چاپ

ایران پرسمان - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شبح کرونا بالای سر بهارستان رسید. غیبت صد نماینده حکایت از همین داشت؛ آن هم در روزی که قرار بود وزیر بهداشت توضیحاتی غیرعلنی به مجلس بدهد و لایحه بودجه 99 بررسی شود. بودجه رد شد، نماینده قم توضیحات وزیر بهداشت را غیرواقعی خواند و بعد گفته شد که به دلیل وخامت حال از مجلس بیرون رفته است. هر‌چند احمد امیرآبادی خود این خبر را تکذیب کرد و گفت که مبتلا به کرونا نیست و در جلسه هیئت‌رئیسه نیز شرکت کرده است. در همان جلسه هم بود که روز گذشته مجلس از دولت خواست تا لایحه بودجه دودوازدهمی ارائه دهد. این بودجه اغلب در شرایط اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به این دلیل که دولت برای چند ماه تا زمان تصویب بودجه اجازه برداشت از منابع درآمدی را داشته باشد. به نظر می‌رسد آخرین چالش دولت دوازدهم و مجلس در سایه انتخابات و ویروس کرونا قرار گرفت. هر‌چند دو نفر از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه به «شرق» گفتند که پیش از این هم احتمال رد لایحه در صحن وجود داشت.
چالش جدید دولت
مجلس هنوز درگیر بررسی لایحه بودجه بود که احمد امیرآبادی فراهانی میان خبرنگاران آمد و گفت که 50 نفر در قم به دلیل ابتلا به کرونا جان باخته‌اند. او از سعید نمکی نیز انتقاد کرد. کمی بعد خبر رسید که رئیس روابط عمومی وزارت بهداشت گفته که آمار فوتی‌ها همان 12 نفر است؛ یعنی همان آماری که به‌گفته سخنگوی هیئت‌‌رئیسه مجلس، وزیر بهداشت به نمایندگان گفته بود. امیرآبادی اما قرار نبود پا پس بکشد. او وقتی ادعای 50 کشته در قم را مطرح می‌کرد، در صحن موافقان و مخالفان بودجه در حال سخنرانی بودند. بودجه بعد از وقفه‌ای سه هفته‌ای به صحن رسیده بود و البته در کمیسیون تلفیق نیز موافقان با فاصله کمی به تصویب آن رأی دادند. دیروز محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه، درباره لایحه بودجه 99 گفت: «کمترین وابستگی بودجه به نفت در طول تاریخ معاصر مربوط به بودجه سال آینده با 8.5 درصد وابستگی است». به گزارش «خانه ملت»، نوبخت اضافه کرد: «منابع پیش‌بینی‌شده در لایحه متناسب با شرایط تحمیلی بر کشور است. اینکه ما نمی‌توانیم نفت بفروشیم و آمدن منابع به داخل هم مشکل‌زاست. مگر شما وضعیت کشتی ما را در جبل‌الطارق ندیدید که توقیف کردند و بعد عزیزان ما چطور در حال دور‌زدن تحریم هستند. آنها انتقام را از ما می‌گیرند». پیش از صحبت‌های نوبخت برخی از موافقان و مخالفان لایحه صحبت کردند. شهروز برزگر، نماینده سلماس، در تذکری گفت با رویه‌ای که در بودجه 99 وجود دارد، سال آینده «200 هزار میلیارد تومان کسری بودجه خواهیم داشت؛ اما اگر به کلیات بودجه رأی ندهیم، به سمت خودتحریمی رفته‌ایم». او اضافه کرد: می‌گویند وابستگی بودجه به نفت به هشت درصد کاهش یافته است؛ اما باید به این پرسش پاسخ داد که پس بودجه به کدام منبع وابسته خواهد شد؟
حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون ولایی، در مخالفت با بودجه گفت:‌ «نمایندگان یا به کلیات بودجه رأی ندهند یا به سه دوازدهم آن رأی بدهند. نکند مجلس بعدی بیاید و ما را به خیانت متهم کند». از سوی دیگر، علیرضا رحیمی، نماینده تهران، موافق بودجه لایحه دولت بود و اعتقاد داشت که اصلاح ساختار بودجه با توجه به واقعیت‌ها و منابع و مصارف موجود محقق شده است. بعد از صحبت‌های چند موافق و مخالف و پاسخ نوبخت به آنها مشخص شد که کفه مخالفان سنگین‌تر است. از 191 نماینده حاضر در صحن 67 رأی موافق، 114 رأی مخالف و سه رأی ممتنع بود. به این ترتیب کلیات بودجه 99 تصویب نشد تا تلاش ناکام مخالفان در کمیسیون تلفیق در صحن مجلس محقق شود. مخالفانی که اغلب از اصولگرایان و تندروهای مخالف دولت بودند. حالا مجلس در نامه‌ای به دولت تقاضای بودجه دو‌دوازدهم بودجه کرده است. اما باید دید که دولت چه اقدامی در این زمینه انجام خواهد داد.
