چاپ

ایران پرسمان - قدس آنلاین / « دو ملاحظه در مواجهه با دولت » عنوان یادداشت روز در روزنامه قدس به قلم دکتر سید یاسر جبرائیلی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
کمتر از هشت ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم و پایان کار دولت حجت الاسلام و المسلمین روحانی، جریان های مطرح و مؤثر سیاسی کشور به ارزیابی هایی از وضع موجود و برآوردهایی از آینده رسیده اند. عمده ارزیابی ها، حول این محور می چرخد که دولت مستقر، کارنامه موفقی از خود به ثبت نرسانده است؛ و قاعدتا بنا به اهداف و دغدغه هایی که سیاسیون در طیف های گوناگون دارند، راهبردهای مختلفی در مواجهه با دولت - بویژه مسئولترین مسئول یعنی شخص رئیس جمهور- اتخاذ میکنند. یک جریان سیاسی خاص که حامی حجت الاسلام و المسلمین روحانی در دو انتخابات گذشته بوده است -به اقتضای طبیعتی که دارد- پس از ناکامی در فاصله گذاری میان خود و وضع موجود، پیاپی بحث استعفای رئیس جمهور را مطرح میکند و هدفش این است که ریشه مشکلات را در جای دیگری غیر از مدیریت قوه مجریه نشان دهد و حیات سیاسی اش را برای انتخابات و فرا انتخابات حفظ کند. در سوی دیگر، جریان منتقد دولت قرار دارد که دغدغه حل مشکلات مردم را داشته و به چشم می بیند که دولت مستقر نه تنها تغییر رویکرد و عملکرد نداده، بلکه همچنان بر مسیری که تاکنون پیموده اصرار می ورزد. پرسش اینجاست که آیا برای تغییر این رویکرد یا اصلاح این عملکرد، باید با رئیس جمهور و مقام های دولتی دهان به دهان شد یا در مقام استیضاح دولت برآمد؟ برای هر دو مسئله در سیره سیاسی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، پاسخ های راهگشایی وجود دارد.
1- نکته اول درباره نحوه مواجهه با رویکردها و مواضع غلطی است که توسط افراد مؤثر سیاسی مطرح و پیگیری می شود. درا ین باره، بخش عمده ای از شخصیت های سیاسی کشور را می توان به دو گروه تقسیم کرد. گروهی از شخصیت ها جایگاه و شأنی برای خود قائل اند که اساساً درباره مسائل مهم مبتلابه کشور، هیچ گونه موضعی نمی گیرند. ملاحظه شان هم این است که مثلا اگر درباره فلان کار غلط یک دستگاه دولتی موضع گیری کنند، چون مسئول آن دستگاه تخریب می شود، وارد منازعات سیاسی شده اند و این منازعه، دور از شأن آن ها و بلکه به ضرر وحدت و همدلی و آرامش کشور است. در مقابل این گروه، گروه دیگری نیز قرار دارند که موضع گیری می کنند، اما مواضعشان، مستقیماً ناظر به اشخاصی است که عملکرد غلطی داشته اند یا موضع غلطی گرفته اند. به نحوی که بعضاً موضوع مورد نقد کنار گذاشته می شود و برای نمایش یک رویکرد و عملکرد غلط، به نقایص شخصیت صاحب آن رویکرد و عملکرد پرداخته می شود. نتیجه چنین فضایی این است که از یک جماعت قابل توجه، در برابر اقدام ها و مواضع غلط، هیچ صدایی بلند نمی شود؛ و جماعت دیگری هم که موضع می گیرند، چون اشخاص را محور نقد قرار می دهند نه افعال را، موضع گیریشان بی اثر می شود. در نتیجه آن راه غلطی که باید جلویش گرفته می شد، طی می شود.
از درس هایی که از سیره سیاسی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای باید آموخت، اخلاق مداری و انصاف در نقد است و ذکر این نکات که اولا هرگز درباره مسائل مهم و اساسی کشور سکوت نکرده اند، ثانیا هنگام موضع گیری درباره رویدادها و مسائل، اشخاص را محور اظهار نظر خود قرار نداده اند، بلکه فعل یا قول غلط را نقد و عمل صحیح و سخن صحیح را بیان کرده اند.
یعنی ایشان به هیچ عنوان سکوت نکرده اند، اما بدون اسم بردن از افراد، قول را، یا فعل را با منطق و استدلال قوی نقد کرده اند. اگر این روش اسلامی، برای شخصیت های مؤثر کشور مبنا باشد، هم از سکوت در برابر انحرافات و اشتباهات رنج نخواهیم برد، هم شاهد منازعات سیاسی بی حاصل نخواهیم بود. نه سیاست ورزی در پستوهای محفلی و نه پنجه کشی در پست های مجازی، نسبتی با وظیفه امر به معروف و نهی از منکر ندارد.
