چاپ

ایران پرسمان-یکی از آخرین ابرگیاهخوارانی که روی زمین باقی مانده است، فیل جنگلی است که می‌تواند محیط‌زیست اطراف خود را با توزیع متناسب دانه‌های گیاهان شکل دهد. این حیوان صدها گونه از میوه‌ها را می‌خورد، بوته‌ها را زیر پا له می‌کند، به درختان ضربه می‌زند و اثرات خود را در جنگل باقی می‌گذارد. این حیوانات بر روی جنگل‌ها و سطح کربن جمع شده در آن‌ها نیز اثر می‌گذارند.

در مقاله‌ای که اخیراً در مجله‌ی Nature Geoscience چاپ شده است، یک زیست‌شناس از دانشگاه سنت لوئیس به همراه همکارانش، شرح داده‌اند که جمعیت فیل‌ها در جنگل‌های مرکزی آفریقا باعث رشد گیاهانی می‌شوند که رشد کُندی دارند و میزان چوب آن‌ها زیاد است. این نوع گیاهان به نسبت گیاهانی که رشد سریعی دارند، دی‌اکسید‌کربن بیشتری را از جو زمین جذب می‌کنند.

غذای فیل‌ها گیاهانی است که از رشد سریع‌تری برخوردارند. به همین خاطر فیل‌ها با آسیب رساندن به گیاهان دارای رشد سریع باعث زنده ماندن دیگر گونه‌های گیاهی می‌شوند. نبود جمعیت فیل‌های جنگلی باعث رشد گیاهان دارای رشد سریع می‌شود و بنابراین رشد دیگر گیاهان که اهمیت بیشتری برای جذب دی‌اکسید‌کربن دارند با نقصان مواجه می‌‌شود.

دکتر «استفان بلیک» از دانشگاه سنت لوئیز، 17 سال از عمر خود را در آفریقای مرکزی در حال انجام تحقیقات کاربردی بر روی فیل‌ها گذراند. وی مجموعه داده‌هایی درباره‌ی ساختار جنگل‌ها و ترکیبات گونه‌های موجود در جنگل‌های کنگوی شمالی جمع‌آوری کرد. در این مطالعه بلیک و همکارانش یک مدل ریاضیاتی کامپیوتری ساخته‌اند تا نشان دهند که بدون فیل‌ها ترکیبات گونه‌های گیاهی موجود در جنگل‌ها به چه شکل تغییر می‌کند. آن‌ها آسیب‌های وارد شده توسط فیل‌ها را شبیه‌سازی کردند و به این وسیله نرخ رشد گونه‌های مختلف را به‌دست آوردند.

بلیک می‌گوید: «شبیه‌سازی‌ها نشان دادند که نرخ زنده ماندن گیاهان دارای رشد کُند در حضور فیل‌ها بهتر است. چوب دارای حالتی است که مولکول‌های کربن را درون خود نگهداری می‌کند. گیاهانی که دارای رشد کُند هستند، چگالی چوب بالاتری دارند و تعداد مولکول‌های کربن بر واحد حجم آن‌ها بالاتر است. وجود فیل‌ها باعث افزایش تعداد این درختان در جنگل شده و توانایی جنگل در جذب کربن را بالاتر می‌برد.»

این یافته‌ها نشان می‌دهند که انقراض‌های رخ داده در گذشته نیز احتمالاً دارای اثرات زیست محیطی بوده‌اند. بلیک می‌گوید: «متاسفانه انسان بیشترین تلاشش را می‌کند تا نسل فیل‌ها را منقرض کند. فیل‌های جنگلی به سرعت در حال کاهش جمعیت و منقرض شدن هستند. علاوه بر مزایای زیست محیطی که این حیوانات دارند، باید اذعان کرد که نفس وجود آن‌ها حس خوبی به انسان منتقل می‌کند و باید برای حفظ آن‌ها کوشید.»