چاپ

ایران پرسمان - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
حسین ایمانی‌جاجرمی/ این‌روزها شاهد هستیم که تقریبا همه مراکز گردهم‌آمدن و تجمع مردم مانند ورزشگاه‌ها، سینماها، دانشگاه‌ها، موزه‌ها، مدارس و حتی مراکز عبادت و زیارتگاه‌ها برای مدتی نامعلوم بسته شده است. هزینه چنین اقدامی از نظر اقتصادی و اجتماعی بسیار سنگین است زیرا کسب‌وکارهای فراوانی تعطیل شده و شاغلان آنها با مشکلات معیشتی زیادی مواجه شده‌اند. اما باید بدانیم که هدف از همه این کارها تلاشی است برای ایجاد فاصله میان مردم و کاهش تعاملات اجتماعی آنها تا چرخه انتقال بیماری شکسته شود، راهکاری که ثابت شده در کاهش ابتلای همگانی به ویروس و کاستن از فشار بر نظام درمانی نقش مهمی دارد.
متخصصان به مردم توصیه می‌کنند تا «فاصله‌گذاری اجتماعی» را داوطلبانه انجام دهند. با این حال هنوز افرادی پیدا می‌شوند که بی‌توجه به این هشدارها و توصیه‌ها در خیابان‌ها، پارک‌ها و مراکز خرید جمع شده و ممکن است خیلی درباره اینکه فاصله‌گذاری اجتماعی چیست و چرا باید آن را انجام داد، فهم دقیقی نداشته باشند. در شرایط شیوع آسان و سریع ویروس خطرناک کرونا، جمع‌شدن آدم‌ها مسئله‌ای است که باید خیلی نگرانش بود چراکه به گفته کارشناسان حتی آنهایی که مختصر بیماری دارند و حتی شاید آنهایی که تا الان اطلاعی از ابتلای خود به بیماری ندارند و خود را سالم می‌دانند، می‌توانند باعث شیوع تصاعدی ویروس بین مردم شوند. تأکید کارشناسان بر این است که رعایت همگانی فاصله‌گذاری اجتماعی اهمیت دارد و این کار فقط محدود به آنهایی که در معرض ریسک بالا یا بیماری جدی هستند، نمی‌شود. از آنجایی که هر کسی می‌تواند ناخواسته موجب انتقال ویروس شود بنابراین همه باید این مسئله را رعایت کنند.
فاصله‌گذاری اجتماعی یعنی به‌حداقل‌رساندن تماس با مردم و رعایت حداقل دو متر فاصله بین خود و دیگران. پرهیز از استفاده از حمل‌ونقل عمومی، محدودکردن سفرهای غیرلازم، کار در خانه و اجتناب از تجمع. این راهبرد جان هزاران نفر را در جریان همه‌گیری آنفلوانزای اسپانیایی در سال 1918 و در شهر مکزیکو در جریان همه‌گیری آنفلوانزای سال 2009 نجات داده است و از همین رو کشورهای زیادی در حال حاضر نسبت به اجرای آن اقدام کرده‌اند. از آنجایی که رهبران سیاسی از هزینه‌های سنگین چنین راهبردی اطلاع دارند، به راحتی تن به اجرای آن نمی‌دهند اما تسلیم‌شدن کسانی چون ترامپ در آمریکا و جانسون در بریتانیا نشان می‌دهد که در حال حاضر گزینه دیگری روی میز آنها نیست.
اما اجرای راهبرد فاصله‌گذاری اجتماعی به معنای تعطیلی چرخ‌های زندگی اجتماعی و فرورفتن در غارهای تنهایی نیست. باید راهبرد انسجام اجتماعی هم‌زمان در کنار فاصله‌گیری اجتماعی اجرا شود. تحقیق مشهور اریک کلایننبرگ درباره بحران موج گرمای شیکاگو نشان داد که آنچه جان آدمیان را در برابر بلایا حفظ می‌کند، پیوستگی اجتماعی آنهاست نه فاصله آنها از یکدیگر. از این رو در عین توصیه به فاصله‌گیری فیزیکی افراد از همدیگر نباید اجازه گسیخته‌شدن تعاملات اجتماعی را داد و افراد جامعه را تشویق به مراقبت از یکدیگر کرد.
حفظ اتصال اجتماعی در حالی که هم‌زمان توصیه به انفصال اجتماعی می‌شود، کار آسانی نیست. قرار نیست برای مقابله با یک بیماری، جامعه را قربانی آن کرد و لزومی ‌هم به این کار نیست. ما در عصری زندگی می‌کنیم که ابزارهای مدرن ارتباطی امکان تعاملات اجتماعی مجازی را فراهم کرده‌‌اند و می‌توان از آنها برای تداوم پیوندها استفاده کرد. اما گروه‌ها و افرادی چون بی‌خانمان‌ها، سالمندان و بیماران تنها هستند که شرایط ویژه‌ای دارند. توجه به سطح محله‌ای اقدمات می‌تواند در کمک به این افراد مؤثر باشد. این سطح امکان تشکیل گروه‌های داوطلب امدادرسان و یاریگر را می‌دهد. از همین رو باید به فکر بازنگری در روش‌های برنامه‌ریزی شهری هم بود و پیوندهای میان آن و سلامت عمومی را درک و بیشتر کرد. تمرکززدایی و ارائه خدمات غیرمتمرکز هم از جمله حوزه‌هایی است که باید به اجرای آن به‌طور جدی فکر کرد. آنچه تاکنون در تصمیم‌گیری‌های تخصیص زمین برای کاربری‌ها اولویت داشته، منافع اقتصادی بازیگران بوده اما رویدادهایی چون ویروس کرونا حاوی این درس است که سلامت عمومی اهمیت بیشتری از ملاحظات اقتصادی صرف دارد و دولت‌ها نمی‌توانند از زیر بار هزینه‌های زیرساخت‌های بهداشت و سلامت عمومی شانه خالی کرده و آن را به بخش خصوصی بسپارند.