بزرگنمايي:

ایران پرسمان - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سه سال از فوت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی می‌گذرد اما هنوز به‌کارگیری کلیدواژه‌های کاخ و کاخ‌نشینی در کنار اسم او جنجالی و خبرساز می‌شود. در جدیدترین اتفاق، چند روز پیش پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان در یک برنامه تلویزیونی به همین ماجرا اشاره و به نوعی از آنچه کاخ‌نشینی 25ساله آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در کاخ مرمر خواند، انتقاد کرد؛ موضوعی که البته با واکنش گلایه‌آمیز محسن هاشمی، پسر بزرگ آیت‌الله نیز همراه شد. او در‌همین‌باره یک نامه هم خطاب به فتاح نوشت و اعلام کرد اگر فتاح سخنانش را تصحیح نکند، او هم صحبتی خواهد کرد و برخی مطالب را خواهد گفت.
محسن هاشمی حالا در گفت‌وگو با «شرق» دراین‌باره توضیحات و نکات جدیدی را مطرح کرد و به آنچه کاخ‌نشینی آیت‌الله هاشمی اعلام شده واکنش نشان داد. او در‌این‌باره گفت: «در همه سال‌های پس از انقلاب همه دیگر مقامات کشور که مسئولیت‌هایی حکومتی داشته و دارند، اعم از مسئولان قوه قضائیه، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس‌جمهور و معاون‌اول و دولت 40 سال است به‌واسطه مسئولیتشان در کاخ‌های بازمانده از دوره پهلوی مستقر هستند».
آنچه پرویز فتاح در برنامه نگاه یک شبکه یک در پاسخ به پرسش مجری برنامه در‌این‌باره گفت، به‌صورت دقیق به این شرح بود: «مجمع تشخیص مصلحت نظام و شخص مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حدود 20 تا 25 سال پیش بعد از ریاست‌جمهوری در کاخ مرمر مستقر شدند. همان زمان هم به نظر می‌رسید که این استقرار درست نبود، چون مسئولان نظام نباید در این کاخ‌ها بنشینند. این کاخ‌ها را ملت از آن نظام گرفته و باید در خدمت ملت قرار بگیرد. بعد از فوت ایشان کاخ تخلیه شد اما نه به‌راحتی بلکه بعد از ادعاها و جر‌و‌بحث‌های زیاد. این یکی از آن‌ مواردی بود که نمی‌دانستیم پیش چه‌ کسی شکایتمان را ببریم و به ملت چه ‌جوابی بدهیم. ولی تلاش‌هایی که صورت گرفت و بیت رهبری هم خیلی با جدیت پیگیری کردند و همکاری‌ای که مجمع تشخیص مصلحت نظام این اواخر داشتند، تخلیه شد».
خبر همین اظهارات فتاح البته در رسانه‌های اصولگرا به شکل‌های مختلفی منتشر شد. از جمله آنکه خبرگزاری فارس گزارشی دراین‌باره نوشت با این تیتر: «حضور 25ساله آیت‌الله در کاخ مرمر!». سایت خبری مشرق‌نیوز هم مطلب را با این تیتر بازنشر کرد: «زندگی 25ساله آیت‌الله در کاخ مرمر»، خبرگزاری دانشجو که براساس شناسنامه، صاحب‌امتیاز آن «بسیج دانشجویی» است هم گزارشی از اظهارات فتاح منتشر کرد با این تیتر:« فتاح: کاخ مرمر را بعد از 25 سال سکونت به بدبختی از خانواده هاشمی گرفتیم».در بخشی از گزارش خبرگزاری فارس و مشرق دراین‌باره هم چنین پرسشی مطرح شده است: «حالا باید منتظر ماند و دید که آیا سکونت مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به همراه خانواده در این کاخ صحت داشته است».
