بزرگنمايي:

ایران پرسمان - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شورش ترامپ علیه حقوق بین‌الملل که خود را در قالب ترور سردار سلیمانی نشان داد، شاید به نوعی تصدیق‌کننده نوع نگرش واقع‌گرایان به صحنه روابط بین‌الملل باشد که اذعان دارند اساس حقوق و اخلاق بین‌الملل، سست و کاملاً شکننده است. اتکای کامل به محافل قدرت و ثروت جهانی، بی‌مبنایی و تفسیرپذیری آشکار حقوق بین‌الملل را به عینه به اثبات رساند.
فرضیه‌های بی‌اساس ترامپ درباره سردار سلیمانی
ترامپ و اطرافیانش برای مشروع جلوه دادن ترور ناجوانمردانه سردار قاسم سلیمانی از سوی نیروهای تروریستی آمریکا در بغداد، تاکنون توجیه و براهین مختلفی سر هم بندی کرده‌اند؛ ترامپ سعی کرد با ارائه چهره مخوف از سردار سلیمانی و بیان اینکه حضور او امنیت نیروهای آمریکایی در منطقه را به مخاطره انداخته بود، اقدام خود در ترور این چهره محوری در منطقه را توجیه کند. بر این اساس و به غیر از «اعتقاد شخصی» شخص رییس‌جمهوری آمریکا، هیچ مدرک و دلیلی دال بر وجود هیچ نوع تهدیدی از جانب این مقام نظامی ایرانی علیه نیروهای آمریکایی وجود ندارد. با وجود گذشت چند هفته، مقامات واشنگتن هنوز نتوانسته‌اند جامعه جهانی را برای توجیه این اقدام غیرقانونی خود علیه یک مقام رسمی یک کشور مستقل دیگر قانع کنند. از سوی دیگر، دستور ترامپ برای ترور سردار سلیمانی، با قوانین موضوعه خود کشور آمریکا نیز در تضاد و تغایر است.
چند ساعت پس از ترور سردار سلیمانی، ترامپ مدعی احتمال «حمله قریب‌الوقوع» شد و در ادامه گزافه‌گویی‌های خود موضوع بی‌اساس برنامه‌ریزی سردار سلیمانی برای حمله به سفارت بغداد و سپس ادعای برنامه‌ریزی برای حمله به چهار سفارت آمریکا را مطرح کرد. طرح این ادعاها در حالی صورت می‌گرفت که نه تنها هیچگونه شواهد و مدارکی برای آن‌ها ارائه نشد بلکه دیگر مقامات دولت آمریکا، از ارائه توضیحات کامل در این زمینه یا تأیید ادعاهای ترامپ خودداری کردند. برای نمونه مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، در گفت‌وگویی با شبکه خبری «سی‌بی‌اس» ادعای ترامپ را تأیید نکرد و اعلام کرد: «اطلاعاتی که نشان دهد ایران قصد حمله به چهار سفارت آمریکا را داشته وجود ندارد.» رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز روز 22‌دی‌ماه در اظهاراتی از تأیید دعاوی ترامپ درباره سردار سلیمانی خودداری کرد و اذعان کرد: «حتی با اطلاعات دقیق نیز پیش‌بینی این که اهداف حمله چه مناطقی بوده‌اند دشوار است.»
شورش ترامپ علیه قانون اساسی آمریکا
قطع نظر از دست و پازدن‌های ترامپ و اطرافیانش برای توجیه حقوقی ترور سردار سلیمانی، باید به این سؤال پاسخ داد که چرا چنین تلاش‌هایی منسوخ شده و غیرقابل باور است؟ برای پاسخ به این سؤال، می‌توان به مفهوم «ترور هدفمند» و تعریف آن اشاره کرد. ترور هدفمند عبارت است از هدف قرار دادن نیروهای تروریست حتی خارج از موقعیت جنگی. تروریست‌ها نیروهایی هستند که خارج از سلسله مراتب سیاسی عمل می‌کنند و اینجا جزو نقاطی است که در تعریف تروریسم چالش ایجاد می‌کند چون بسیاری از موارد ترور هدفمند علیه شخصیت‌های سیاسی رسمی انجام شده است. در ترور هدفمند، ادعایی اشخاص تحت هدف قرار گرفته باید متهم رسمی به تروریسم باشد و طبیعتاً اعضای نهضت‌های آزادی‌بخش و پرسنل رسمی نیروهای مسلح یک کشور نمی‌توانند جزئی از اهداف مشروع ترور واقع بشوند مگر آنکه در شرایط مخاصمه و جنگ باشند. آمریکایی‌ها با این بهانه که سردار سلیمانی عضو به زعم خودشان نیروی تروریستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده، به توجیه ترور او پرداختند؛ این در حالیست که اقدام برای تروریستی دانستن نیروهای مسلح رسمی یک کشور، طبق قانون اساسی خود ایالات متحده نیز از اساس امری خلاف قاعده است؛ چه برسد به آنکه دولت این کشور بخواهد با چنین قاعده‌سازی‌های غلطی، به این ترور رسمیت و وجاهت بدهند.
