بزرگنمايي:

ایران پرسمان - ایسنا / شست خبری بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی روز شنبه (23 آذر) با حضور مسئولان این رویداد و اصحاب رسانه در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
در این نشست که محمدرضا زمردیان معاون فرهنگی کانون و رئیس جشنواره، سروش صحت دبیر هنری، مجید توکلی دبیر اجرایی و جمعی از عوامل اجرایی جشنواره حضور داشتند، ابتدا سروش صحت دبیر هنری جشنواره بیان کرد: خوشحالم که بار دیگر در این جشنواره حضور دارم. ما این روزها درگیر ساخت قسمت چهارصدم برنامه «کتاب‌باز» هستیم و همواره دو اسم در این 400 برنامه ضبط‌شده ما تکرار شده است: «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» و «کیهان بچه‌ها». این‌ها دو عنوانی هستند که بسیار از آن‌ها یاد می‌شود و همواره این دو مرکز در کتاب و کتاب‌خوانی و آشنایی نوجوانان با قصه نقش مهمی برای نسل من داشته‌اند. متاسفانه بنا به دلایلی در دوره‌ای نقش کانون در این فضا کمرنگ شد اما خوشحالم که چند سالی است بار دیگر کانون در زمینه وظیفه اصلی خود پررنگ حاضر شده است و چه چیزی مهم‌تر از قصه و قصه‌گویی برای پرورش فکر؟
او ادامه داد: در جشنواره بیست و یکم 11هزار نفر در جشنواره شرکت داشتند و بسیار خوشحال بودیم که این عدد بزرگ را می‌بینیم چراکه به نسبت دوره‌های قبل جهش داشتیم و امیدوار بودیم این عدد را بتوانیم برای سال‌های بعد نیز حفظ کنیم. اما امسال این عدد به 17هزار نفر رسید و تقریبا 50 درصد افزایش داشتیم که این جهش بزرگی است و من در این زمینه کمترین نقش را دارم. خوشحالم که عضو این مجموعه که در حوزه فرهنگی و پرورش فکر تلاش می‌کنند، هستم.
در ادامه محمدرضا زمردیان، رئیس جشنواره و معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: خدا را شاکرم که قطار جشنواره بیست‌ودوم به ایستگاه پایانی خود نزدیک می‌شود. حرکت این قطار از مراکز کانون در سراسر کشور آغاز شد و بیش از هزار جشن قصه‌گویی در سراسر ایران برگزار شد و عزیزان علاقه‌مند به قصه و قصه‌گویی با جشنواره همراه شدند.
او افزود: 31 جشنواره در استان‌ها برگزار شد و افراد برگزیده، بخش‌های متعدد استانی و منطقه‌ای را پشت سر گذاشتند تا به مرحله پایانی در بخش ملی و بین‌الملل راه یافتند.
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تشریح بخش‌های مختلف جشنواره قصه‌گویی بیان کرد: امسال نیز مانند سال‌های گذشته بخش‌های ثابتی در جشنواره داریم. بخش ملی جشنواره شامل سه گروه، دختران و پسران (ویژه نوجوانان 12 تا 18 سال)، بخش زنان و مردان که بخش مهمی است و بخش مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها، که اساسا از زبان آن‌ها قصه‌ها را شنیدیم و یاد گرفته‌ایم، می‌شود.
او در ادامه گفت: در بخش بین‌الملل افرادی را که در رسانه ملی حضور داشتند و یا از کشورهای دیگر علاقه‌مند به حضور بودند پذیرا شدیم. بخش قصه 90 ثانیه که با نام «قصه زندگی من» شناخته می‌شود و عموم علاقه‌مندانی که امکان اجرای صحنه‌ای ندارند این امکان برای‌شان فراهم شد تا بخشی از قصه زندگی خود را بیان کنند و در قالب یک فیلم 90 ثانیه‌ای اثر خود را به جشنواره ارسال کنند. علاوه بر این، امسال سه بخش جنبی نیز داریم. شهرداری تهران با بخش «قصه‌های شهر من تهران» حامی جشنواره است و استانداری‌ها و شهرداری‌ها با همین نگاه با جشنواره مشارکت دارند. باشگاه خبرنگاران جوان در بخش «قصه زندگی خبرنگاران» متولی این حوزه است و سومین بخشی که در دوره بیست‌ودوم به جشنواره اضافه شده «قصه کانون زبانی‌ها» است که زبان‌آموزان و مدرسان کانون زبان ایران با هدف معرفی ویژگی‌های تاریخی به زبان‌های مختلف در این حوزه شرکت کردند و امیدوارم به زودی تولیدات این حوزه را منتشر کنیم.
