بزرگنمايي:

ایران پرسمان - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شهرزاد همتی/ امسال اگر ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم نمی‌دادند تا افزایش چشم‌گیر تعطیلی مدارس را شاهد باشیم،‌ تعطیلات رسمی از نوروز تا پایان سال 98 باید 25 روز تعطیل رسمی می‌داشت. اما با یک محاسبه سرانگشتی جدا از تعطیلات رسمی، تا همین امروز که شما مشغول خواندن این گزارش هستید، تعداد تعطیلات غیرمترقبه مدارس در تهران 20 روز بوده ‌است. جای تعجب ماجرا اما برای تعطیلی دیروز بعد از بارش برف است که نه معاون آموزشی ابتدایی آموزش و پرورش نه دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش با آن موافق بوده‌اند. آن‌قدر تعطیل‌شدن مدارس به هر دلیلی عادی شده که با بارش برف، آلودگی هوا و حتی اعتراضات خیابانی، اولین جایی که تعطیلش می‌کنند، مدارس است. جدا از اینکه این تعطیلی‌های بی‌حساب و کتاب چه بر سر تقویم آموزشی مدارس می‌آورد، مسئله دیگر ماجرای تربیتی دانش‌آموزان است و به بیان خودمانی‌تر، بادخوردن پشت بچه‌ها از این همه تعطیلی. بچه‌هایی که بنا بر یک عرف نانوشته یاد می‌گیرند با برفی ساده باید همه کار را تعطیل کرد و هر چیزی بر آموزش ارجحیت دارد، چگونه مسئولیت‌پذیری را خواهند آموخت. از طرف دیگر، این تعطیلی‌های هرروزه مشکل زیادی برای خانواده‌هایی ایجاد می‌کند که پدر و مادر هر دو شاغل هستند. بسیاری از زنان شاغل مجبور هستند یا در خانه بمانند یا فرزندشان را به محل کار ببرند و این ماجرا خللی جدی به زندگی حرفه‌ای آنها وارد می‌کند؛ اینکه مدیران آموزش و پرورش حتی حاضر نیستند تغییری در تقویم آموزشی مدارس دهند و توپ را در زمین مجلس می‌اندازند. آموزش و پرورش می‌گوید برای تغییر در تقویم آموزشی باید مجلس مصوبه خود را تغییر دهد. آنها هم می‌گویند از وضعیت پیش‌آمده راضی نیستند، اما تصمیم تعطیلی مدارس فقط با آنها نیست.
تعطیلات و تربیت دانش‌آموزان
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با «شرق»،‌ با بیان اینکه دستورالعملی در اختیار مدیران مدارس گذاشته شده تا فکری به حال دروس عقب‌افتاده کنند، درباره تعطیلی بیش از حد مدارس به «شرق» می‌گوید: «من نظر شخصی‌ام را به عنوان یک معلم و کارشناس آموزشی بیان می‌کنم؛ درباره تعطیلات دو موضوع مطرح است؛ یکی مسئله تقویم آموزشی و دستورالعمل به‌کاررفته در آیین‌نامه است که مطابق آن اگر تعطیلات غیرمنتظره اتفاق بیفتد، ‌باید به نحو مقتضی این تعطیلات جبران شود و برای این مسئله پیشنهادات به صورت بسته‌ای کامل در اختیار مدیران مدارس قرار می‌گیرد. اما این موضوع را باید از جنبه تربیتی نیز بررسی کرد. از نظر پرورش همه‌جانبه باید مسئله تعطیلات را بررسی کنیم. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا برف و سرما وجود دارد و ممکن است از پاییز کشورها درگیر برودت شدید باشند اما این برودت باعث تعطیلی زندگی نمی‌شود. امروز یکی از رویکردهایی که در کشورهای اسکاندیناوی مثل نروژ وجود دارد، این است که بچه‌ها در فضای باز و برفی آموزش ببینند تا سختی شرایط و طبیعت را لمس کنند. این آسان‌کردن شرایط تحصیل می‌تواند از جهت تربیتی ضربات جبران‌ناپذیری را به پیکره تربیتی دانش‌آموزان بزند. ما نباید به دانش‌آموزان بگوییم با تغییرات آب و هوایی باید زندگی را تعطیل کنند». حکیم‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا با تعطیلی روز گذشته مدارس موافق بود، گفت: «این مسئله از سوی روابط‌عمومی آموزش و پرورش به استان‌ها تفویض اختیار شده و هر چه تصمیم گرفته شود، تصمیم جمعی در آموزش و پرورش محسوب می‌شود، اما عرض من بیشتر جنبه تربیتی و کارشناسی بود».