شاید همین شیوه بازتاب‌ها و واکنش‌ها بود که باعث شد محسن هاشمی واکنش نشان بدهد و اعلام کرد دراین‌باره توضیحاتی خواهد داد. او در گفت‌وگویی با «شرق» دراین‌باره چنین توضیحاتی ارائه داد: « ابتدا بگویم که به نظر من این یک حرکت کاملا انحرافی و تخریبی بود که نباید اتفاق می‌افتاد و معتقدم بحثی که الان مطرح شده یکسری حرف‌های انحرافی است و فقط برای تبلیغات و انتخابات است. من البته فکر نمی‌کنم منظور آقای فتاح تخریب بوده بلکه از صحبت ایشان سوءاستفاده شده است؛ کسانی از صحبت‌های او برداشت کردند، برای اهداف خودشان. این جمله را به نقل از من بنویسید که بعید می‌دانم آقای فتاح قصد تخریب آیت‌الله هاشمی را داشتند یا اینکه ایشان نمی‌دانسته در طول 40 سال انقلاب اسلامی بیست‌و‌خرده‌ای سال قوه قضائیه در کاخ مرمر بوده و بقیه‌اش هم مجمع تشخیص مصلحت نظام».
هاشمی در ادامه در‌این‌باره افزود:« این منطقه پاستور منطقه حکومتی دوره پهلوی بوده، منطقه حکومتی قاجار جای دیگری بود ولی اینجا منطقه حکومتی دوره پهلوی بود. در این منطقه کاخ‌های متعددی هست و تقریبا همه کاخ‌ها توسط مدیران جمهوری اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و هنوز هم همین‌طور است. مثلا محوطه ریاست‌جمهوری از قدیم معروف بوده به کاخ سفید، ساختمان سفیدی که آقای روحانی الان در آن مستقر است. کنارش یک کاخ دیگری هست که به کاخ قرمز معروف است. یک کاخ دیگر هم هست به نام کاخ شاهپور غلامرضا که قوه قضائیه در آن مستقر است. جایی که آقای جهانگیری مستقر است و هیئت دولت تشکیل می‌دهد هم کاخ نخست‌وزیری بوده، پایین‌تر از آنکه الان شورای نگهبان است هم کاخ فرح و کاخ‌های این‌طوری بوده است».
براساس گفته محسن هاشمی اولین ساختمانی که در این محل ساخته شده همین کاخ مرمر بوده که به دست رضاشاه و در سال 1304 یا 1305 شروع شده و سال 1313 به اتمام رسیده، اول رضاشاه در آن مستقر بود، بعد از مدتی محمدرضا شاه آنجا مستقر شد که ترور نافرجام او در همین کاخ اتفاق افتاد، البته اینجا همیشه منطقه حکومتی بوده، یعنی منظورم این نیست که کاخ محل زندگی شاه بوده، چون منطقه حکومتی بوده کاخ هم مربوط به امور حکومتی بوده است در آن سال‌ها. بعد از آن شاه رفت به کاخ نیاوران. بعد از انقلاب هم اولین‌بار قوه قضائیه در آن مستقر شد، در طول سال‌های انقلاب فکر کنم آقایان صانعی و موسوی‌اردبیلی و یزدی تا سال 74 یا 75 در همین کاخ مستقر بودند؛ یعنی از حدود اوایل انقلاب تا این سال‌ها، بعد از آن چون این کاخ درب و داغان و به هم ریخته شده بود، قوه قضائیه جابه‌جا شد و رفت در کاخی دیگر، یعنی همین کاخ الان که آقای رئیسی هم آنجا مستقر است، همان کاخ مربوط به شاهپور غلامرضا».
او در ادامه گفت‌وگو با «شرق» درباره کاخ مرمر این‌طور توضیح داد: «بعد از مدتی که قوه قضائیه از کاخ مرمر رفت، یعنی از اوایل 75 تا 76، کاخ مرمت شد که آقای مرحوم حبیبی به‌عنوان معاون‌اول رئیس‌جمهور مسئولیت ترمیم آن را بر عهده داشت. در حقیقت اینجا همیشه از اول انقلاب به‌عنوان یک مقر حکومتی مورد استفاده بوده و فقط یک سال بلااستفاده بود که آن هم زمانی بود که داشت مرمت و ترمیم می‌شد. به غیر از این وقتی مرحوم هاشمی فوت می‌کنند هم آقای موحدی و هم آقای هاشمی‌شاهرودی اینجا بودند، یعنی تا حدود یک سال و نیم بعد از فوت حاج ‌آقا. بعد که مجمع تشخیص مجلس قدیم را تحویل گرفتند، به آنجا نقل مکان کردند».
