چاپ

ایران پرسمان - همشهری / متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
محمد امین خرمی/ پس‌لرزه‌های 2حمله تروریستی هفته گذشته در ننگرهار و کابل که به کشته شدن بیش از 50نفر از مردم افغانستان منجر شد، همچنان ادامه دارد و اکنون عالی‌ترین نهاد اطلاعاتی این کشور، از همکاری طالبان و داعش در انجام این حملات می‌گوید.
محمد مسعود اندرابی، سرپرست وزارت کشور افغانستان دیروز در یک نشست خبری مشترک با احمدضیا سراج، سرپرست اداره امنیت ملی این کشور تأکید کرد که گروه طالبان، برخلاف تعهداتش در چارچوب توافق صلح با آمریکا، همچنان به خشونت‌ها ادامه می‌دهد و همزمان، روابطش با گروه‌های تروریستی را نیز تقویت کرده است. به گفته اندرابی، اگرچه طالبان آغاز عملیات بهاره‌اش علیه نیروهای دولتی را رسما اعلام نکرده، اما عملا این عملیات آغاز شده است. او حملات برنامه‌ریزی شده اخیر در ننگرهار، کابل، پکتیا و غزنی را نشانه‌ای از در جریان بودن عملیات بهاره طالبان دانست.
از سوی دیگر، احمدضیا سراج، سرپرست اداره امنیت ملی افغانستان که مهم‌ترین نهاد اطلاعاتی در این کشور است، برای نخستین بار اعلام کرد که این سازمان اسنادی را در اختیار دارد که نشان‌دهنده همکاری شبکه حقانی با گروه داعش است. طبق گزارش تلویزیون طلوع افغانستان، سراج حمله تروریستی هفته گذشته در ننگرهار را عملیات مشترک شبکه حقانی و داعش دانست و گفت که اعترافات افراد دستگیر شده از این 2 گروه، تأیید‌کننده این اطلاعات است. او همچنین گفت: «روابط طالبان با دیگر گروه‌های تروریستی بیشتر شده‌است؛ این گروه با لشکر طیبه و شبکه القاعده ارتباط دارد.»
حدود 3‌ماه از امضای توافق صلح میان طالبان و آمریکا برای پایان دادن به جنگ در افغانستان می‌گذرد، اما هیچ‌یک از اتفاقات اخیر این کشور، رنگ و بوی صلح ندارد. توافقی که میان ملابرادر، معاون سیاسی طالبان و زلمای خلیل‌زاد، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در دوحه به امضا رسید، در همان پایتخت قطر ماند و آثارش هرگز در کابل و دیگر مناطق افغانستان احساس نشد. حتی آتش‌بس موقتی که در چارچوب این توافق اعلام شده بود، کمتر از 24ساعت بعد نقض شد.
هفته گذشته 2 حمله همزمان یکی در کابل و دیگری در ننگرهار، در مجاورت کابل، افغانستان را به لرزه در آورد. در حمله ننگرهار، یک عامل انتحاری خود را در میان یک جمعیت عزادار منفجر کرد. این حمله 32کشته و بیش از 130زخمی بر جای گذاشت. در کابل نیز 3مهاجم، بیمارستان منطقه شیعه نشین این شهر را هدف قرار دادند که در جریان آن 24نفر کشته شدند. 19نفر از قربانیان، مادران بستری در بخش مامایی بودند. 2نوزاد هم در میان کشته شده‌ها دیده می‌شوند.
مسئولیت حمله ننگرهار را داعش به‌عهده گرفت، اما مسئولیت حمله کابل را هنوز هیچ گروهی به‌عهده نگرفته است. البته مقامات دولتی، طالبان را مسئول این حمله می‌دانند. به گفته محمدمسعود اندرابی، این گروه «با حیله و نیرنگ» مسئولیت حملات اخیر را به‌عهده نمی‌گیرد. به گفته او، طالبان بعد از امضای توافق صلح، بیش از 4هزار و 500حمله کوچک و بزرگ انجام داده، اما مسئولیت 3هزار و 800حمله را به‌عهده نگرفته و حتی در مواقعی با انتشار اطلاعیه، حمله‌ها را محکوم هم کرده است.