طبق فصل‌22 بند‌386 قانون اساسی آمریکا تروریسم، ارتکاب خشونتِ از پیش اندیشیده، با انگیزه سیاسی علیه اهداف غیررزمی، آن هم توسط «گروه‌های فرعیِ ملی یا عوامل زیرزمینی» عنوان شده است؛ این درحالیست که سپاه پاسداران نه نیروی فرعی یا زیرزمینی بلکه نیروی نظامی رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران است. از سوی دیگر، اقدام آمریکا در تروریستی دانستن سپاه کاملاً غیر عقلانی و خلاف مقررات بین‌المللی نیز به شمار می‌آید چون سپاه، جزئی از حاکمیت رسمی ایران به حساب می‌آید و براساس ماده‌2 معاهده سازمان ملل در مورد مصونیت قضایی دولت‌ها و اموال آن‌ها، این امکان برای آمریکا وجود ندارد که به پیگرد کیفری دولت ایران از طریق محاکم داخلی بپردازد. از سوی دیگر، طبق قاعده دیگر قانون اساسی
ایالات متحده، دولت تنها در دو صورت مجاز به قتل یک انسان است؛ اول، متعاقب یک اعلان جنگ که مجوز این اعلان جنگ، فقط در حیطه اختیارات کنگره (متشکل از دو مجلس نمایندگان و سنا) است و دوم، متعاقب یک دادرسی عادلانه که منجر به صدور حکم اعدام شود. براساس صورت اول، کنگره باید علیه جمهوری اسلامی ایران اعلان جنگ می‌کرد که چنین نبود و صورت دوم نیز شامل حال ژنرال سلیمانی نمی‌شد.
نقض آشکار حقوق بین‌الملل
علاوه بر مفاد قانون اساسی آمریکا، ترور سردار سلیمانی از منظر حقوق بین‌الملل نیز قابل بررسی است. بر همین اساس و علی‌رغم دعاوی ترامپ که تلاش دارد ترور سردار سلیمانی را «دفاع مشروع» از منافع آمریکا در منطقه جلوه بدهد، آیا اساساً ترور یک مقام نظامی خارجی در خاک کشور ثالث، اصلاً مبتنی بر دفاع مشروع است؟ در همین‌باره، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه ترور ژنرال سلیمانی از سوی آمریکا را «نقض حقوق بین‌الملل» ارزیابی کرد. لاوروف درباره آثار این ترور در ایجاد فضای رعب‌آلود در ایران که منجر به بروز خطای انسانی در سقوط هواپیمای اوکراینی شد، اذعان کرد: «حمله تلافی‌جویانه تهران به پایگاه‌های نظامی آمریکا، ایرانی‌ها انتظار حملاتی از جانب آمریکا را داشتند اما نمی‌دانستند که این حمله به چه شکلی صورت خواهد گرفت. در آن شرایط حساس حداقل 6جنگنده «اف-35» آمریکایی در هوا و درست در نزدیکی مرزهای ایران حضور داشتند که این واقعیات مسلماً باعث عصبی‌شدن و خطای غیرعمد پدافند هوایی ایران در هدف قرار دادن هواپیمای شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین در آسمان تهران شد.» برای بررسی دقیق‌تر این موضوع به سراغ دکتر مسعود اخوان‌فرد، کارشناس حقوق بین‌الملل رفتیم.
اخوان‌فرد: ادعای دفاع مشروع آمریکایی‌ها کاملاً بی‌اساس است
دکتر مسعود اخوان‌فرد در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو»، با اشاره به دعاوی حقوقی ترامپ برای توجیه ترور سردار قاسم سلیمانی گفت: اظهارات دولت جنایتکار آمریکا مبنی بر دفاع مشروع، کاملاً بی‌اساس است. ترور سردار سلیمانی و توجیه آن از سوی آمریکایی‌ها، من را به یاد سرنگونی به عمد هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران در سال‌67 انداخت که در آن حادثه هم مقامات آمریکایی از جناح دیگر این کشور یعنی دموکرات‌ها، همین موضوع مقابله و دفاع مشروع را مطرح کردند که نشان می‌دهد تفاوتی میان احزاب مختلف آمریکا وجود ندارد و هدف همگی‌شان، مقابله با حق‌طلبان عالم است. وی اضافه کرد: اگر استدلال دولت جنایتکار آمریکا مبنی بر دفاع مشروع صحیح باشد، مخالفان نظام سلطه نیز حق دارند که با حملات این دولت در این منطقه یا سایر مناطق دنیا، مقابله کنند که در این صورت دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. اخوان‌فرد تصریح کرد: سردار سلیمانی در سفر آخر خود به‌عنوان مشاور و مستشار دولت عراق، از سوی بغداد دعوت رسمی بود و بنابراین هیچگونه آمادگی برخورد و عملیات نظامی با جنایتکاران آمریکایی نداشت و براساس حداقل‌های حقوق بین‌الملل از جمله کنوانسیون‌1969 وین(معروف به کنوانسیون معاهدات)، انصاف بود که آمریکایی‌ها، رعایت مهمانان دیپلماتیک را می‌کردند. اخوان‌فرد با بیان اینکه به‌دلیل ترور غیرقانونی سردار سلیمانی، حق دفاع و مقابله به مثل مشروع برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ بوده است، تاکید کرد: براساس تعریف رسمی، این دفاع زمانی مشروع است که متناسب با حمله طرف مقابل باشد اما براساس اظهارات سیدحسن نصرالله متناسب با سردار سلیمانی در میان آمریکایی‌ها وجود ندارد و به تعبیری ارزش کفش سردار سلیمانی، از سر ترامپ بیشتر است. کارشناس حقوق بین‌الملل در ادامه با اشاره به شیوه‌های مقابله به مثل ایران برای پاسخ به ترور سردار سلیمانی گفت: ایران می‌تواند برای پاسخ، مقابله به مثل، تلافی و حتی در مواردی پیشگیرانه و پیش‌دستانه را در پیش بگیرد. اخوان‌فرد درباره دامنه انتقام جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: وقتی آمریکایی‌ها به خود اجازه می‌دهند 12‌هزار کیلومتر فراتر از مرزهای خود، وارد منطقه شوند و شخصیت ما را ترور کنند، ما نیز می‌توانیم دامنه تلافی‌جویی خود را به اندازه 12‌هزار کیلومتر گسترش دهیم.