چاپ

ایران پرسمان - ایران / متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اسماعیل علوی/ «سوم خرداد» با گزاره«آزادی خرمشهر» عجین شده وگذشت زمان نمی‌تواند از اهمیت و عظمت این واقعه بزرگ وحماسی که 38 سال پیش در چنین روزی بوقوع پیوست، چیزی بکاهد. بلکه هرچه ازآن فاصله گرفته شود، شکوه حماسی آن روز و واقعه بیشتربه چشم می‌آید. این روز، نوروز دیگری است که جوهره ایرانی را متجلی وپرچم غرورملی را بربام خانه ایرانیان نشاند. در این واقعه سترگ وافتخار آفرین که در سایه اتحاد و همدلی بوقوع پیوست«خونین شهر»، بار دیگر «خرمشهر» شد و شیرینی لحظات آن روزگرم و صمیمی در قاب خاطرات ملت ایران جای گرفت. دشمن با تمهیدات گسترده‌ای که تدارک دیده بود قصد ماندن برای همیشه در این خطه از میهن عزیزمان را داشت وشعاری با همین مضمون ساخته و بردیوارهای شهر نقش زده بود، غافل از آنکه غیرت ملی ایرانیان خیلی زودتر از آنچه بعثیان متجاوز گمان دارند به سروقت شان رفته و با اسارت 19 هزار عراقی، قطار اسیران به راه خواهد انداخت. ارتش متجاوز عراق در فرصت 19 ماهه، استحکامات فوق تصوری را گرداگرد خرمشهر وراه‌های منتهی به آن ایجاد و برای حفظ آن؛ لشکر5 مکانیزه شامل 2تیپ زرهی و2 تیپ مکانیزه/ لشکر6 زرهی، شامل 2تیپ زرهی ویک تیپ مکانیزه/ لشکر3 زرهی شامل، 3تیپ زرهی ویک تیپ مکانیزه/ لشکر9زرهی شامل، 2 تیپ زرهی ویک تیپ مکانیزه/ لشکر10 زرهی شامل، یک تیپ زرهی ویک تیپ مکانیزه/ لشکر11 پیاده شامل، 3تیپ پیاده و3 تیپ تحت امر/ لشکر12 زرهی شامل یک تیپ زرهی ویک تیپ مکانیزه/ لشکر 7 پیاده شامل، 2 تیپ پیاده/12 تیپ پیاده مستقل/تیپ مستقل 10 زرهی/ تیپ‌های 31، 32 و 33 از نیروی ویژه/ تیپ‌های 9، 10 و20 گارد مرزی/30 گروهان کماندو/10 گردان جیش الشعبی/3 گردان شناسایی/ و گردان تانک مستقل سیف سعد، به استعداد 36 هزارنیروی نظامی با 1435 دستگاه تانک، 1330 دستگاه نفربرو530 قبضه توپ، را به منطقه گسیل ودر کنار استحکامات خود آرایش داده بود. اما رزمندگان ایرانی با پشتوانه نیروی ایمان به رغم غیر قابل پوشش بودن تحرکات و زمان تقریبی عملیات، در فاصله 15 روز پس‌از عقب راندن دشمن از 5380 کیلومترمربع مناطق اشغالی خود را به دروازه‌های خرمشهر رسانده و شهر را از لوث وجود اهریمنان پاک کردند.
این پیروزی بزرگ اما به آسانی به‌دست نیامد کما اینکه در طرح اولیه، بنا بود عملیات در سه مرحله ودر زمان کوتاه تری به پایان برسد، لکن به‌دلیل مقاومت و پاتک‌های سنگین دشمن عملیات به مرحله چهارم کشیده شد. در شب اول عملیات در محور شمالی منطقه عملیات، دشمن سرسختی نشان داده ونیروهای عمل‌کننده پس از برجای گذاشتن 22 شهید، به اسارت رفتن 27 نفر و 128 زخمی، مجبور به عقب نشینی به مواضع خود شدند. درشب دوم عملیات نیزرزمندگان تیپ 2 لشکر77 به‌دلیل پاتک دشمن و برخورد با میدان مین وموانع پیچیده، ناچاراز برگشت به مواضع قبلی خود در برقازه و سیبور شدند. درمحور عملیاتی قرارگاه قدس به‌دلیل نزدیکی نیروهای دشمن به ساحل کرخه کورو آب گرفتگی مصنوعی، تنها راه پیشروی به سمت دشمن سطح جاده بود که به‌دلیل عرض کم جاده و استقرار تیربارهای متعدد کاری بس مشکل بود. رزمندگان اسلام درمرحله شب عملیات با استفاده از تاریکی شب از روی جاده به‌سمت خاکریزهای دشمن پیشروی کردند، اما هوشیاری دشمن موجب شد تا بلافاصله منطقه به جهنمی ازآتش توپ و خمپاره تبدیل و درگیری خونینی در این جبهه رقم بخورد. سرانجام رزمندگان جان برکف با تقدیم چندین شهید موفق شدن بین 700 تا 3500 متر نفوذ در مواضع دشمن جای پای مهمی برای