چاپ

ایران پرسمان -
بلاتکلیفی اصلاحات
٧٢
٠
صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اصلاح‌طلبان چند صباحی است برای تغییر در سازوکارهای تشکیلاتی و بازیابی جبهه‌ای خود، آستین‌ها را بالا زده‌اند‌؛ موضوعی که فعالیت‌های آن‌ها برای انتخابات مجلس در اسفند سال جاری را با اما‌و‌اگرهایی مواجه کرده است.
نسخه‌های مُسکن
اصلاح طلبان مدت‌هاست که به ضعف در حرکت جبهه‌ای دچارند. نبود وحدت و چندگونگی در عمل، در هر برهه آن‌ها را به تجویز نسخه‌ای جهت صرفا رفع مقطعی درد وامی‌دارد. آخرین نمونه که البته سال‌ها اصلاح‌طلبان را به ورطه نقدهای فرسایشی انداخت، تشکیل شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات بود. این شورا با هدف تجمیع آرای اصلاح‌طلبان و ایجاد وحدت، در پاییز1394 رسما اعلام موجودیت کرد. این شورا پس از کش‌و‌قوس‌ها و حرف‌و‌حدیث‌های فراوان، درنهایت به فهرست انتخاباتی دست یافت که نیمی از افراد تشکیل‌دهنده آن، عاریتی از جریان رقیب بودند. همین عاریتی‌ها هم با ورود به مجلس دهم در خرداد1395، عطای همراهی با امیدی‌ها را به لقایش بخشیدند و فراکسیون جداگانه‌ای برای خود ترتیب دادند.
بازسازی جریان اصلاحات
با‌این‌حال، چند صباحی است که اصلاحاتی‌ها برای رسیدگی به کمبودهای خود، به روش‌هایی دست یازیده‌اند که در عملیاتی‌شدن آن‌ها ان‌قلت‌های فراوانی وارد است. یکی از این راه‌ها که آقای کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران، از آن سخن راند، «بازسازی در جبهه اصلاحات» بود. او ماه پیش در گفت‌وگویی، با رد ریاست آقای خاتمی بر جبهه اصلاحات گفت: «آقای سیدمحمد خاتمی مورداحترام همه گروه‌های اصلاح‌طلبی است؛ اما جریان اصلاحات که فاقد رهبری رسمی و تشکیلاتی است، به سازمان‌دهی و رهبر نیاز دارد». وی افزود: «سران جبهه اصلاحات به‌منظور بازسازی این جبهه، با محور نحوه ورود به انتخابات رایزنی‌ها را به‌زودی آغاز خواهند کرد». بنابر گفته دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی، این رایزنی فرادستی با جمعی مؤثر از اشخاص ذی‌نفوذ جبهه اصلاحات انجام می‌شود و قرار است ضمن بازسازی اصلاحات، وضعیت شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات به ریاست آقای محمدرضا عارف و اختلافاتی را بررسی کند که بر سر آن ادامه دارد .
هسته سخت برای جلوگیری از «وارفتن» اصلاحات
پس از این اظهارات، حملات همه‌جانبه‌ای علیه کرباسچی و حزب او به‌جریان افتاد. بسیاری از اصلاح‌طلبان حتی کارگزاران سازندگی را در مسیر تصمیم برای خروج از جبهه اصلاحات قرار دادند. با همه این‌ها، وجود بحران در جبهه اصلاحات و کاهش نفوذ اتوریته و کاریزمای خاتمی کتمان‌ناپذیر بود. بی‌سر‌و‌شکلی جبهه اصلاح‌طلبی که مدت‌هاست خود را در قالب بحران تشکیلاتی هویدا کرده، ایدئولوگ‌های اصلاح‌طلبی ازجمله سعید حجاریان را به ارائه نسخه شفابخش واداشت. او سال گذشته برای به‌اصطلاح خودش «وانرفتن جبهه اصلاحات» از طرح هسته سخت سخن گفت. طبق این طرح، عده‌ای از الیت‌های شناخته‌شده جریان اصلاح‌طلبی، بدون توجه به حضور یا غیبت خاتمی، در رأس جبهه اصلاح‌طلبی قرار گرفته و امورات را به پیش خواهند برد.