نجمه نوریان، مدیر یکی از مدارس ابتدایی استان تهران، درباره این تعطیلات به «شرق» می‌گوید: تعطیل‌کردن مدارس همیشه انتخاب اول است. کسی هم اعتراضی نمی‌کند، اما امسال واقعا برای ما جای نگرانی داشت؛ به‌ویژه بچه‌های کلاس اول ابتدایی به این مدل مدرسه‌رفتن عادت کرده‌اند. هر چند ما پیش از ارسال بخشنامه آموزش و پرورش معلمان را ملزم به برگزاری کلاس‌های جبرانی برای دانش‌آموزان کرده بودیم. البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که خانواده‌ها هم مثل قدیم نیستند و به‌شدت روی تحصیل و درس مدرسه حساس هستند و این عقب‌افتادگی را جبران می‌کنند». او با اشاره به تعطیل‌کردن مدارس در میان حوادث آبان‌ماه نیز گفت: «جدا از خطرات احتمالی برای دانش‌آموزان یکی از دلایل تعطیل‌کردن‌ها در آبان‌ماه عدم انتقال اطلاعات بود. با تعطیل‌کردن فضای مجازی، تعداد خانواده‌هایی که جلوی مدرسه می‌آمدند، زیاد بودند. آنها درباره اتفاقات و دستگیری‌ها صحبت می‌کردند، در مدرسه نیز دانش‌آموزان صحبت می‌کردند. فکر کنید که یک‌سری اطلاعات در لحظه بین 300 خانوار نقل‌و‌انتقال داده می‌شد. همه اینها باعث می‌شد دوباره مدارس اولین هدف تعطیلی باشند. اما به‌صورت‌کلی دانش‌آموزان یاد گرفته‌اند با بارش برف و آلودگی هوا باید تعطیل باشند. آموزش‌و‌پرورش زیر بار تعطیلی زمستانی نمی‌رود، اما عملا حداقل یک ماه از زمستان غیرمترقبه مدارس تعطیل می‌شود، این در حالی است که اگر مطابق تقویم آموزشی از تعطیلی مدارس باخبر باشیم، حداقل می‌شود برای دروس عقب‌مانده فکری کرد».
دیروز می‌توانست تعطیل نباشد
مسئله تقویم آموزشی را اما باید از ابعاد گوناگونی بررسی کرد. اینکه بنا به وضعیت استان تهران قرار باشد که تقویم آموزشی تغییر کند و از تعطیلی تابستانی کاسته و به دلیل برودت و آلودگی هوا در استان‌های صنعتی به تعطیلات زمستانی افزوده شود، عملا با عدالت آموزشی در تناقض خواهد بود. مطابق نظریه کارشناسان آموزشی به دلیل تعدد مناطق آب‌و‌هوایی در ایران تقویم آموزشی در هر منطقه‌ای باید خاص آن منطقه آب‌و‌هوایی باشد؛ برای مثال در جنوب ایران و استان‌هایی مثل هرمزگان، عملا تعطیلات زمستانی دردی از دانش‌آموزان دوا نمی‌کند. آنها زمستانی ندارند که بخواهند از تعطیلاتش لذت ببرند و اگر از تعطیلات تابستانی آنها کاسته شود، آنها در شهریورماه که اوج گرمای تابستان است و عملا نمی‌شود ظهرها در خیابان بود، باید سال تحصیلی را آغاز کنند و این مسئله می‌تواند از نظر سلامتی برای آنها خطرناک باشد. به نظر می‌رسد باید فکری اساسی برای تقویم آموزش‌و‌پرورش کرد که به‌گفته دبیرکل شورای عالی آموزش‌و‌پرورش تغییر تقویم آموزشی جز با اراده مجلس امکان‌پذیر نیست. مهدی نوید‌ادهم در‌این‌باره به «شرق» می‌گوید: «اختیار تصمیم‌گیری برای تعطیلات اضطراری که بر اساس‌آلودگی هوا یا برف و باران و امثال آن پیش می‌آید، به شورای‌ آموزش‌و‌پرورش استان سپرده شده است. درباره آلودگی هوا نیز کمیته اضطراری که با مسئولیت استاندار تشکیل می‌شود، در‌این‌باره تصمیم‌گیری می‌کند؛ بنابراین در چند روز گذشته که به بهانه‌های مختلف ما تعطیلی داشتیم، تصمیم‌گیری استانی بوده است. اما بر‌اساس مفاد آیین‌نامه اجرائی مدارس، مدیران مدارس موظف‌اند، برای جبران تعطیلی‌ها چاره‌اندیشی کنند. امسال وزارت آموزش‌و‌پرورش با صدور بخش‌نامه‌ای از مدیران مدارس خواست که با استفاده از فرصت پنجشنبه‌ها یا فرصت بعد‌از‌ظهر در مدارس یک‌نوبته و با استفاده از فرصت ظرفیت فضای مجازی، عقب‌افتادگی دانش‌آموزان را جبران کنند و برنامه‌های مختلفی داشته باشند تا دانش‌آموزان از تحصیل باز نمانند. اما در کلان قضیه برای تعطیلات زمستانی، همچنان که بارها اعلام کردیم معتقدیم اگر مجلس محترم مصوبه‌ خود را در زمینه شروع و پایان سال تحصیلی تغییر دهد و اختیار تصمیم‌گیری را به شورای عالی‌آموزش‌و‌پرورش و دولت واگذار کند، ما آماده هستیم تا سال تحصیلی را در شهریور آغاز کنیم و چند روزی را به تعطیلات زمستانی اختصاص دهیم. اما در شرایط فعلی بر‌اساس قوانین موجود الزاما آغاز سال تحصیلی اول مهر و پایان سال پایان اردیبهشت‌ماه و خرداد هم زمان امتحانات است». ادهم در ادامه افزود: «در شرایط فعلی ما با تعطیلات زمستانی موافق نیستیم چون باعث کاهش زمان آموزش و آسیب‌دیدگی فرایند یادگیری دانش‌آموزان است‌. اما در مورد اینکه آیا با هر بارش برفی مدارس تعطیل شود ما هم موافق نیستیم و معتقدیم بچه‌ها باید زندگی عادی را که گاهی توأم با سختی است، در دوران تحصیل‌شان تجربه کنند. بنابراین تعطیلات باید توجیه کارشناسی داشته باشد. تعطیلی روز گذشته مدارس می‌توانست نباشد یا در مناطقی بسیار محدود و فقط در پایه اول ابتدایی اتفاق بیفتد. اما تعطیلات این‌چنینی در سطح استان تصمیم‌گیری می‌شود و اختیار تعطیلی دیروز هم با اداره کل آموزش‌و‌پرورش استان تهران بود».