چاپ

ایران پرسمان - یک پزشک / وقتی قرار است در آزمون مهمی شرکت کنید و بایستی انبوهی از مفاهیم و اعداد و اسامی را حفظ کنید، چه می‌کنید.
راه دشوار این است که دل به دریا بزنید و آنقدر کتاب را بخوانید و مرور کنید که همه چیز حفظ شود. اما این شیوه بسیار زمان‌بر است و نیاز به مرورهای مکرر دارد و معمولا کمتر کسی را به یاد می‌آوریم که به خواندن و مرور ساده کتاب‌ها و جزوه‌ها، از آزمون‌ها با نمره یا رتبه خوب سربلند بیرون آمده باشد.
بنابراین مجبوریم از یک سری ترفندها و تکنیک‌ها استفاده کنیم. تکنیک‌هایی مانند خلاصه‌برداری و تداعی معانی.
بعضی از ماها عادت داریم که هنگام مطالعه لم می‌دهیم و برخی دیگر در اتاق به آرامی قدم می‌زنیم تا بتوانیم تمرکز کنیم. اما کسانی که می‌توانند ساعات طولانی پشت میز بنشینند و مرتب یادداشت بردارند و از قلم و کاغذ استفاده کنند، احتمالا از 2 گروه دیگر جلوتر هستند.
چون اصولا نوشتن کلیدواژه‌های و خلاصه‌برداری به تثبیت حافظه بسیار کمک می‌کنند. اما یک شیوه جالب دیگر، ترسیم نمادهای غیرحرفی از کلیدواژه‌ها و اصطلاحات دشوار است.
مدتی پیش روان‌شناسان در کانادا و بریتانیا نتایج مطالعاتی را با دو تکنیک مختلف برای بهتر به خاطر سپردن کلمات را منتشر کردند:
یکی کشیدن چیزهایی است که می‌خواهید در یاد داشته باشید و دیگری راه رفتن نه رو به جلو، بلکه رو به عقب بود!
آنها به دو گروه از افراد جوان و مسن‌تر فهرستی از کلمات دادند. از بعضی داوطلبان خواسته شد فقط کلمات را بنویسند و از دیگران درخواست شد برای هر کلمه نمادی ترسیم کنند.
کیفیت رسم مهم نبود. فقط باید چیزی می‌کشیدند که برایشان نمایانگر آن کلمه باشد. بعضی از این کلمات پیچیده بود، مثل ایزوتوپ. اما مهم بود که آن‌ها چیزی غیر از حروف بر روی کاغذ بیاورند.
پروفسور کاترین لاودیل متخصص علوم مغز و شناخت در دانشگاه وست مینیستر در مورد نتایج توضیح می‌دهد که آن‌ها متوجه شده‌اند که کشیدن طرحی برای کلمات چقدر به یادآوری کمک می‌کند و جالب اینکه کشیدن به جای نوشتن، عملکرد گروه مسن‌تر را در به یادآوری کلمات به اندازه گروه جوان‌تر افزایش داد، پس خیلی مؤثر بود.
نکته جالب دیگه اینکه کیفیت نقاشی هیچ مهم نبود. بلکه عمل کشیدن بود که باعث به یاد آوردن کلمه می‌شد.
وصل کردن حروف هم کمی مؤثر بود اما نه به اندازه اندیشیدن به طرحی که می‌تواند یادآور کلمه باشد.
کاترین لاودیل می‌گوید وقتی می‌خواهید کلمه‌ای را با یک تصویر نمایش بدهید، آن را در ذهن خودتان حلاجی می‌کنید که احتمالاً به بهتر ماندن موضوع در ذهن کمک می‌کند. سال‌ها پیش در مطالعاتش از داوطلبان خواست به جای نوشتن کلمات «وارو واژه‌ها» را حل کنند و متوجه شد که به‌این‌ترتیب خیلی بهتر آنها را به یاد می آوریم.
وارو واژه یا آناگرام کلماتی است که حروف آنها به هم ریخته و باید آنها را مرتب کنیم.
مطالعه دیگر، کمی عجیب‌تر بود. چون محققان این بار از شرکت کنندگان خواستند رو به عقب راه بروند. کاری که به ثبت حوادث یا کلمات در حافظه کمک کرد. این ایده عجیبی بود.
محققان از داوطلبان خواستند ویدئویی از یک جنایت صحنه‌سازی شده را تماشا کنند یا کلماتی را به خاطر بسپارند یا چند عکس نگاه کنند. بعد آنها را سه گروه کردند:
یک گروه به طور عادی راه رفتند. گروه دیگری سر جایشان ایستادند و گروه سوم رو به عقب را رفتند.
جالب بود که گروه سوم که به عقب راه رفته بودند، آنچه را پیشتر دیده بودند بهتر به یاد آوردند.
ایده ی پشت این مطالعه این بود که در ذهن ما، فضا و زمان مرتبط هستند و وقتی از کسی می‌خواهید که در فضا عقب برود، به ذهن آنها هم کمک می‌کند که در زمان هم عقب برود.
اما درباره تاثیر این شیوه بر روی افرادی که دچار زوال قوای فکر هستند چه می‌شود گفت؟ مطالعه‌ای که با کشیدن طرح همراه بود بر روی گروه کوچکی که از افراد مبتلا به این بیماری انجام شد. اما مشکل این بود که زوال قوای فکری یک مشکل واحد نیست. انواع زوال فکری را داریم که تأثیرشان بر ذهن فرق می‌کند مثلاً بعضی از آن‌ها بر توانایی ما در ترسیم اثر می ‌گذارند. در این مورد این شیوه‌های کمک به یادآوری کمتر مؤثر خواهد بود. اما این ایده نویدبخشی است که ارزش آزمایش را دارد.
در مورد عقب رفتن هم مطالعه نشان داده که لازم نیست عملاً رو به عقب راه بروید، بلکه کافی است خود را را در حال عقب رفتن مجسم کنید. این روش برای افراد مسن‌تر و کسانی که دچار زوال فکری شدن امن‌تر است.