بزرگنمايي:

ایران پرسمان - سرمقاله شرق/ سفر «بورل» ‌به ایران و سرنوشت برجام
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6035427
٩
٠
شرق / « سفر «بورل» ‌به ایران و سرنوشت برجام » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم داوود هرمیداس‌باوند است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
برجام یک‌ تفاهم‌نامه بین‌المللی است که مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفت. باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده و پنج کشور دیگر طرف مذاکره ایران نیز آن را دستاورد دیپلماسی برای جهان دانستند. توافق هسته‌ای بر این محور استوار بود که تحریم‌ها برداشته شود و انتقال تکنولوژی به ایران صورت بگیرد. بعد از تغییر دولت در آمریکا و روی‌کارآمدن دونالد ترامپ، او اعلام کرد به‌صورت یک‌جانبه از این تفاهم‌نامه خارج شده و نه‌تنها برجام را اجرا نمی‌کند، بلکه تحریم‌های سنگین‌تری وضع خواهد کرد. تحریم‌های آمریکا یک‌جانبه و مضاعف است، به این معنا که کشورها یا شرکت‌های طرف مبادلات تجاری با ایران، از سوی ایالات متحده تحریم می‌شوند و مبادلات اقتصادی‌ آنها با آمریکا، خاتمه می‌یابد و معمولا آنها براساس منافع ملی خود، تمایلی به تنش اقتصادی با آمریکا ندارند. اتحادیه اروپا پس از خروج آمریکا از برجام، از حفظ آن سخن گفت و حتی بحث‌هایی بر سر خرید یک‌سوم نفت تولیدی ایران و ایجاد یک سازو‌کار مستقل از دلار انجام شد؛ اما هیچ‌‌کدام از این وعده‌ها تحقق نیافت. هدف نهایی ایالات متحده، بازگرداندن ایران به وضعیت پیش از برجام است تا داوری در شورای امنیت را که آمریکا با شرکای اروپایی خود، دست بالا را در آن دارند، به ضرر ایران به پیش ببرد. مشخص است که فلسفه برجام، برداشته‌شدن تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای و جذب سرمایه خارجی بود و با خروج آمریکا از آن، رسما این اتفاق رخ نداد. ایران گام‌هایی برای کاهش تعهدات برجامی خود برداشت و حالا مقامات ایرانی به‌طور واضح و شفاف می‌کوشند به اروپا و جامعه بین‌المللی هشدار بدهند تأمین‌نشدن منافع ایران، ادامه همکاری با مجامع جهانی را حتی می‌تواند متوقف کند. مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا در چنین فضایی و بعد از تنش‌های جدی اخیر میان ایران و آمریکا پس از ترور سپهبد سلیمانی، به ایران سفر کرده است. او چهره‌ای میانه‌رو و حامی توافق برجام به شمار می‌رود اما مسئله این است که اتحادیه اروپا این روزها بیش از گذشته، خود را در مقابل ایالات متحده، ضعیف می‌بیند. متأسفانه در منطق بین‌الملل، کشور‌های قدرتمند به‌واسطه انواع ظرفیت‌های خود، خط‌مشی‌گذاری می‌کنند و با توجه به نظرات خود قوانین و حقوق بین‌الملل را زیر پا می‌گذارند؛ اما درعین‌حال از دیگر کشور‌ها انتظار دارند به تعهدات خود پایبند بمانند و از آنها تمکین کنند.
تصور این بود که چون اروپایی‌ها تعاملات گسترده‌ای با آمریکا دارند، می‌توانند شامل برخی استثناها و حفظ بخش‌هایی از برجام شوند. حتی این امکان وجود داشت که آنان شبیه دوران بیل کلینتون، عمل کنند. زمانی که آمریکا قانون داماتو را اعلام کرد، اروپایی‌ها اذعان کردند این تحریم‌های یک‌جانبه مضاعف برخلاف مقررات سازمان تجارت جهانی و مغایر با حقوق بین‌الملل است و سازو‌کارهایی را برای تجارت با کوبا و ایران در نظر گرفتند. آنان حتی می‌توانستند به سازمان تجارت جهانی شکایت کنند اما این اتفاق هم رخ نداد. مشاهده شد این وضعیت حتی شامل چین با قدرت اقتصادی عظیم هم می‌شود و تفاهم اقتصادی اخیر 200 میلیارد دلاری واشنگتن- پکن این مسئله را به‌روشنی نشان می‌دهد. چین سالانه 600 میلیارد دلار صادرات به آمریکا دارد. از طرفی یکی از بزرگ‌ترین خریداران محصولات کشاورزی آمریکا محسوب می‌شود. سطح تولیدات‌ کشاورزان آمریکا به واردات از چین گره خورده است، بااین‌حال در جریان جنگ تعرفه‌ها، چین هم ناگزیر به همراهی با خواسته ترامپ شده و گویا همه منتظر انتخابات سال 2020 آمریکا هستند تا مشخص شود ترامپ می‌ماند یا خیر؟ به نظر می‌رسد آنچه ایران باید به جوزف بورل، کمیسر سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همه کشورهای جهان بگوید، جنبه‌های انسانی و حقوق بشری تحریم‌های ظالمانه‌ای است که حتی حوزه دارو را در بر گرفته و جان بیماران ایرانی را تهدید می‌کند. باید از آسیب‌هایی که به‌واسطه تحریم‌ها به مردم عادی زده شده، سخن گفته شود. کشورهای دیگر به‌دلیل تعاملات اقتصادی با آمریکا حتی اگر موافق نباشند، اما در نهایت مجبور می‌شوند ملاحظاتی را در قبال تصمیم آمریکا رعایت کنند؛ اما باید این فضا به شکلی شکسته شود. طرح موضوع خروج کامل از برجام و خروج از NPT یا همان پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، حتما شرایط خاصی را ایجاد خواهد کرد، چراکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، به‌دنبال همین مسئله برای فشار بر متحدان اروپایی خود برای فشار کامل بر ایران است. روسیه و چین نیز با وجود اعلام مخالفت با تشدید فشارها بر ایران، مانند دوران قطع‌نامه‌های هسته‌ای، مسیری خلاف نظر اعضای شورای امنیت را طی نخواهند کرد. در زمان خروج ترامپ از برجام نیز سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه در بیانیه‌ای، توقف برنامه توسعه موشک‌های بالستیک ایران و محدود‌شدن فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی را خواستار شدند. به نظر می‌رسد چه در طرح مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که چندین نوبت مذاکره با رئیس‌جمهور ایران داشت و چه پیشنهادهای احتمالی مسئول سیاست خارجی جدید اروپا، ایجاد چارچوب جدیدی برای مذاکرات مد نظر است، درحالی‌که ایران معتقد است این چارچوب قبلا در برجام شکل گرفته و درباره آن توافق شده است. با برداشته‌شدن گام پنجم کاهش تعهدات ایران، اروپا تصمیم گرفت مکانیسم حل اختلاف را برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت فعال کند، درحالی‌که این اقدام را پس از خروج آمریکا انجام نداد. مذاکرات احتمالی مقامات ایران با «بورل» احتمالا درباره مواضع اخیر اروپاست که حالا با خروج انگلستان از آن، شرایط متفاوت‌تری هم پیدا کرده است.