چاپ

ایران پرسمان - تسنیم / متن پیش رو در تسنیم منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اردوغان تهدید کرده که اگر تا پایان هفته جاری٬ نیروهای تحت امر بشار اسد به خطوط پیشین بازنگردند٬ بین آنکارا و دمشق جنگ روی می‌دهد.
اختلاف نظر بین ترکیه و روسیه همچنان پابرجاست و تا این لحظه بین آنکارا و مسکو٬ نشانه‌ای از توافق دیده نشده است. ترکیه می‌خواهد همچنان کارت ادلب را در اختیار داشته باشد اما روسیه به شکل جدی با چنین چیزی مخالف است.
حالا مشخص نیست آیا ترکیه واقعاً بر اساس تهدیداتی که در روزهای اخیر از سوی مقامات این کشور صورت گرفته٬ به سوریه حمله رو خواهد شد یا نه. اما آن چه مشخص است٬ این است که درخواست ترکیه در مورد ادلب با ابعاد واقعی صحنه و شرایط به وجود آمده بر روی ارض واقع٬ هیچگونه انطباقی ندارد.
ترکیه همچون روسیه و ایران نمی‌اندیشد
موضوع ادلب و پیشروی‌های ارتش سوریه٬ در دو هفته اخیر ذهن مقامات آنکارا را به خود مشغول کرده و شواهد نشان می‌دهد که ترکیه در میدان عمل٬ در برابر یک وضعیت غیرقابل پیش‌بینی قرار گرفته است.
چرا که تیم سیاسی – امنیتی اردوغان انتظار داشت که مسئله حضور گروه‌های تروریستی و افراطی در شمال غرب سوریه یعنی در ادلب٬ فعلاً به قوه خود و به شکل لاینحل باقی بماند و شرکای آستانه زمانی سراغ ادلب بروند که کمیته تدوین قانون اساسی سوریه همه کارهای خود را به اتمام رسانده و حل سیاسی بحران سوریه در مرحله فینال قرار گرفته باشد.
اما مشخص شد که روسیه٬ ایران و سوریه چنین نمی‌اندیشند و آنان معتقدند که اتفاقاً هموار شدن مسیر تدوین قانون اساسی و حل سیاسی بحران سوریه از فتح ادلب می‌گذرد.
سه حمله پیشین ترکیه به خاک سوریه
در سه عملیات نظامی مهم ترکیه در خاک سوریه یعنی سپر فرات٬ شاخه زیتون و چشمه صلح٬ بسیاری از تحلیل‌گران داخلی و خارجی٬ همواره پیش‌داوری خاصی در مورد اردوغان و ارتش ترکیه داشته و اعلام می‌کردند که تهدید به حمله٬ یک بلوف و یک اقدام سیاسی است.
در زمان عملیات سپر فرات٬ گفته می‌شد که ارتش کودتازده و بی‌روحیه ترکیه توان عملیات ندارد و چنین چیزی ممکن نیست.
در دوران حمله به غرب فرات و اشغال عفرین٬ گفته می‌شد که چنین حمله‌ای٬ جنگ با کردها را به داخل ترکیه می‌کشاند و چنین اقدامی موجب شکست سیاسی و انتخاباتی آکپارتی خواهد شد.
در مورد حمله به شرق فرات و عملیات موسوم به چشمه صلح٬ گفته می‌شد که آمریکا هرگز چنین مجوزی به ترکیه نخواهد داد و اردوغان قادر نیست ریسک و مخاطره عظیم حمله به شرق فرات را بپذیرد.
اما در هر سه مورد٬ ارتش ترکیه کار خودش را کرد و وظیفه محول شده را به انجام رساند. بدون شک٬ میزان پیروزی ترکیه در این سه عملیات مهم٬ دقیقاً به همان اندازه‌ای نبود که سران و فرماندهان می‌خواستند٬ اما در هر حال٬ اردوغان همه را در برابر عمل انجام شده قرار داد و متوقف نشد.
البته کل عملیات مداخله‌جویانه ترکیه در خاک سوریه٬ فقط محدود به این سه عملیات نیست و علاوه بر گشت‌زنی مشترک با روسیه و آمریکا٬ تحرکات ترکیه در الباب٬ جرابلس و منبج نیز٬ اقدامات مهمی بوده که هیچکدام از آنها٬ با رضایت و هماهنگی دولت مرکزی سوریه صورت نگرفته است.