بازتعریف اصلاح‌طلبی
پس از سال 1392 و هم‌زمان با انتخاب آقای حسن روحانی به‌عنوان رییس‌جمهوری کشورمان، استراتژی عمده جبهه اصلاحات برای پیشبرد نیات و منویات جریانی خود، بر نفوذ در ساحت قدرت و هم‌دستی با عوامل واجد اقتدار استوار شد. برای تحقق این استراتژی، تاکتیک همراهی با جریان‌های دیگر ازجمله جریان رقیب در دستورکار اصلاح‌طلبان قرار گرفت. ائتلاف با اصول‌گرایان به‌اصطلاح میانه‌رو در انتخابات مجلس دهم یا انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، تجلیاتی از رویکرد مانایی صرف در قدرت بود. این استراتژی البته با انتقادات برخی اصلاح‌طلبان رو‌به‌رو شده است. آقای اسماعیل گرامی‌مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی، اخیرا در گفت‌وگویی، با نقد قدرت‌طلبی اصلاح‌طلبان و تأثیر آن بر گفتمان اصلاح‌طلبی اظهار کرد: «اگر برخی اصلاح‌طلبان از سرمایه اجتماعی این جریان برای ماندن در قدرت استفاده کنند و مطالبات مردم را پیگیر نباشند، اصلاح‌طلبی به بازتعریف نیاز دارد. اگر برخی اصلاح‌طلبان بخواهند فرصت‌طلبی کنند و هنگامی‌که در فهرست قرار می‌گیرند، سوءاستفاده کنند، قطعا به بازتعریف اصلاح‌طلبی نیاز است و باید در درون اصلاحات اصلاح صورت گیرد».
چهره دیگری که از لزوم بازتعریف اصلاح‌طلبی گفت، آقای علی صوفی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان بود. او با اشاره به برنامه این شورا برای پایش اصلاحات گفت: «اکنون در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، کارگروهی با عنوان پایش تشکیل شده است که طرحی را برای ارزیابی عملکرد تک‌تک نمایندگان مجلس طراحی کرده‌اند». آقای محمد مقدم، عضو مجمع روحانیون مبارز، نیز اخیرا در اظهاراتی از تلاش این مجموعه برای بازنگری و بازبینی در عملکرد خود سخن گفت. او تأکید کرد: «در مجمع هم تمام تلاش این است که نوعی بازنگری و بازبینی در عملکرد خود به‌وجود آورد. به‌تعبیری و به‌نوعی سعی می‌کند سمت‌وسوی بازسازی خود را روشن‌تر و مشخص‌تر کند».
تحریم انتخابات
درکنار تلاش طیف‌های مختلف اصلاح‌طلبی برای بازسازی در رویکردهای خود، برخی دیگر نظیر آقایان عبدالله ناصری و سعید حجاریان بر این باورند که شاید شرایط در آینده به‌گونه‌ای پیش برود که اصلاح‌طلبان به‌طورکلی از سیاست‌ورزی رسمی فاصله بگیرند. چهره‌هایی از این دست باور دارند که چنانچه شرایط برای حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی مجلس یا انتخابات‌های پس‌ازآن فراهم نشود، باید از صحنه کناره جست و کارزار انتخابات را تحریم کرد. هرچند دنباله‌های اندیشه‌ای این افراد با رایزنی‌های جسته‌و‌گریخته با شورای نگهبان و ایجاد پروپاگاندای سنگین درباره این رایزنی‌ها تلاش می‌کنند از این نهاد برای مطامع سیاسی خود باج‌گیری کنند.
مشخص‌نبودن رویکرد رسمی جبهه اصلاحات، ازجمله درقبال موضوع انتخابات آینده، معضلی است که اصلاح‌طلبان سال‌هاست به آن گرفتارند. اینکه موضع اصلاحات درقبال انتخابات چگونه خواهد بود، ربط وثیقی به نوع تاکتیک این جریان دارد: اینکه آیا اصلاح‌طلبان دوباره حاضر می‌شوند با رقیب هم‌کاسه شوند یا دوره، دوره استقلال به هر قیمتی است.