رد کارشناسی یا کرونایی؟
سؤال دیگری که دیروز مطرح شد عوامل تأثیرگذار بر رد بودجه در مجلس بود. فاطمه حسینی، عضو کمیسیون اقتصادی و تلفیق بودجه، در‌این‌باره به «شرق» گفت:‌ «باید توجه داشت که لایحه بودجه 99 ابتدا در کمیسیون تلفیق با مخالفت جدی مواجه شد. در آن مقطع ایرادهای مخالفان بعضا فنی و شکلی بود و ابعاد مختلف بودجه را دربر می‌گرفت و بعضا در آن شرایط این مخالفت‌ها به نظر سیاسی می‌رسید. چرا‌که مخالفان در قبال اشکالاتی که به لایحه وارد می‌کردند، راهکاری ارائه نمی‌دادند. دیدیم که راهکارها و پیشنهادهای درآمدی مطرح‌شده شکاف‌های هزینه را در کمیسیون تلفیق برطرف نمی‌کرد تا بدین وسیله جایگزینی مناسب برای برخی از منابع خوش‌بینانه شود. در آن مقطع ما تلاش کردیم تا لایحه تصویب شود تا از بی‌برنامگی مالی دولت در شرایط تحریمی جلوگیری شود و در نهایت نیز با رأیی شکننده‌ این اتفاق افتاد. به‌هر‌حال این مخالفت‌ها ادامه پیدا کرد و به صحن مجلس رسید». حسینی ادامه داد: «اما درباره رد کلیات بودجه در صحن دو عامل دیگر هم در این فاصله تأثیرگذار بود. عامل اول نتایج و فرایند انتخابات مجلس یازدهم بود که بر مجلس تأثیر گذاشت و وقفه‌ای بین گزارش نهایی کمیسیون تلفیق و مطرح‌شدن آن در صحن انداخت. عامل دیگر شیوع ویروس کرونا بود که شرایطی خاصی را به وجود آورد. به هر حال جلسه علنی مجلس برای بررسی کلیات بودجه طبق برنامه قبلی برگزار شد و اکثریت نمایندگان به کلیات بودجه رأی ندادند». محمد کاظمی، دیگر عضو کمیسیون تلفیق هم گفت: «فکر نمی‌کنم ارتباطی به کرونا داشته باشد؛ چرا‌که در کمیسیون تلفیق نیز بودجه با رأی ناپلئونی تصویب شد. البته ممکن است عامل کرونا بی‌تأثیر هم نباشد، اما از همان مقطع احتمال رد بودجه در صحن وجود داشت. در نهایت نیز در صحن بحث‌های موافق و مخالف مطرح شد و لایحه رأی نیاورد». او اضافه کرد که «عمده‌ترین دلیل مخالفان نیز از همان مقطع بحث تحقق منابع درآمدی و هزینه‌ها در بودجه بود».
امیرآبادی لیست فرستاد
بعد از رأی مجلس به بودجه 99 سایه کرونا همچنان بر فضا حاکم بود. اغلب نماینده‌های حاضر در صحن با ماسک و دستکش‌ تردد می‌کردند. احمد امیرآبادی هم وقتی به جایگاه خود در هیئت‌رئیسه بازگشت، بعد از مدتی مجلس را ترک کرد. ضدعفونی‌کردن میز، صندلی و میکروفن امیرآبادی بعد از ترک مجلس موجب گمانه‌زنی‌های زیادی شد. یکی از نمایندگان به «ایسنا» گفت امیرآبادی به کرونا مبتلا شده است. اما او در اظهارنظری این شایعه را رد کرد و درباره ضدعفونی‌کردن میز و صندلی‌اش هم گفت که «غلط کردند همچین کاری کردند. اشتباه کردند. به من چه مربوط است». او از ادعایش مبنی بر جان‌باختن 50 نفر در قم بر اثر ابتلا به کرونا هم عقب‌نشینی نکرد. امیرآبادی به «ایلنا» گفت «اسامی 40 نفر از فوت‌شدگان را به معاون وزیر داده‌ام و حالا باید منتظر استعفای وی باشیم». ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت اعلام کرده بود که «اگر تعداد کشته‌شدگان قم، نصف یا یک‌چهارم عدد اعلام‌شده نماینده قم باشد» استعفا می‌دهد. اما تا لحظه تنظیم این گزارش نسبت به این اظهارنظر واکنشی نشان نداد.
