضر در 8‌ماه 34‌هزار میلیارد تومان که بخشی از آن به صورت اوراق بوده به پیمانکاران ارائه شده است. بر این اساس بخشی از اوراق لحاظ شده به پیمانکاران داده می‌شود. معاون رییس‌جمهوری گفت: سال بعد 48‌هزار میلیارد تومان اوراق خریداری می‌شود که 60‌درصد رشد کرده است.
این دفاعیات نوبخت در حالی است که کارشناسان نقد جدی بر بودجه دولت دارند. همچنانکه رمضانعلی مروی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی دربرنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با اشاره به اینکه دولت می‌تواند
تا حدودی جلوی کسری‌ها را بگیرد، اما متاسفانه از فرصت‌ها استفاده نکرده است، افزود: دولت درآمدها و هزینه‌هایی دارد که برخی اوقات محقق نمی‌شود و دچار شوک و کاهش می‌شود، برخی از اقلام در دست دولت نیست مانند کمک به صندوق بازنشستگی لذا اگر دولت انضباط مالی را نتواند حاکم کند کسری به‌وجود می‌آید.
مروی: دولت جلوی فرار مالیاتی را بگیرد
او با اشاره به اینکه دولت بخشی از عملیات فرا بودجه‌ای را می‌توانست تصمیم‌گیری کند و جلوی کسری‌ها را بگیرد گفت: متاسفانه دولت از فرصت‌ها استفاده نکرد، کسری بودجه دولت در حالی است که کماکان با محرومیت گسترده مواجه هستیم.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه ردیفی که برای رفع محرومیت گنجانده شده کفایت نمی‌کند، افزود: وضعیت معیشتی خانوارها به شدت متزلزل است، در شرایط رکود کسر کردن از بودجه عمرانی کار درستی نیست، زیرا اقتصاد فشرده‌تر می‌شود.
او با اشاره به اینکه توان حکمرانی دولت زیاد خوب نیست، خاطرنشان کرد: اصلاح روال‌های خزانه خوب است، اما کارهای ساده‌تری را می‌توان برای بهبود اوضاع انجام داد، تصمیم اخیر دولت در افزایش نرخ بنزین جای نقد دارد به‌طوری که این تصمیم 30 تا 35‌هزار میلیارد تومان دست دولت را می‌گرفت، میانگین تورم کالاهایی که ارز 4200‌تومانی گرفته‌اند از سایر کالاها بیشتر است، دولت یکسری از تصمیمات را نباید بگیرد، زیرا آزموده را آزمودن خطاست.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه شفافیت باید در معیشت خانوار اثرگذار باشد، گفت:باید جلوی فرار مالیاتی را بگیریم، پنج دهک پایین جامعه را درک کنیم، اگر امری روی کاغذ به صورت بدیهی دیده شد به این معناست که پشت صحنه تعارض شدیدی بین بازیگران اصلی وجود دارد. مروی با اشاره به اینکه تصمیم دولت در افزایش قیمت بنزین از منظر عادلانه بودن محل تشکیک جدی دارد، گفت: 50‌درصد خانوارها ماشین ندارند اگر دولت تصمیم دارد ارز ترجیحی را امسال تکرار کند باید بگوییم که بهتر است بی‌خیال آن شود، تجربه گذشته نشان می‌دهد که این موضوع اثرات مخربی روی اقتصاد دارد.
یارمحمدیان: دولت‌ها انگیزه گرفتن تصمیمات سخت را ندارند
یارمحمدیان، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در برنامه پایش در خصوص وضعیت فعلی اقتصادی کشور، تصریح کرد: مشکل اقتصاد کشور به نحوه اداره عمومی کشور برمی‌گردد. متاسفانه دولت‌ها انگیزه گرفتن تصمیمات سخت را ندارند. نمونه آن نیز در لایحه بودجه‌99 مشهود است.
وی گفت: انتظار این بود در این شرایط سخت کشور تصمیمات جدی در خصوص بودجه گرفته شود. خصوصاً اینکه بخشی از بار فشار اقتصادی از طریق افزایش قیمت سوخت به مردم تحمیل شده است بنابراین دولت نیز باید در این زمینه متحمل فشارهایی شود.
