چاپ

ایران پرسمان -
عمر حلقه‌های زحل چقدر است؟
١
٠
مجله ایلیاد / اگرچه ماموریت کاسینی ناسا در سال 2017 به اتمام رسیده است، ولی بررسی داده‌های آن توسط دانشمندان هنوز ادامه دارد. در مجموعه مقالاتی که در مجله‌ی Science به چاپ رسیده است، محققین داده‌های فضاپیمای کاسینی درباره‌ی حلقه‌های زحل را آنالیز کرده‌اند. یکی از یافته‌های کلیدی آن‌ها این است که عمر حلقه‌های زحل حدود 10 تا 100 میلیون سال است.
«مت تیسکارنو» و همکارانش از موسسه‌ی SETI به عنوان دانشمندان کاسینی، می‌گویند: «حلقه‌های زحل یک نمونه‌ی قابل دسترسی از فرآیندهای دیسک‌های سیاره‌ای است که می‌تواند تاریخچه و فرآیندهای دینامیکی سیستم‌های سیاره‌ای را نشان دهد. کاسینی به نزدیکی حلقه‌های اصلی رسیده بود و تصاویر، اسکن طیف‌ها و اسکن دمایی باکیفیتی از آن‌ها تهیه کرده بود.»
دانشمندان این تصاویر و اسکن‌ها را آنالیز کرده و مشخصات پیچیده‌ای درباره‌ی فعل و انفعالات بین قمر‌های زحل با ذرات موجود در حلقه‌ها را کشف کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند: «در لبه‌ی خارجی حلقه‌های اصلی، رگه‌هایی در حلقه‌ی F وجود دارند که اندازه و جهت‌گیری مشابهی دارند و نشان می‌دهند که شاید در اثر برخورد دسته‌ای از اجرام خارجی که همزمان با این حلقه برخورد کرده‌اند، به‌وجود آمده‌اند.»
این واقعیت نشان می‌دهد که حلقه‌ی F توسط جریان‌هایی از موادی که به دور خود زحل می‌چرخند، شکل گرفته است. دکتر تیسکارنو می‌گوید: «این جزئیات جدید درباره‌ی نحوه‌ی شکل‌دهی حلقه‌ها توسط قمر‌ها، دری را به روی مطالعه‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری منظومه‌ی شمسی باز می‌کند. در این سیستم نیز دیسک‌هایی در حال تکامل تحت تاثیر جرم‌های موجود در آن‌ها هستند.»
گروهی از محققین نیز رصدهای مربوط به پنج قمر کوچک موجود در حلقه‌های زحل را آنالیز کردند. کاسینی بین سال‌های 2016 تا 2017 به این پنج قمر نزدیک شد و مکان‌ دقیق آن‌ها در حلقه‌ها و همچنین ریخت‌شناسی، ساختار، ذرات موجود در آن‌ها و همچنین ترکیبات عناصر آن‌ها را بررسی کرد و عکس‌هایی نیز در طیف مادون قرمز و فرابنفش از آن‌ها تهیه کرد. آن‌ها دریافتند که مشخصات نوری قمر‌ها تحت تاثیر دو فرآیند است؛ آلودگی توسط مواد قرمز شکل گرفته در حلقه‌های زحل و تجمع ذرات درخشان یخ یا بخار آب ناشی از فواره‌های آتش‌فشانی که از قمر انسلادوس نشات می‌گیرند.
گروهی از محققین دانشگاه ساپینزای رم نیز کشش گرانش روی فضاپیمای کاسینی را اندازه‌گیری کردند و نقش خود سیاره و حلقه‌ها در این کشش را مشخص کردند. به این ترتیب آن‌ها توانستند ساختار درونی زحل و جرم حلقه‌های آن را به‌دست بیاورند. اندازه‌گیری‌های گرانشی نشان داده است که جرم هسته‌ی زحل بین 15 تا 18 برابر جرم هسته‌ی زمین است. دانشمندان دریافتند که جرم کلی حلقه‌های زحل کم است.
پایین بودن جرم حلقه‌ها می‌تواند شاهدی مبنی بر جوان بودن حلقه‌ها باشد. جوان بودن این حلقه‌ها نشان می‌دهد که برخوردهای ایجاد کننده‌ی حلقه‌های زحل عمری بین 10 تا 100 میلیون سال دارند.