حسین‌زاده: مسئولان به جای تذکر به مردم گزارش بدهند
عبدالکریم حسین‌زاده نایب‌رئیس فراکسیون امید درباره اظهارنظر امیرآبادی به «شرق» گفت که این نقطه آغاز بسیار خوبی برای شفاف‌سازی است. او در توضیحاتی که در ادامه می‌خوانید، گفت: «این نقطه آغاز بسیار خوبی برای شفاف‌سازی است. چراکه اگر اسامی منتشر شود از طریق کد ملی به راحتی می‌توان به پرونده پزشکی این افراد دسترسی پیدا کرده و حقیقت را بیان کرد. واقعیت این است که مسئولان ذی‌ربط در بی‌تفاوتی کامل به سر می‌برند. من به عنوان یک مسئول خود را شرمسار مردم می‌بینم. اعتماد و روحیه جمعی مردم بعد از حوادث آبان ماه و سقوط هواپیمای اوکراینی آسیب دیده است. این آسیب با تنزل میزان مخاطره ویروس قابل ترمیم نیست. اینکه مدام به مردم گفته شود همه چیز تحت کنترل است و نگران نباشند، تکرار این جملات نتیجه عکس دارد و مردم احساس می‌کنند که هیچ‌کاری انجام نشده است. مسئولان به جای تذکر به مردم گزارش داده و به واسطه گزارش عملکرد به مردم اطمینان دهند که اوضاع تحت کنترل است. اینکه چه اقداماتی انجام شده است؟ چه میزان ذخیره ماسک و امکانات بهداشتی وجود دارد؟ استان‌های کشور چقدر به لحاظ پزشکی و مدیریت بحران توانایی مقابله با ویروس را دارند؟ در حوزه آموزش چه اقداماتی انجام شده است؟ همه اینها مواردی است که در هر گزارش باید به صورت دقیق و شفاف بیان شود. نکته دیگر درباره مسئله مدیریت بحران است. برای مواجهه با هر اتفاق یا رخدادی که بحران نام بگیرد سه مرحله وجود دارد که شامل قبل از بحران، هنگام بحران و پس از آن می‌شود. قبل از رخداد باید تمام امکانات و انرژی برای پیشگیری به کار گرفته شود و همه فرصت‌های شیوع را از ویروس بگیریم. ما در این حوزه کاملا ناکارآمد بودیم. چراکه این مدت و در جریان همه اتفاق‌ها و مناسبت‌ها کمترین ملاحظات و کمترین امکان‌های پیشگیری لحاظ نشد. در ادامه نیز در مهار و جلوگیری از شیوع ویروس و در حوزه آموزش شهروندان نیز نتوانستیم کارآمد باشیم. نکته اینجاست که در این شرایط اگر فاجعه‌ای رخ دهد، در سطح کشور است و به صورت نقطه‌ای و در مناطقی محدود نیست. بنابراین با تداوم این وضعیت و با توجه به امکانات بهداشتی و پزشکی، سرویس‌های خدماتی و آموزشی فاجعه‌ای رقم خواهد خورد. به طور مثال توجه کنید که کارگاه‌های شهر قم حوالی فرودگاه امام است و کارگران چینی آنجا حضور دارند. نیروهای خدماتی آنجا عمدتا در شهرهای پیرامونی مثل رباط‌کریم و اسلامشهر هستند که توجهی به آن نشده است. از سوی دیگر از بررسی مسئولیت هواپیمایی ماهان در این بحران نیز نمی‌توان گذشت. باید این موضوع به صورت دقیق و شفاف مورد پیگیری قرار بگیرد.