یارمحمدیان گفت: تصمیمات سخت نباید علیه مردم باشد بلکه دولت نیز باید هزینه‌هایی را متحمل شود. از این طریق که با صرفه‌جویی در بودجه‌های خود با مردم همراهی کند. در بودجه‌99 هیچ صرفه‌جویی از جانب دولت رصد نمی‌شود. رویه سال‌های گذشته در بودجه سال‌99 ادامه پیدا کرده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به موضوع مالیات‌ها در لایحه بودجه‌99، تصریح کرد: در این لایحه مالیات‌های جدیدی تعریف نشده است. نباید به مالیات به‌عنوان تنها یک روش درآمد نگاه کرد بلکه باید آن را یک ابزار تنظیمی در نظر گرفت. مالیات بر عایدی سرمایه در همین زمینه است.
یوسفیان ملا: فروش اموال دولت نمی‌تواند تکانی به خزانه بدهد
عزت‌الله یوسفیان ملأ، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه بودجه امسال را دولت بدون متکی شدن به نفت ارائه کرده است، به «صبح‌نو» گفت:درآمد نفتی در بودجه دولت کاهش یافته و این موضوع نشان‌دهنده اتکای بودجه به دیگر موضوعات است اما نباید فراموش کرد که دولت به جای اصلاح برخی ساختارها اقدام به فروش اموال دولتی، عوارض گمرکات، فروش میعانات گازی و مالیات شده است که نیاز به بررسی و کارشناسی بیشتر دارد.
این عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس شورای اسلامی، افزود: شاید دولت مبالغ و شرایط خوبی برای میعانات گازی در بودجه دیده باشد اما می‌توان با انجام برخی اصلاحات که مجلس به تصویب می‌رساند شرایط بهتری را رقم زد، مثلاً دهک‌های بالا یارانه نگیرند یا کسانی که در خارج از کشور هستند یارانه نگیرند چرا که سوختی در داخل کشور مصرف نمی‌کنند. شاید 45‌هزار تومان عددی نباشد اما وقتی این پول در گستره زیادی جمع شود، می‌تواند محل تأمین اعتباری باشد.
وی ادامه داد: دراین بودجه پیش‌بینی‌های خوبی دیده شده و بودجه معقولی است چراکه متناسب با شرایط روز است ولی بستگی به نحوه اجرای آن دارد که آیا دولت در سال آتی می‌تواند آن را به خوبی اجرایی کند یا نه.
یوسفیان ملا با اشاره به اینکه این بودجه ضد تحریمی است، گفت: از آنجایی که اعتبارات نفتی در آن زیاد دیده نشده حالت ضد تحریمی دارد و بودجه خوبی است اما قطعاً نیاز به برخی اصلاحات دارد. مثلاً فروش اموال که توسط بانک‌ها صورت می‌گیرد باید بیشتر مورد ارزیابی و نظارت قرار گیرد. با کمال تأسف بانک‌ها از رسالت بانکداری خودشان خارج شدند و به‌دنبال تجارت و کسب درآمد رفته، هر چند بانک‌ها باید 10‌درصد کار تجاری کنند اما می‌بینیم که پا را فراتر گذاشتند و اقدامات غیر بانکی در شهرهای مختلف و حتی شهرهای بزرگ دنیا می‌کند.
وی افزود: هر چند فروش اموال دولتی در اصل‌44 دیده شده است اما در عمل می‌بینیم که رقم آن‌ها قابل توجه نیست و با فروش آن‌ها آن‌گونه که باید خزانه دولت تکانی نمی‌خورد، اگر نگاهی به فروش نیشکرهفت تپه داشته باشیم به خوبی درمی‌یابیم که چقدر آن‌را ارزان فروختند که باورش سخت است، حتی زیر قیمت فروخته شده و درآمدی برای دولت تولید نکرده است. این عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه تصریح کرد: با‌توجه به اینکه دربدترین شرایط تحریم قرار داریم، باید گفت که سازمان مدیریت برنامه‌و‌بودجه و معاونت ریاست جمهوری توانسته‌اند بودجه‌ای ضد تحریمی بنویسند و توطئه‌های دشمن در برخی امور را خنثی کنند.