محسن هاشمی همچنین در ادامه افزود: «البته همیشه در این سال‌ها بحثی بین بنیاد مستضعفان و دولت مطرح بوده که آیا اینجا اصلا متعلق به بنیاد مستضعفان هست یا نه، چون اموال پهلوی طبق قانون مشخص شده بود که به بنیاد تحویل داده شود, ولی عده‌ای معتقد بودند جزء اموال پهلوی به حساب نمی‌آید و یک مقر حکومتی بوده، مثل سایر کاخ‌ها که الان و هنوز هم مقر حکومتی هستند».
او در پاسخ به این سؤال که پاسخ شما به آنچه درباره زندگی آیت‌الله هاشمی در کاخ مرمر مطرح شده چیست، این‌طور گفت: «نکته این است که بعد از فوت حاج آقا که ما اصلا آنجا نبودیم و خانواده ما که اصلا اینجا حضور نداشتند و نبودند، بلکه جلسات مجمع همچنان در این کاخ برگزار می‌شد و رؤسای مجمع هم دفترشان همین‌جا بود. من هم تنها مدتی چون سرپرست دفتر حاج آقا بودم توی این کاخ می‌رفتم، ولی بعد از فوت ایشان ما هیچ‌وقت نرفتیم آنجا، چون این کاخ که در اختیار آقای هاشمی نبود، بلکه در اختیار مجمع تشخیص بود و جلسات مجمع در آن تشکیل می‌شد».
علاوه بر محسن هاشمی البته «غلامرضا جوادی‌قمی»، قائم‌مقام و مدیر کل سابق حوزه ریاست دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در همین رابطه در گفت‌وگویی با خبرگزاری برنا اعلام کرد: «همه صحبت‌های فتاح مورد تأیید نیست. در آن دوره کسی به زور وارد ساختمان مرمر نشد و مجمع با مصوبه جلسه شورا در آن محل تشکیل جلسه می‌داد».
او نیز به سابقه استفاده از این کاخ اشاره کرد و در توضیح گفت: «ساختمان مرمر بعد از انقلاب محل تشکیلات قضائی شد و قوه قضائیه جدید با مسئولیت آیت‌الله یزدی در محل فعلی کاخ مرمر فعالیت کرد که در مدتی که در آنجا بودند، آسیب جدی به قسمت گنبد ساختمان وارد شد و در نهایت در توافقی بین ریاست‌جمهوری وقت، میراث فرهنگی و قوه قضائیه ساختمانی در ضلع شمالی کاخ مرمر به قوه قضائیه سپرده شد و ساختمان مرمر تخلیه و بازسازی شد. من و یک مهندس دیگر ساختمان مرمر را حدود دو سال بازسازی کردیم، آسیب‌هایی جدی به ساختمان وارد شده بود. در مدتی که ساختمان مرمر مورد بهره‌برداری مجمع تشخیص قرار گرفته بود، از آن مراقبت می‌شد. اگر از این ساختمان استفاده نمی‌شد، تخریب‌های بیشتری متوجه‌اش بود».
کاخ مرمر به‌دلیل نوع سنگی که در نمای آن به کار رفته، به این نام شناخته می‌شود و حالا بنیاد مستضعفان اعلام کرده قرار است آن را به یک موزه برای بازدید عموم تبدیل کند. البته با توجه به واقع‌شدن این کاخ در وسط منطقه حکومتی که تردد و رفت‌و‌آمد به آن با محدودیت‌ها و قوانین خاصی مواجه است، باید دید نوع بازدید از آن به چه شکل خواهد بود.