به گفته احمدضیا سراج، حملات طالبان بعد از امضای توافق صلح، بیش از 400کشته و حدود هزار زخمی بر جای گذاشته است. با اطلاعات ارائه شده از سوی اداره امنیت ملی افغانستان، رد پای طالبان در حمله ننگرهار هم دیده می‌شود. شبکه حقانی که متهم به همدستی با داعش برای انجام عملیات ننگرهار شده، هم‌پیمان طالبان است و رهبر آن یعنی سراج‌الدین حقانی، معاون رهبر طالبان است.
معمای شبکه حقانی
شبکه حقانی مثل بسیاری از دیگر گروه‌های فعال در خاک افغانستان، در دهه 1980میلادی یعنی زمانی که گروه‌های جهادی افغان با شوروی می‌جنگیدند، مورد حمایت آمریکا و عربستان بود. با قدرت گرفتن طالبان، جلال‌الدین حقانی، بنیانگذار شبکه حقانی، به این گروه پیوست و در کابینه طالبان پست هم گرفت. سراج الدین، فرزند جلال الدین، پس از مرگ پدر فرماندهی شبکه حقانی را در دست گرفت و از 5سال پیش، همزمان معاون گروه طالبان نیز شد.
طی سال‌های اخیر، شبکه حقانی مسئول مرگبار‌ترین حملات طالبان به‌خصوص در کابل بوده است. به همین دلیل، اعضای این خانواده، همیشه در صدر فهرست تحت تعقیب نهادهای امنیتی و اطلاعاتی افغانستان بوده‌اند. کوچک‌ترین فرزند جلال‌الدین حقانی یعنی انس حقانی در سال 1393، زمانی که فرد شماره2شبکه حقانی به‌شمار می‌رفت، توسط نهادهای امنیتی افغانستان دستگیر و به زندان بگرام منتقل شد. دستگیری انس برگ برنده نهادهای امنیتی افغانستان در تعامل با شبکه حقانی بود. با وجود اینکه طی سال‌های گذشته، این نهادها از سوی مردم برای اعدام انس حقانی تحت فشار بوده‌اند، سال قبل اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان در یک تصمیم غیرمنتظره، دستور آزادی او را صادر کرد. آزادی انس، خط قرمز نهادهای اطلاعاتی و امنیتی افغانستان بود که غنی با هدف کمک به روند صلح افغانستان از آن گذشت.
طالبان از ابتدا نام انس را در فهرست 14نفره مذاکره‌کنندگان خود قرار داده و خواستار آزادی‌اش بود. اشرف غنی تصور می‌کرد با این اقدام، شبکه حقانی نیز به حملات خود پایان خواهد داد. درصورت صحت اطلاعات ارائه شده از سوی اداره امنیت ملی افغانستان در مورد همکاری شبکه حقانی و داعش، تصمیم غنی می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات عمر سیاسی‌اش تبدیل شود.
عملیات تهاجمی علیه طالبان
در پی حملات تروریستی هفته گذشته در افغانستان، اشرف غنی دستور داد نیروهای دولتی از حالت «تدافعی» به حالت «تهاجمی» تغییر موضع دهند. این دستور به‌معنای آغاز موج تازه حملات به مواضع طالبان خواهد بود. رهبران طالبان اما دائما تأکید دارند که نیروهای نظامی افغانستان همیشه در حالت تهاجمی بوده‌اند و حملات این گروه هم در پاسخ به حملات این نیروهاست.
طالبان صبح دیروز نیز در یک حمله انتحاری، صدور فرمان غنی را پاسخ داد. در این حمله که در شهر غزنی در جنوب شرق افغانستان به وقوع پیوست، دست‌کم 7نفر کشته و بیش از 40نفر دیگر زخمی شدند. حمله علیه مقر نیروهای ویژه امنیت ملی انجام شد و گفته می‌شود رئیس امنیت ملی غزنی نیز در این عملیات کشته شده است.
19سال است که جنگ افغانستان ادامه دارد و مردم قربانیان اصلی آن بوده‌اند. به‌نظر می‌رسد با وقوع حملات اخیر، آتش درگیری‌ها در این کشور شعله‌ورتر خواهد شد. درصورتی که همکاری میان دو سر معادلات افغانستان یعنی طالبان و داعش نیز به اثبات برسد، وضعیت بحرانی امنیت در افغانستان پیچیده‌تر از قبل پیش خواهد رفت.