چاپ

ایران پرسمان - خراسان / اگر از هر فرصتی برای خواندن کتاب غیر‌درسی استفاده می‌کنید، اگر گاهی سر‌کلاس دور از چشم معلم‌ها رمان می‌خوانید، اگر زنگ های تفریح به‎جای مرور درسِ ساعت بعد شعر می‎خوانید و خلاصه همیشه به دنبال راه گریزی هستید تا به کتاب خواندن‌تان برسید، با مهمانانِ این هفته جوانه هم‎دردید. در این دورهمی با «پرنیان رضائیان»، «آتنا علی‌آبادی» و «عَذرا غنی» 16ساله درباره چالش‌های کتاب غیر‌درسی خواندن گفت‎وگو کردیم.
بچه‎باحال‎ها کتاب نمی‎خوانند؟
چقدر کتاب غیر‌درسی می‌خوانید؟ پرنیان صحبت را شروع می‌کند: «من‌ از هشت سالگی کتاب خواندن را شروع کردم. در دوره راهنمایی روزی چهار ساعت کتاب می‌خواندم ولی امسال که وارد دبیرستان شدم و درس‎ها سنگین‌تر شده‎است، کمتر وقت مطالعه دارم، برای همین از هر فرصت آزادی برای کتاب خواندن استفاده می‌کنم». آتنا می‌گوید: «از کودکی کتاب تسکین و تفریح من بود؛ همه نوع کتابی مطالعه می‌کنم و لذت می‌برم». عَذرا خاطره جالبی از کودکی‌اش تعریف می‌کند: «من از بچگی کتاب خواندن را دوست داشتم. مادرم تعریف می‎کند که موقع غذا خوردن برایم کتاب می‌خواند تا غذایم را بهتر بخورم». خوره کتاب‎ها وقتی بزرگ می‎شوند، بازخوردهای مثبت و منفی زیادی نسبت به این علاقه و عادت‎شان می‎گیرند. از بچه‎ها می‎پرسم نظر اطرافیان‎شان درباره علاقه آن‎ها به کتاب چیست، پرنیان می‌گوید: «گاهی ممکن است بچه باحالی به نظر نرسیم. بعضی‎ها فکر می‌کنند ما برای فرار از درس کتاب می‌خوانیم و یک عده هم تصور می‎کنند ما می‎خواهیم برای‎شان کلاس بگذاریم؛ مثلا وقتی به موضوع جدیدی اشاره می‌کنیم یا توی بحث‎ها کلمه قلمبه‌سلمبه‎ای از دهن‎مان درمی‎رود». عَذرا می‌گوید: «تا حالا برخورد‌ بدی ندیده‌ام. حتی جالب است بهتان بگویم که دوست مشترک من و پرنیان با دیدن کتاب خواندن ما به مطالعه علاقه‎مند شده‎است». آتنا معتقد است: «این‌که مردم چطوری برخورد می‎کنند، بستگی به خود ما دارد؛ من نظرات منفی درباره کتاب‌خواندنم را با شوخی جواب می‌دهم و سعی می‎کنم رفتارم طوری نباشد که دیگران دربرابر کتاب خواندن، جبهه بگیرند».
کتاب‎خوان‎ها آدم‎ های خوب قصه‎اند؟
به نظر شما کتاب خواندن امتیاز محسوب می‌شود؟ بعضی‎ها معتقدند کتاب‎خواندن از ما آدم‎های بهتر و فهیم‎تری می‎سازد، بعضی‎ها هم می‎گویند مطالعه به‎خودیِ خود ارزشمند نیست. آتنا با گروه دوم موافق است: «کتاب خواندن به تنهایی، ارزشی به ما اضافه نمی‌کند. تأثیر کتاب روی ما به این بستگی دارد که چقدر ظرفیت برداشت داریم. به‎علاوه کتاب خواندن، تنها راهِ فهمیدن نیست؛ بعضی‌ها درسی را که ما از کتاب می‌گیریم، به شکل دیگر و از روش‎های دیگر می‌گیرند». پرنیان توضیح می‎دهد: «من حتی بعضی‎وقت‌ها احساس می‌کنم کتاب خواندن امتیازی ندارد چون آدم هرچه بیشتر می‌خواند، بیشتر درد می‌کشد! اگر گنده‎گویی(!) نکنم، بعضی وقت‎ها آرزو می‌کنم کاش کتاب خوان نبودم».
اول درس ات رو بخون!
اگر بین خواندن کتاب درسی و غیردرسی انتخابی وجود داشته‎باشد، خیلی‎های‎مان احتمالا می‎پرسیم ببخشید گزینه هیچ‎کدام ندارید؟ اما واقعیت این است که بالاخره خواندن، یکی از راه‎های یادگرفتن است. از بچه‎ها می‎پرسم اگر حق انتخاب داشتند، چه می‎کردند؟ پرنیان می‌گوید: «من اگر انتخابی داشتم به‌جای کتاب‎های مدرسه، برای هر درسی منابع‌اش را پیدا می‌کردم و می‌خواندم تا هم چیزی یاد بگیرم و هم لذت ببرم. الان اما فقط درس ‌می‌خوانم تا نمره بگیرم». عَذرا بر سر دوراهی مانده‎است و نمی‎تواند تصمیم بگیرد: «هم دوست دارم کتاب‎های درسی‎ام را بخوانم و نمره‎هایم کامل باشد هم دلم می‎خواهد وقت بیشتری برای خواندن غیردرسی‎ها داشته‎باشم». آتنا می‎گوید: «از آن‎جایی که درس خواندن کمک می‌کند به هدف‎هایم برسم، هر دو را با هم می‌خوانم». خب، انتخاب همیشه به این سادگی نیست؛ آن‎هایی که کتاب غیردرسی‎شان را لای کتاب درسی مخفی کرده‎اند و نصفه شب زیر پتو با نور گوشی رمان خوانده‎اند، خوب می‎دانند من چه می‎گویم. آتنا درباره واکنش معلم‎ها به کتاب غیردرسی خواندنش می‎گوید: «واکنش بدی ندارند اما خب معمولا می‎گویند این سه سال، سال‎های سرنوشت‌ساز زندگی ماست و باید اول درس‎های‎مان را بخوانیم». تجربه عَذرا هم مشابه دوستش است: «برخورد معلم‎ها خوب است اما تا زمانی که درس‌های‎مان را سر فرصت تحویل دهیم. خانواده‌ام هم با این‎که با کتاب خواندنم مشکلی ندارند ولی می‌گویند به‎جز کتاب، چیزهای دیگری‌ مثلا لباس برای خودم بخرم». پرنیان می‌گوید: «جز مواقعی که زیاده‎روی می‌کنم، از خانواده بازخورد مثبت می‌گیرم».