چاپ

ایران پرسمان -
نخستین اُرگانیسم‌های چندسلولی، چه‌شکلی بوده‌اند؟
٣٥
١
مجله ایلیاد / گروهی از محققان دانشگاه کوئینزلند و دانشگاه آلاباما، دریافتند که احتمالاً نخستین اُرگانیسم‌های چندسلولی شبیه به سلول‌های اسفنجیِ امروزی نبودند، بلکه بیشتر شبیه به مجموعه‌هایی از سلول‌هایی بوده‌اند که می‌توانستند به چندین نوع رونویسی شوند؛ مانند سلول‌های بنیادی مدرن که سلول‌های اختصاصی در موجودات را افزایش می‌دهند. این تحقیق در مجله‌ی Nature منتشر شده است.
پروفسور «برنی دگنان» استاد دانشگاه کوئینزلند و نویسنده‌ی مشترک این تحقیق، می‌گوید: «تحولات عمده‌ای در سراسر تاریخ تکامل وجود دارد؛ از جمله جهش از دنیای موجودات تک‌سلولی به دنیای موجودات چندسلولی. مادربزرگ اصلی تمام سلول‌ها در تمام انواع موجودات احتمالاً بسیار شبیه به سلول بنیادی بوده است.»
دکتر «کوین کوکوت» محقق دانشگاه آلاباما و متصدی جانورشناسی بی‌مهرگان در موزه‌ی تاریخ طبیعی آلاباما و نویسنده‌ی مشترک این تحقیق، می‌گوید: «این یکی از آن چیزهایی است که همیشه در کتاب‌های درسی بوده و مردم همیشه آن‌را تصور می‌کنند، اما واقعاً هیچ‌کس تا کنون آن‌را آزمایش نکرده است. آزمودن این فرضیه‌ی سنتی مهم است.»
نزدیک‌ترین خویشاوند به موجودات، اُرگانیسم‌هایی تک‌سلولی به‌نام «قیفی‌تاژک‌داران» هستند که به بچه‌قورباغه‌های میکروسکوپی که در اقیانوس شنا می‌کنند شباهت دارند؛ اما فاقد بسیاری از ویژگی‌های مشخص موجودات هستند. آن‌ها بسیار شبیه به نوعی سلول در اسفنج که قدیمی‌ترین رده‌ی تمام موجودات است، هستند.
تصور می‌شود که شباهت‌های بین قیفی‌تاژک‌داران و این سلول‌های اسفنجی که «choanocyte» نام دارند، به این معنی است که از نیای مشترکی با این ظاهر تکامل یافته‌اند. محققان در این تحقیق ژن‌های فعال در قیفی‌تاژک‌داران، انواع مختلف سلول‌های اسفنجی و سایر اُرگانیسم‌های تک‌سلولی را بررسی کردند. محققان به طور غیرمنتظره‌ای دریافتند که قیفی‌تاژک‌داران و سلول‌های اسفنجیِ choanocyte شبیه به هم نیستند. در واقع از بین تمام سلول‌های اسفنجی، choanocyte کمترین شباهت را به قیفی‌تاژک‌داران دارد. درعوض محققان دریافتند که قیفی‌تاژک‌داران بیشترین اشتراکات را با سلول‌های اسفنجی‌ای که «archeocyte» نام دارند، دارد. این سلول‌های اسفنجی شبیه به سلول‌های بنیادی در موجوداتِ پیچیده‌تر عمل می‌کنند.
پس نخستین سلول‌های جانوری قادر بودند بین حالت‌های متعددی تبدیل شوند و تغییر یابند و موجود چندسلولیِ پیچیده‌تری را شکل دهند. دکتر کوکوت گفت: «اولین نیای چندسلولی موجودات شبیه به توپ ساده‌ای از سلول‌ها نبوده است. آن‌ها احتمالاً سلول‌های پیچیده‌ای داشتند که تنوع ژنتیکی زیادی داشته و می‌توانسته به انواع دیگری تبدیل شود.»
«ساندی دنگان» زیست‌شناس دانشگاه کوئینزلند و نویسنده‌ی مشترک این تحقیق، می‌گوید: «ما داریم نظریه‌ی مهمی از زیست‌شناسی تکامل ارائه می‌دهیم. در حال حاضر، فرصتی داریم که مراحلی که باعث ایجاد و افزایش اولین موجودات شده و قوانین اساسی که حیات جانوری تک‌سلولی را به چندسلولی تبدیل کرده را مجدداً تصور کنیم.»