زمردیان تاکید کرد: امسال رشد معناداری در میزان مشارکت داشتیم و نزدیک به 17هزار نفر در این جشنواره حضور یافتند که رشد اصلی ما در بخش قصه‌گویی صحنه‌ای بوده است. یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال که فکر می‌کنم اتفاق خوبی است و باید روی گسترش این بخش تمرکز داشته باشیم تغییر در هیات داوران بود که از بخش استانی آغاز شد و داوران نوجوان در کنار داوران حرفه‌ای حضور یافتند. این افراد عضو انجمن‌های نمایشی و ادبی کانون هستند و داوری آثار را بر عهده‌ دارند و بهترین قصه را از نگاه خود معرفی می‌کنند؛ چون هدف اصلی و مخاطب اصلی نوجوانان هستند، افزوده شدن این امکان در جشنواره به نظر کار مهمی بود. در نوع چینش داوران سعی کردیم ترکیبی از داوری‌ها را داشته باشیم یعنی در هر تیم نویسنده، قصه‌گو و افرادی که با هنر اجرا، زبان بدن و فن بیان آشنایی دارند، حضور پیدا کردند و با دقت نظر داوری ‌می‌کنند.
او در ادامه اظهار کرد: با توجه به حجم بالای آثار، هیات انتخاب شکل گرفت و 19 قصه‌گو از انجمن قصه‌گویی کانون از هفت استان کشور انتخاب آثار را بر عهده داشتند. یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال اجرای قصه‌گوهای مهمان در ایام برگزاری جشنواره است. سال گذشته هر روز یک آیین نکوداشت برگزار کردیم اما امسال با توجه به درخواست مخاطبان سعی کردیم از اجرای قصه‌گویی مهمانان جشنواره نیز بهره‌مند شویم و بر این اساس گیتی خامنه، بهرام شاه‌محمدلو، مجید قناد، سارا روستاپور، مصطفی رحماندوست و رضا کیانیان در این بخش قصه‌گویی خواهند کرد.
رئیس بیست‌ودومین جشنواره قصه‌گویی در ادامه گفت: شب یلدا شب قصه‌گویی است و در فرهنگ و سنت ما این شب بسیار اهمیت دارد. امیدوارم جشن خوبی را در کنار همه عزیزان داشته باشیم. از همه سازمان‌هایی که ما را همراهی کردند از جمله شهرداری تهران، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، مرکز تئاتر کانون که کارناوال قصه‌گویی را بر مبنای قصه «پدربزرگ و ترب» با عروسک‌های غول پیکر اجرا می‌کنند و همچنین باشگاه خبرنگاران جوان و کانون زبان ایران کمال تشکر را دارم.
زمردیان همچنین توضیح داد: در این دوره از جشنواره نمایش‌های تک‌نفره در محل کانون خواهیم داشت و هر روز در پنج منطقه تهران قصه‌گوها به اجرای قصه می‌پردازند. علاوه بر این در بوستان گفت‌وگو نیز هر روز دو قصه‌گو حضور دارند و امیدوارم شهروندان از این فضا استفاده لازم را داشته باشند.
او ادامه داد: در آیین پایانی نیز همانند سال گذشته شگفتانه‌ای خواهیم داشت و از عزیزی که سال‌هاست در عرصه قصه‌گویی برای کودکان تلاش کرده است، تقدیر خواهیم کرد.
زمردیان در پاسخ به این سوال که در بخش بین‌الملل افراد چگونه انتخاب شدند، گفت: بر اساس شیوه‌نامه جشنواره، شرکت‌کنندگان این بخش، برگزیدگان دوره‌های پیشین کانون یا قصه‌گوهای حرفه‌ای در رسانه ملی و حوزه‌های مختلف هستند. قصه‌گویانی که از کشورهای دیگر شرکت دارند نیز در سایت جشنواره ثبت‌نام کردند که به طور کلی 313 نفر ایرانی و 193 نفر خارجی در بخش بین‌الملل با یکدیگر رقابت کردند. در این بخش آثار رسیده بررسی شد و در نهایت هشت قصه‌گوی ایرانی و شش قصه‌گوی خارجی برای اجرای صحنه‌ای انتخاب شدند که از این میان دو نفراز قصه‌گویان خارجی به دلیل مشکلات شخصی امکان حضور در جشنواره را پیدا نکردند.