مراحل بعدی عملیات در این محور به دست آورند. اما با فشار دشمن و روبه رو شدن با استحکامات عراقی‌ها ناچار به عقب‌نشینی شدند وعدم پیشروی وتأمین اهداف از پیش تعیین شده در این محور منجر به کندی عملیات شد. روز بعد اما با تلاش‌های طاقت فرسا و با تقدیم بیش از 300 شهید وتعداد بیشتری مجروح توانستند مواضع از دست رفته را بازپس بگیرند. با توجه به شکستن برخی از خطوط دفاعی عراق، صدام طی دستورالعملی فوری تأکیدکرد:«تمامی نیروهایی که مواضع و استحکامات خودرا از دست داده‌اند باید ظرف امروز وامشب دوباره از دشمن پس بگیرند، در غیر این صورت محاکمه انقلابی خواهند شد.» پس از دستور وتهدید صدام که شخصاً فرماندهی نیروهایش را برعهده گرفته بود، با تک سنگین توانستند بار دیگر رزمندگان قرارگاه قدس را عقب رانده وبه مواضع قبلی خود دست یابند. براثر مقاومت عراقی‌ها مرحله اول عملیات بدون آنکه تمامی اهداف خود را تأمین کند 7 روز به درازا کشید. در این مرحله سردار شهید محسن وزوایی مسئول محور تیپ 27 محمد رسول‌الله به شهادت رسید. درمرحله دوم هنگام عملیات و با مطالعه عکس‌های هوایی معلوم شد عبور از موانع هفت گانه عراق و آبگیرها و پیشروی به سمت خرمشهر در امتداد جاده اهواز خرمشهر با کندی وتلفات زیادی مواجه خواهد شد، بنابراین بخشی ازطرح عملیات کنارگذشته شد.با حذف این بخش دشمن که نگران فلش عملیات به سمت بصره شده بود نیروهای خود را از بخش وسیعی از مناطق اشغالی عقب کشیده و رو به روی بصره مستقر کرد.در این مرحله اما در غرب جاده اهواز- خرمشهر اقدام به پاتک کرد و با به شهادت رساندن و اسارت 29 نفر از نیروهای خودی به مواضع جدیدی در این محور دست یافتند. در این مرحله سردار شهید حسین قجه‌ای از فرماندهان جسور وشجاع سپاه نیز به شهادت رسید. در مرحله سوم که با پس راندن نیروهای عراقی اغلب آنان درخرمشهر مجتمع شده بودند با حساسیت‌های سیاسی نیز برخوردار شد.
از سویی یک منبع خارجی با ابراز نگرانی نسبت به پیروزی‌های رزمندگان ایران گفت:«فتح خرمشهر به معنای به دست آوردن تل آویو خواهد بود» وصدام نیز برای روحیه دادن به نیروهایش در اظهار نظری رجزگونه گفت:«اگر ایرانی‌ها بتوانند خرمشهر را بگیرند کلید بصره را تقدیم آنان خواهم کرد.» فرماندهان که درعمل با مشکلات و موانع کاردرعمل مواجه شده بودند در شور وبررسی تازه به این نتیجه رسیدند که دشمن با هدف بالا بردن توان مقابله با آزاد‌سازی خرمشهر که هدف نهایی عملیات بود، تمامی استعداد خود را جهت حفظ این شهر بسیج کرده است بنابراین مرحله سوم عملیات، محاصره خرمشهر وتثبیت مناطق آزاد شده تدبیر شد. ارتش عراق در این مرحله و به‌منظور حفظ روحیه نیروهایش و همچنین جلب نظر حامیان بین‌المللی خود اقدام به اجرای چند پاتک مؤثر وسنگین کرد وبا تصرف پاسگاه شهابی توانست نیروهای خود را در آن جبهه عقب براند ومانع از نزدیک شدن نیروهای قرارگاه قدس به خط مرزی شود.در این مرحله جنگ حماسی شکل گرفت ورزمندگان با مقاومت دلیرانه زیر آتش دشمن مواضع خود را حفظ کردند. مقاومت عاشورایی رزمندگان موجب شد تا عراق برای عقب راندن رزمندگان ایران از سلاح شیمیایی استفاده کند. اما با این ترفند هم موفق به شکستن مقاومت رزمندگان جان برکف نشد. در چهارمین دور نبرد رزمندگان اسلام با وجود خستگی ناشی از23 روز جنگ توان فرسا در گرمای جنوب با یورش به سنگرهای دفاعی دشمن در غرب خرمشهر آنان را عقب رانده و با قطع ارتباط زمینی نیروهای دشمن که در خرمشهر مجتمع شده بودند با عقبه آنان موفق به فتح خرمشهر بعد از 575 روز اسارت به دست اشغالگران بعثی شدند.