چاپ

ایران پرسمان - فرهیختگان / متن پیش رو در تابناک منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
انتخابات مجلس یازدهم هم برگزار شد و تکلیف قریب به اتفاق نمایندگان حوزه‌های مختلف انتخابیه نیز مشخص شد. تا عصر روز شنبه یعنی زمانی که این گزارش در حال نگارش است، اخبار و آمارهای رسمی و غیررسمی گویای پیروزی اصولگرایان در اکثر حوزه‌های انتخابیه و عدم توفیق کاندیداهای اصلاح‌طلب و حامی دولت است، چنانکه در تهران لیست موسوم به وحدت که پس از توافق شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و جبهه پایداری در فاصله دو روز مانده به برگزاری انتخابات حاصل شد، توانسته تمامی اعضای خود را راهی مجلس کند و در مقابل سرلیست و چهره‌های مشهور اصلاح‌طلب همگی در جایگاه‌هایی پایین‌تر از 34 قرار گرفته‌اند. فاصله نفر آخر تهران را که احتمالا عزت‌الله اکبری‌تالارپشتی است تا نفر 34 که علی‌رضا محجوب باشد هم کاندیداهای مشهور به عدالتخواه پر کرده‌اند.
نکته مهم در تهران اما این است که شمارش آرا تا این لحظه گویای نشستن سرلیست اصلاح‌طلبان در جایگاه سی‌وهفتم، بعد از علیرضا محجوب و سهیلاجلودارزاده است. در شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها هم تقریبا وضعیت مانند تهران است، یعنی در اصفهان، تبریز، مشهد و یزد هم اصولگرایان تقریبا تمامی کرسی‌ها را ازآن خود کردند و از این‌رو باید قاطبه مجلس آینده را اصولگرا خواند.
در این بین اما نکته مهم این است که به‌نظر می‌رسد میانگین مشارکت در کل کشور، رقمی بین 40 تا 45 درصد باشد، آماری که برای اولین‌بار است در سطح کشور رخ داده است، هرچند پیش از این در تهران و در جریان دومین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا مشابه این اتفاق البته با شدت بیشتر رخ داده بوده و مشارکت بسیار پایینی در جریان آن انتخابات که همزمان با پایان دوران دولت اصلاحات بود، شکل گرفت.
تحلیل‌ها در این مورد اما به دو دسته تقسیم شده است؛ گروه اولی که می‌گویند مشارکت کمتر از 50 درصدی ناشی از اقدامات شورای نگهبان و برخی دیگر از اقدامات منسوب به حاکمیت است و گروه دومی که منشأ این وضعیت و حضور بسیار کمرنگ بدنه اجتماعی دولت و اصلاح‌طلبان را که باعث شد کاندیداهای بسیار مشهور این جریان در شهرهای مختلف از راهیابی به مجلس باز بمانند در عملکرد ناامید‌کننده دولت، فراکسیون امید مجلس و شورای یک‌دست اصلاح‌طلب شهر تهران می‌دانند.
گروه اول را عمدتا حامیان دولت تشکیل می‌دهند، لذا می‌خواهند مسئولیت وضعیت کنونی را از سر خود باز کنند. آنها البته پیش از این هم تلاش کرده بودند پیشایش عملکرد شورای نگهبان را عامل شکست خود معرفی کنند و از این عبور کنند که چرا مردم از مدت‌ها پیش از انتخابات در همه نظرسنجی‌ها گفته بودند که رضایت‌شان از عمکرد دولت کمتر از 10 درصد است!
ناگفته نماند که برخی اصلاح‌طلبان که این روزها تلاش می‌کنند بیشتر واقع‌نگر باشند تا توجیه‌گرا، از مدت‌ها پیش گفته بودند این جریان نه به شورای نگهبان و حتی اصولگرایان، که به عملکرد خود در دولت، مجلس و شورای شهر باخته است. برای مثال محمد قوچانی، سردبیر روزنامه سازندگی و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران روز گذشته در یادداشتی با پیش‌بینی نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی نوشت: «ما (اصلاح‌طلبان) از اصولگرایان شکست نمی‌خوریم، ما به خود یعنی به کارنامه «امید» و به قهر «مشارکت» می‌بازیم.»
