چاپ

ایران پرسمان - اعتماد / « دولتِ شبانه ‌روز » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته محمدرضا خباز است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
شرایطی که امروز بر کشور حاکم است، شرایطی استثنایی است. البته در این 40 سالی که گذشت همواره این گزاره را از زبان مقامات و مسوولان شنیده‌ایم که در شرایط حساس و استثنایی قرار داریم؛ تا جایی که سر و گوش مردم از این جمله پُر است و حتی این پرسش به‌ خصوص برای جوانان مطرح است که پس چه زمانی این شرایط حساس و استثنایی به شرایط عادی تبدیل می‌شود؟! با این حال امروز به‌ دلیل شیوع ویروس عالم‌گیر کرونا به واقع در شرایط استثنایی و حساسی قرار داریم؛ شرایطی که به جرات می‌توان گفت نه‌ تنها در طول این 4 دهه بلکه از گذشته‌های دور و قریب به 100 سال گذشته ایران همچنین بسیاری از کشورها چنین بحران سلامت و شرایط اضطراری را تجربه نکرده‌اند. در این اوضاع و احوال بحرانی، طبیعی است که تلاش مسوولان مضاعف باشد چراکه اساسا در این شرایط نمی‌توان کار را به روال معمول و عادی انجام داد. بنابراین تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کشور هم به صورت مضاعف در تلاش هستند. چه آنکه هر انسانی با وجدان بیدار و آگاه نیز روز را از شب جدا نکرده و تمام تلاش و مساعی خود را به‌ صورت شبانه‌روز به کار می‌برد تا بتواند در این شرایط اقدامی موثر انجام دهد. در این اوضاع بحرانی سلامت ما در ایران تحت تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی آمریکا نیز قرار داریم و همین مدیریت را دشوارتر و نیازمند تلاش شبانه‌روزی کرده ‌است. موضوعی که در مدت اخیر باعث شده ‌بود، درآمدهای نفتی ما با کاهش قابل توجهی رو‌به‌رو شود. از سویی پس از شیوع کرونا و تاثیر آن بر اشتغال و رکود هم نمی‌توان روی درآمدهای حاصل از مالیات چندان حسابی باز کرد. بنابراین منابع درآمدی دولت شاید بر پایه سود بازرگانی و حقوق گمرکی و البته صادرات غیرنفتی باشد. از همین روی در این شرایط بحرانی و دست بسته دولتمردان برای اداره کشور نباید از حق گذشت و باید گفت که کسی از تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان و نیروهای اجرایی نسبت به این بحران‌ها بی‌تفاوت نبوده و نقش تماشاچی نداشته‌اند. کما اینکه رییس‌جمهوری نیز دیروز در سخنرانی خود در جلسه هفتگی هیات دولت شهادت داده که وزرا و مسوولان تا پاسی از شب در محل کار مشغول فعالیت و خدمت هستند اما اگر بپرسیم که آیا می‌شد در زمینه مدیریت کرونا بهتر عمل کرد باید پاسخ داد که بله؛ قطعا امکان‌پذیر بود. البته این پاسخ بدین معنا نیست که تلاش شبانه‌روزی دولتمردان را انکار کنیم اما به نظر می‌رسد که قطعا می‌شد شرایط را به گونه‌ای مدیریت کرد تا دامنه خسارت به کشور محدودتر شود. برای تشریح این پاسخ شاید بتوان به 2 مورد اشاره کرد و مُشت را نمونه خروار دانست. زمانی که اخباری مبنی بر شیوع ویروس کرونا در چین و قرنطینه بخشی از آن منتشر شد شاید بهتر بود که تصمیمات دقیق‌تری از سوی تصمیم‌گیران کشور اتخاذ شود. اوایل بهمن ‌ماه سال گذشته بود که خبر شیوع کرونا به‌ صورت وسیع در چین رسانه‌ای شد. با توجه به اینکه ارتباط ایران و چین نیز استراتژیک و گسترده است باید هزینه- فایده‌هایی صورت می‌گرفت تا این رفت‌و‌آمدها و مسافرت‌ها به حداقل ممکن رسیده سپس برای مدتی قطع شود. شاید با این اقدام از شیوع یکباره و وسیع آن در کشور جلوگیری می‌شد و با احتمال ورود این ویروس به ایران، زمان بیشتری برای آمادگی و تجهیز مراکز درمانی فراهم می‌آمد.
موضوع دیگری که مدیریت آن با نقصان همراه بود، امتناع از قرنطینه شهر قم بود. اگرچه قرنطینه کردن کل کشور تصمیم سخت و پرهزینه‌ای است اما از آنجا که ویروس کرونا ابتدا در قم شناسایی شد و با وجود از سر گذراندن راهپیمایی 22 بهمن و انتخابات مجلس احتمال می‌رفت، انتشار گسترده‌ای پیدا کند شاید این امکان وجود داشت که با قرنطینه قم که شهر کوچک و کم‌جمعیتی است از شیوع گسترده آن در کشور جلوگیری کنیم. البته مشخص است که این تصمیم‌گیری تنها برعهده دولت نبوده و نیست. ضمن اینکه گروه‌های فشار نیز در امتناع دولت از این تصمیم‌گیری نقش داشته‌اند اما دولت باید وارد عمل می‌شد و نشان می‌داد که چه عواملی مانع این تصمیم‌گیری‌ها هستند. علاوه بر دولت برخی نهادها و دستگاه‌ها نیز می‌توانستند بهتر یا به عبارتی زودتر وارد عمل شوند. نهادها یا بنگاه‌های اقتصادی ثروتمندی چون بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام، آستان قدس و... می‌توانستند با تکیه بر ثروت هنگفتی که دارند زودتر به میدان بیایند تا دلگرمی برای طبقه مستضعف و فرودست جامعه باشند؛ کاری که ارتش از همان روزهای ابتدایی انجام داد و تمام تجهیزات خود را به میدان آورد. به هر روی قطعا می‌توان نقدهای دیگری نیز مطرح کرد که نشان دهد، مدیریت کرونا می‌توانست بهتر باشد اما نباید محدودیت‌ها و معذوریت‌های دولت را نادیده گرفت. به گمان من البته مردم از این معذوریت‌ها و محدودیت‌ها خبر ندارند و شاید بهتر است، دولتمردان در این زمینه بیشتر و صریح‌تر اطلاع‌رسانی کنند. به هر روی بر کسی پوشیده نیست که از رییس‌جمهوری تا همه وزرا، روسا و مسوولان تلاش شبانه‌روزی دارند به خصوص وزارت بهداشت و درمان که در خط مقدم این جبهه حضور داشته و دارد که شایسته تقدیر است.