چاپ

ایران پرسمان -
بیگانگان در کجای کیهان هستند؟
٤٨٣
١
مجله ایلیاد / در کجای این جهان می‌توان انتظار وجود حیات پیچیده‌ی بیگانه را داشت؟ بر طبق یک مطالعه‌ی جدید احتمالاً به غیر از سیاره‌هایی که پُر از گازهای سمی هستند، در سایر موارد نیز احتمال وجود سیاراتی که دانشمندان در آن موفق به یافتن موجودات هوشمند بیگانه شوند، به‌طور چشمگیری کاهش یافته است.
در گذشته، محققان «کمربند حیات» را بر اساس فاصله بین سیاره و ستاره‌ی آن تعریف کردند. سیاره‌هایی مانند زمین که در مدار مناسب قرار دارند و دما در آن برای وجود آب مایع بر روی سطح سیاره مناسب باشد، می‌تواند به‌عنوان سیاره‌ی قابل سکونت در نظر گرفته شود. البته محققان اظهار می‌دارند این تعریف برای میکروب‌های پایه و تک سلولی صدق می‌کند نه برای موجودات پیچیده که شامل گستره‌ی بزرگی از اسفنج‌ها تا انسان است.
محققان بیان می‌کنند هنگامی که پارامترهای اضافی مورد نیاز برای وجود موجودات پیچیده در نظر گرفته شود، محدوده‌ی این منطقه‌ی قابل سکونت یا همان کمربند حیات به‌طور قابل توجهی کوچک‌تر می‌شود. به‌عنوان مثال، سیارات با سطوح بالای گازهای سمی مانند دی‌اکسیدکربن و مونوکسیدکربن، این آمار را بسیار پائین‌تر می‌آورند.
«تیموتی لیونز» استاد برجسته‌ی بیوگرافی و مدیر مرکز زیست‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا ریورساید، می‌گوید: «این اولین‌باری است که محدودیت‌های فیزیولوژیکی زندگی روی زمین برای پیش‌بینی توزیع زندگی پیچیده در نقاط دیگر جهان مورد توجه قرار گرفته است.» برای بررسی‌های بیشتر، لیونز و همکارانش یک مدل کامپیوتری از جو زمین و فتوشیمی که همان تجزیه و تحلیل چگونگی رفتار مواد شیمیایی مختلف تحت نور قابل مشاهده یا نور ماوراء بنفش است را در طیف وسیعی از سیارات ایجاد کرد. محققان با نگاهی به مقادیر پیش‌بینی شده دی‌اکسیدکربن شروع کردند، گازی که در سطوح بالا مرگ‌آور بوده، ولی در عین حال برای حفظ دما بالاتر از نقطه‌ی انجماد در سیاره‌هایی که دور از ستارگان میزبان خود قرار دارند، مورد نیاز است.
«ادوارد شوایترمان» متخصص فوق دکترای ناسا که با دانشگاه لیون کار می‌کند، می‌گوید: «برای حفظ آب مایع در جو یک سیاره در لبه‌های بیرونی کمربند حیات، به ده‌ها هزار برابر دی‌اکسیدکربن بیشتر از آنچه در زمین وجود دارد نیاز است. این خیلی فراتر از آن چیزی است که برای زندگی انسان و حیوانات روی زمین ضروری است.»
محققان معتقد هستند هنگامی که مقدار سمیت دی‌اکسیدکربن وارد معادلات می‌شود، کمربند حیات برای حیات ابتدائی به دو بخش تقسیم می‌شود. محققان دریافتند که این کمربند حیات برای موجودات پیچیده مانند انسان که بیشتر به سطوح بالای دی‌اکسیدکربن حساس است، به کمتر از یک‌سوم کاهش می‌یابد.
با در نظر گرفتن پارامترهای جدید، بعضی ستاره‌ها هیچ منطقه‌ی امنی برای زندگی ندارند؛ مانند منظومه‌های پروکسیما قنطورس و تراپیست1 که هر دو از نزدیکترین همسایگان خورشید هستند. طبق گفته‌ی محققان، سیارات اطراف این ستاره‌ها دارای مقادیر زیاد منوکسیدکربن هستند. مونوکسیدکربن در خون جانوران به هموگلوبین متصل می‌شود و حتی مقدار کمی از آن می‌تواند مرگبار باشد. سرنخ‌های جدید ممکن است به پژوهشگران کمک کند که فهرست تعداد سیاره‌هایی را که نشانه‌هایی از زندگی بیگانه در آن‌ها محتمل است غربال و گلچین کند، چرا که تا کنون تقریباً 4000 سیاره‌ی فراخورشیدی کشف شده است.
«کریستوفر راینهارد» یکی از همکاران محقق که در حال حاضر استادیار علوم زمین و علوم جوی در موسسه‌ی فناوری جورجیا است، می‌گوید: «اکتشافات ما یک راه برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام یک از این سیاره‌های میلیاردی، شایسته‌ی مطالعات بیشتری است فراهم می‌کند. ما اکنون می‌توانیم سیارات غیرقابل سکونت با دی‌اکسیدکربن یا سطح مونوکسیدکربن بالا که مناسب حیات پیچیده نیست را شناسایی کنیم.»
این مطالعه در مجله‌ی Astrophysical منتشر شده است.