این البته در کنار این مساله است که اساسا اصلاح‌طلبان پیش از هر واقعه‌ای ازجمله بررسی صلاحیت داوطلبان در شورای نگهبان، دست به خودسانسوری زده و از حضور در فرآیند نام‌نویسی با وجود اصرارهای سیدمحمد خاتمی استنکاف کرده بودند.
گروه دوم اما کارشناسانی هستند که عملکرد ناامید‌کننده دولت را عامل واگرایی بخشی از مردم ازجمله بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان جریان‌های سیاسی می‌دانند و در این مسیر نه‌تنها به واکنش‌های مردمی بلکه به عملکردهای مختلف دولت ازجمله ماجرای گرانی ناگهانی بنزین اشاره می‌کنند که با استناد به الگو، کمیت و کیفیت رای‌دهی حوزه‌های مختلف در انتخابات دوم اسفندماه توضیح می‌دهند که نه‌تنها در حوزه‌های با مشارکت پایین، که اصلاح‌طلبان و حامیان دولت حتی در حوزه‌هایی که مشارکت کم نبود یا از میانگین کشوری هم بالاتر بود، نتوانستند حدنصاب 20 درصدی آرا را برای ورود به بهارستان کسب کنند.
درمورد تهران که اصلاح‌طلبان بیشترین انتقاد را داشتند ولی در عین حال در این دوره از انتخابات هم چهره‌های اصلاح‌طلب اصیل داشتند و هم تعداد این افراد از انتخابات 94 بیشتر بود، شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته که سرلیست اصلاح‌طلبان حتی از چهره‌های جوان عدالتخواه هم کمتر رای آورد و احتمال آن می‌رود که با اعلام نتایج قطعی آرا مشخص شود محمدباقر قالیباف سرلیست اصولگرایان، چیزی نزدیک به 10 برابر مجید انصاری، سرلیست اصلاح‌طلبان رای آورده باشد.
در کنار تهران که ممکن است برخی آن را به‌دلیل میزان مشارکت احتمالا 26 درصدی غیرقابل پذیرش تصور کنند، می‌توان از حوزه‌هایی چون کاشمر، گرگان، ایلام، گلپایگان، لنگرود و اهواز هم نام برد.
محمدرضا خباز، فعال اصلاح‌طلب و استاندار سابق سمنان و خراسان‌شمالی که در این دوره از انتخابات از حوزه انتخابیه کاشمر وارد رقابت شده بود، در حالی نتوانست حدنصاب آرا را برای ورود به مجلس کسب کند که مشارکت مردم این حوزه در انتخابات حدود 50 درصد گزارش شده است. مازنی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که او هم تغییر حوزه داده و برای انتخابات از گرگان وارد رقابت‌ها شده بود، در رقابت با دیگر کاندیداهای این شهر نه‌تنها نتوانست به مجلس راه یابد که با مشارکت 57 درصدی مردم در جمع پنج نفر اول هم قرار نگرفت. علاوه‌بر اینها جلال میرزایی از حوزه ایلام که مشارکت 45 درصدی مردم را در آنجا شاهد بودیم، سکینه الماسی از حوزه کنگان، عسلویه، جم و دیر با مشارکت 46 درصدی مردم، مهرداد لاهوتی در لنگرود با مشارکت 51 درصدی و همچنین علی بختیار از گلپایگان، سیده‌فاطمه ذوالقدر در میناب، حمدالله کریمی در بیجار و همایون یوسفی در اهواز نتوانستند بر رقبای خود به پیروزی برسند و راهی مجلس شورای اسلامی شوند.