او یادآور شد: شرکت‌کنندگان خارجی در جشنواره بیست‌ودوم از کشورهای ترکیه، لبنان، ژاپن و اسپانیا هستند که هر چهار نفر سابقه قصه‌گویی دارند و مدرس جهانی هستند و در جشنواره‌های مختلف برگزیده شده‌اند.
رئیس جشنواره همچنین درباره‌ استقبال از جشنواره در استان‌ها اظهار کرد: در استان گلستان حجم مخاطبان به قدری بالا بود که سالن ما امکان پذیرایی نداشت و این اتفاق در آذربایجان غربی، فارس، اصفهان و چند شهر دیگر نیز تکرار شد.
سروش صحت در ادامه این نشست در پرسش به این سوال که چند سالی است در تلویزیون استندآپ کمدی و استعدادیابی رواج یافته و آیا جشنواره قصه‌گویی نیز به این سمت برده شده است، توضیح داد: استندآپ کمدی که تازگی رونق یافته است دو نکته دارد که با قصه‌گویی متفاوت است. یکی این که لزوما ساختار روایتی را دنبال نمی‌کنند و شاید برخی از آن‌ها از قصه‌گویی استفاده کنند و صرفا لحظه می‌سازند. دوم این‌که بخش کمدی در استندآپ وصل به آن است و قرار است لحظات مفرحی را بسازد در حالی که قصه‌گویی این‌طور نیست و ساختارش کاملا متفاوت است. استندآپ از قصه‌گویی برآمده است اما تفاوت‌های بسیاری دارد و این جشنواره قصه‌گویی است و قصه‌گویی‌ها درنظر گرفته شده است.
زمردیان نیز درباره تشکیل انجمن قصه‌گویی و برگزیدگان جشنواره گفت: از سال گذشته انجمن قصه‌گویی کانون را راه‌اندازی کردیم و بزرگانی که عضو کانون بودند و سال‌ها جای‌شان خالی بود در آن حضور دارند. بهرام شاه‌محمدلو رئیس انجمن است و علی خانجانی که سال‌ها در امر ترویج قصه‌گویی کتاب‌های بسیاری نوشته و خود مدرس قصه‌گویی است در این انجمن در شورای سیاست‌گذاری حضور دارد. افسون امینی از شاعران و نویسندگان قدیمی کانون است و تمام این افراد عضو شورای سیاست‌گذاری جشنواره نیز هستند و تجربیات ارزشمندی در حوزه قصه‌گویی دارند.
او افزود: ارتقای قصه‌گویی و آموزش و ترویج آن از اهداف انجمن است. کانون بیش از 20 سال ترویج قصه‌گویی کرده اما متر و معیاری در داوری نداشت و برای اولین بار معیارهای داوری برای این جشنواره تعریف شد. معرفی قصه‌گوهای موفق و توانمند به مخاطبان این حوزه از جمله اهداف ماست.
او در خصوص مجموعه «چهل قصه» نیز توضیح داد: مجموعه‌ در حال تدوین «چهل قصه» کارش بازنویسی و جمع‌آوری قصه‌های کهن ایرانی، مثل‌ها و قصه‌های بین‌المللی است که برای مخاطبان آشنا هستند. این مجموعه از سوی یکی از نویسندگان خوب کشور بازنویسی شده است و مجموعه‌ای از مدرسان آن را شناسنامه‌دار کردند. 40 قصه‌گوی برتر کانون همراه با 20 هنرمند شناخته‌شده عرصه اجرا، آن‌ها را اجرا کرده‌اند که به‌زودی از این مجموعه رونمایی می‌شود و در آینده نیز شاهد تولید مجموعه‌های مشابه خواهیم بود تا هم بازنویسی شوند، هم قصه‌گویی داشته باشیم و هم نوجوانان را به این عرصه معرفی کنیم.
