چاپ

ایران پرسمان -
سرمقاله ایران/ مسأله اجتماعی یا بازتولید هنجارهای جایگزین
١٣
٠
ایران / « مسأله اجتماعی یا بازتولید هنجارهای جایگزین » عنوان ستون "اول دفتر" روزنامه ایران به قلم سمیه توحیدلو است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
مسأله اجتماعی چیست و چرا مسائل اجتماعی در جامعه ما به‌جای رسیدن به پاسخ و حل کوتاه مدت یا بلند مدت مانند یک بحران عمل می‌کنند. این سؤالی است که شاید ناظرین مختلف از روندهای پیش آمده در عرصه‌های اجتماعی به ذهنشان متبادر می‌شود و شاید نیازمند بررسی فرم و ماهیت مسائل اجتماعی باشد. نظریه‌پردازان علوم اجتماعی به شیوه‌ای از رفتار که توسط بخش قابل توجهی از افراد یک جامعه، ناقض یک یا چند هنجار پذیرفته شده و عام جامعه شناخته می‌شود مسأله اجتماعی گویند. برای فهم آن دو عامل عینیت، وقوع یافتگی و حادث شدگی در جامعه مهم است و از سویی دیگر این حادثه یا رخداد در خودآگاه و ذهنیت عموم مردم یا حداقل بخشی از افراد هر جامعه باید نابهنجار تلقی گردد. از طرف دیگر در یک تعریف گسترده‌تر و غیرنابهنجارانه از مسأله اجتماعی کومار (2002) در کتاب ساختار اجتماع و مسائل اجتماعی، مسأله اجتماعی را از چهار منظر بررسی می‌کند: یکی اینکه مسائل اجتماعی را می‌توان از طریق مطالعه عقاید، نگرش‌ها و ایده‌های اعضای جامعه درک نمود. در این روش ملاک تعریف مسأله اجتماعی توافق عمومی است. دوم اینکه مسائل اجتماعی وضعیت‌هایی نامطلوب و ناخوشایند از منظر تصمیم گیرندگان جامعه است. سوم اینکه مسائل وضعیت‌هایی است که تأثیر منفی بر موجودیت فردی و اجتماعی دارد و از طریق تحلیل جامعه شناختی ساختار و سازمان جامعه، تشخیص داده می‌شود. چهارم اینکه در این روش مسأله اجتماعی، شکلی از رفتار جمعی است و مسأله اجتماعی اساساً محصول فرآیندی از تعریف اجتماعی به جای موجودیتی مستقل به‌عنوان موجودیتی عینی از ترتیبات اجتماعی است. برای فهم موضوع تلاش می‌کنم مسأله اجتماعی را از دو منظر فهم و ارزیابی دقیق از موضوع و همین‌طور از منظر شیوه‌های حل مسأله مورد بررسی قرار دهم. از منظر فهم موضوع با هر تعریفی از مسأله اجتماعی به موضوع نگاه کنیم برخی از مفاهیم در ارتباط کامل با آن قرار می‌گیرد: هنجار و نابهنجار، ذهنیت عام جامعه یا توافق عمومی. حتی اگر با نگاه‌های ساختاری‌تر یا از منظر ترتیبات اجتماعی هم به موضوع نگاه کنیم باز با مقولاتی چون نظم‌های اجتماعی یا نهادهای رسمی ته‌نشین شده روبه‌رو هستیم. درواقع اگر قرار باشد مسأله اجتماعی را از منظر ماهیت مورد توجه قرار دهیم نمی‌شود توافق عمومی زمانمند را هم از منظر رسمی و ساخت‌یافته و هم عرفی و غیر ساخت‌یافته مورد توجه قرار ندهیم. درواقع مسأله اجتماعی در تقابل و در خوانش‌های گونه‌گون این توافق‌ها سرباز می‌کند. هر رویداد و اتفاقی از منظر این توافق‌های می‌تواند مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.