آیا اردوغان حمله می‌کند؟
اردوغان تهدید کرده که اگر تا پایان ماه جاری میلادی٬ نیروهای تحت امر بشار اسد به خطوط پیشین بازنگردند٬ بین آنکارا و دمشق جنگ روی می‌دهد. اما آیا واقعاً اردوغان دست به چنین اقدامی می‌زند و ترکیه را وارد یک جنگ جدید می‌کند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده و فاکتور حساس در این زمینه٬ چند و چون مواجهه روسیه با تحرکات نظامی ترکیه در ادلب است. اول این که در میدان عمل٬ ترکیه در حمله به ارتش سوریه٬ از امکان تحرک در حریم هوایی سوریه برخوردار نیست و نهایتاً بالگردها و هواپیماهای جنگنده ترکیه قادر خواهند بود که از پشت مرز هوایی٬ به سوی اهداف دوردست خاک سوریه٬ شلیک کنند.
دوم این که کارت و ابزار بسیار مهم روسیه در داخل خاک سوریه٬ این است که به شکل غیرمستقیم ترکیه را بزند. چنین چیزی دقیقاً چه معنایی دارد؟ معنای حمله غیرمستقیم این است که روسیه ناچار نیست برای تضعیف ترکیه و بازداشتن نیروهای نظامی ترکی از حمله به سوریه٬ الزاماً خود ارتش ترکیه را بزند. چرا که چنین چیزی٬ دینامیت زیر روابط آنکارا – مسکو می‌گذارد و قطعاً پوتین نمی‌خواهد٬ رابطه با ترکیه را قربانی ادلب کند.
اما اگر روسیه٬ به جای نظامیان ترکیه٬ معارضین سوری تحت حمایت آنکارا را بزند٬ آن وقت از یک ابزار بازدارنده مهم استفاده نکرده است؟ فراموش نکنیم که روسیه در این حوزه دو کارت حساس در دست دارد که استفاده از آنها به شکل همزمان خواهد بود:
1.حملات هوایی بسیار سنگین علیه معارضین سوری و گروه‌های تروریستی مستقر در ادلب.
2.شکست دیوار صوتی و فراهم آوردن شرایطی برای کوچاندن دست کم دو میلیون نفر از اهالی ادلب به سوی ترکیه که حتی تصور آن هم برای مقامات آنکارا٬ در حد یک کابوس دهشتناک است.
در کنار این دو کارت مهم٬ باید به یک عامل بازدارنده مهم دیگر نیز اشاره کرد که عبارت است از احتمال اعزام بخشی از نیروهای حزب‌الله لبنان به حوالی ادلب. نیروهای حزب‌الله لبنان٬ قبلاً هم در دفاع از سوریه در برابر تروریست‌ها٬ مبارزات و تجربیات مهمی داشته‌اند و اگر ارتش سوریه در شمال غرب٬ با مشکل جدی مواجه شود٬ احتمال مشارکت حزب الله در این میدان برای حفظ دولت مرکزی سوریه٬ یک سناریوی دور از ذهن نیست.
حالا با توجه به عوامل بازدارنده فوق و همچنین با توجه به سوابقی که در مورد سه عملیات نظامی ترکیه در سوریه ذکر شد٬ آیا می‌توان با اطمینان گفت که ترکیه به سوریه حمله نخواهد کرد؟ پاسخ منفی است.
چرا که اولاً ترکیه نشان داده که در بسیاری از مواقع٬ تبدیل به یک بازیگر غیرقابل پیش‌بینی می‌شود. دوم این که اردوغان و حزب حاکم٬ در داخل ترکیه فعلاً در شرایط خوبی هستند و ترس و واهمه چندانی از مخالفت‌های داخلی ندارند.
بنابراین٬ دست زدن به یک حمله محدود و پرهیز از عملیات گسترده و وسیع از سوی ارتش ترکیه در شمال غربی سوریه٬ می‌تواند به عنوان یک پیش‌بینی شایان تامل٬ مورد بررسی قرار بگیرد. سناریویی که هدف اصلی آن٬ زهرچشم گرفتن از سوریه و معلق نگاه داشتن پرونده ادلب خواهد بود.