زمردیان در ادامه با اشاره به این موضوع که برگزاری جشنواره قصه‌گویی بستری جدا از «آموزش» و «پرورش» برای نوجوانان است، بیان کرد: این جشنواره باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان و آشنایی بیشترشان با کتاب و رشد آنان در عرصه هنرهای اجرایی و نمایشی نیز می‌شود و افراد حاضر در جشنواره و عضو کانون زمینه رشدشان فراهم خواهد شد. به طور مثال یکی از نوجوانان حاضر در جشنواره سال گذشته، امسال در بخش بین‌الملل نیز که حرفه‌ای‌ها در آن حضور دارند، اثری فرستاده که به‌نظر جزء پدیده‌های قصه‌گویی در سال‌های اخیر خواهد بود.
معاون فرهنگی کانون و رئیس جشنواره همچنین درباره همکاری ارگان‌ها و سازمان‌ها از جمله صدا و سیما در ترویج قصه‌گویی گفت: وقتی جشنواره آغاز می‌شود، طبعاً روند تبلیغاتش در یک برهه زمانی محدود می‌شود و در این مسیر ما از ظرفیت سازمان‌های مختلف برای معرفی جشنواره و ترویج قصه‌گویی کمک گرفته‌ایم. در این‌باره با سازمان صداوسیما هم مکاتبه‌هایی داشتیم، اما همکاری باید در عمل اتفاق بیفتد. به هر حال امیدواریم شاهد همکاری خوبی از سوی سازمان با همه ارگان‌های مشتاق به ترویج قصه‌گویی باشیم. باشگاه خبرنگاران جوان به صورت رسمی حامی جشنواره بود و امیدوارم در بخش‌های برنامه‌ای تلویزیون نیز این اتفاق رخ بدهد و شاهد رشد آن باشیم.
او در ادامه درباره تعداد شرکت‌کنندگان در جشنواره به تفکیک در بخش‌های مختلف اشاره کرد و افزود: در بخش زنان و مردان 2061 اثر ثبت‌نام داشتیم. در بخش بزرگسالان که نوآورانه بوده است، هزار نفر ارائه اثر کردند و در بخش قصه‌گویی سنتی که صرفاً با استفاده از فن بیان است، 5870 نفر ثبت‌نام کردند. در حوزه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نیز 400 نفر ثبت‌نام کردند. بزرگترها یکی از اهداف این جشنواره هستند تا تولید اثر برای نوجوانان داشته باشند.
صحت نیز درباره نوع قصه‌ها و انتخاب آن‌ها گفت: نکته مهم، قصه‌گویی است که باید درست و خوب ادا شود. در واقع ابتدا باید قصه به جان قصه‌گو نشسته باشد تا بتواند آن‌را به شنونده منتقل کند. هدف اول قصه‌گویی است، اما خودش شامل زیرمجموعه‌هایی است که خودآگاه یا ناخودگاه اثرگذار خواهند بود.
زمردیان در تکمیل صحبت‌های سروش صحت، ادامه داد: قصه‌ها تفاوت‌هایی با هم دارند و در فضای شفاهی هر حوزه فرهنگی کشور هر یک در قالبی خاص قرار می‌گیرند. این طور نبود که بخواهیم منبعی مشخص کنیم و یا محوری داشته باشیم. قصه‌گو باید این توانایی را داشته باشد تا در چارچوب شیوه‌نامه جشنواره و مخاطبانش قصه را انتخاب و آن را به نحوی اجرا کند تا میزان مشارکت مخاطب با قصه‌گو بالا رود. شعار جشنواره «آینده ساختنی است» انتخاب شده و در نتیجه باید قصه‌ها سرشار از امید و نشاط و درس زندگی باشند. هیأت انتخاب جشنواره، محتوا و توانایی شرکت‌کنندگان را بررسی کرده و هر اثر تا رسیدن به بخش ملی، چند مرحله را پشت سر گذاشته است. در ترکیب داوری ما همان‌طور که اشاره شد، نویسنده و مجریانی حضور دارند و استانداردهای لازم را رعایت کرده‌اند.
صحت در همین‌باره افزود: در جشنواره فیلم فجر نیز ژانرهای مختلفی حضور دارند، اما در بخش مسابقه همه فیلم‌ها در کنار هم هستند و در یک جشنواره قصه‌گویی مهم این است که کدام یک از آثار به جان مخاطب بنشیند. در واقع توانایی در بیان قصه برای ما اهمیت دارد.
بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی از 26 تا 30 آذر 1398 در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران برگزار می‌شود.