2- نکته بعدی درباره استیضاح رئیس جمهور توسط مجلس است. به هر صورت باید این حقیقت را بپذیریم که بخشی از مردم از رویکرد و عملکرد دولت مستقر رضایت ندارند و بلکه تداوم این منش و روش را مضر می دانند. اما پرسش اینجاست که آیا استیضاح رئیس جمهور به حل و فصل این مسئله منتهی خواهد شد؟ آیا هشت ماه مانده به انتخابات، چنین تصمیمی، به اندازه ای آورده دارد که چنان تنشی به فضای سیاسی کشور وارد شود؟ در منطق مواجهه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای -در مقام رئیس جمهور- با استعفای آقای میرحسین موسوی از مقام نخست وزیری در شهریورماه سال 1367 - یک سال مانده به پایان کار دولت- در سهایی برای امروز وجود دارد. آیت الله خامنه ای با اینکه اختلاف رویکردهای جدی با مهندس موسوی در اداره کشور داشتند، وقتی با استعفای نخست وزیر در اعتراض به همراهی نکردن مجلس با وی مواجه شدند، بشدت با آن مخالفت کردند. هنگامی که با وجود مخالفت رئیس جمهور، نامه استعفای آقای موسوی در جراید منتشر شد، امام خمینی(ره) در ابتدا به این استعفا رضایت دادند. اما حضرت آیت الله خامنه ای به محضر حضرت امام رفته و با ارائه استدلال هایی، نظر ایشان را برای ادامه کار دولت جلب کردند. منطق حاکم بر اصرار آیت الله خامنه ای بر تداوم کار دولت این بود که اولا تعیین یک نخست وزیر جدید در فرصتی کوتاه امری بسیار مشکل است؛ ثانیا بر فرض انتخاب نخست وزیر جدید، وی نخواهد توانست بر امور کشور اشراف لازم را پیدا کند؛ ثالثا فرد جدید درباره مسائل کشور پاسخگو نخواهد بود و مشکلات را متوجه عملکرد نخست وزیر قبلی خواهد دانست؛ رابعاً نخست وزیر مستقر باید تا پایان کار دولت مسئولانه در مقام خود ادامه کار دهد و پس از پایان دوره اش، عملکردش مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.
این منطق برای شرایط امروز نیز استفاده فراوان دارد. دقت کنیم که اولا فرایند برکناری رئیس جمهور و روی کار آمدن دولت جدید، به چند ماه زمان نیاز دارد و ورود به چنین
فرایندی رأس قوه مجریه را در این بازه زمانی دچار خلأ می کند. می دانیم که وقتی یک وزارتخانه با سرپرست اداره می شود، چه مشکلاتی پیش می آید. اگر این مشکلات در مقیاس دولت متوجه کشور شود، خساراتش فراوان خواهد بود. ثانیا تأسیس عجولانه یک دولت، مشکلات جاری کشور را که معتقدان به استیضاح دنبال حل آن هستند، برطرف نخواهد کرد. اگر تأسیس دولت روند طبیعی خود را طی نکند و تغییر دولت طی فرایندی شوک آور انجام شود، رئیس جمهور جدید بی تردید آرامش لازم را برای تسلط بر امور نخواهد داشت.
ثالثاً اگر هدف حساب کشی از رئیس جمهور مستقر درباره وضع موجود است، قطعاً استیضاح محمل مناسبی برای این امر نیست؛ چه، تصور اینکه در جلسه استیضاح چه خواهد گذشت و کدام حواشی بر آن مترتب خواهد شد، کار مشکلی نیست. دولت باید کار خود را به پایان برساند و در شرایطی آرام و معقول، عملکرد رئیس جمهور سابق مورد ارزیابی قرار گیرد.
توجه کنیم که جلسه استیضاح، جلسه دادگاه نیست که به صدور حکم مجازات برای فرد خاطی منجر شود!
راهبرد صحیح درباره دولت در این سال پایانی، استفاده از ظرفیت مجلس و قوه قضاییه برای هدایت دولت در ریل صحیح و جلوگیری از خروج آن از این ریل است. اینک همکاری خوبی میان مجلس و دستگاه های دولتی شکل گرفته و اخبار توافق های مختلف میان کمیسیون های مجلس و وزرا برای حل مسائل مردم پی در پی منتشر می شود. جریان انقلابی باید در این فرصت هشت ماهه، همه همّ خود را مصروف تحقق فرمایش رهبر انقلاب مبنی بر روی کار آمدن یک دولت «جوان و حزب اللهی» کند که علاج مشکلات کشور و رافع غصه های امام و امت خواهد بود، انشاءالله.