چاپ

ایران پرسمان - چگونه می‌توان ماه را از خورشید درخشان‌تر دید؟
٠
٠
مجله ایلیاد / اگر چشم‌های ما می‌توانست پرتوهای پُرانرژی گاما را ببیند، آن‌وقت می‌توانست ماه را نورانی‌تر از خورشید ببیند. تلسکوپ فضایی فرمی ناسا که با پرتوی گاما کار می‌کند در دهه‌ی گذشته ماه را به این صورت می‌دیده است. رصدهای انجام شده با استفاده از پرتوی گاما آنقدر حساس نیستند که بتوان به کمک آن‌ها شکل ماه و مشخصات سطحی آن‌را تشخیص داد. در عوض، تلسکوپ ناحیه بزرگ فرمی «LAT» یک نقطه‌ی بسیار درخشان از مکان ماه را در آسمان تشخیص می‌دهد.
«ماریو مازیوتا» و «فرانچسکو لوپارکو» از موسسه‌ی ملی فیزیک هسته‌ای در باری فرانسه توانسته‌اند درخشش‌های پرتوی گامای ماه را آنالیز کرده و درک بهتری از یک نوع جدید پرتوهای فضایی را ارائه داده‌اند؛ ذرات سریع به نام «اشعه‌های کیهانی». مازیوتا می‌گوید: «اشعه‌های کیهانی عموماً پروتون‌هایی هستند که توسط پُرانرژی‌ترین پدیده‌های جهان مانند موج انفجار ستاره‌ها و جت‌های تولید شده در زمان سقوط مواد به درون سیاه‌چاله‌ها شتاب داده شده‌اند.»
از آنجا که این ذرات دارای بار الکتریکی هستند، به شدت تحت تاثیر میدان‌های مغناطیسی قرار می‌گیرند. ماه از این نوع میدان‌ها ندارد؛ بنابراین حتی اشعه‌های کیهانی کم‌انرژی نیز می‌توانند به سطح آن برسند. وقتی این اشعه‌ها به ماه برخورد می‌کنند، با سطح پودری آن که «رگولیت» نام دارد، واکنش داده و پرتوهای گاما از خود ساطع می‌کنند. اکثر این پرتوها توسط ماه جذب می‌شوند؛ ولی بخشی از آن‌ها نیز فرار می‌کنند.
مازیوتا و لوپارکو رصدهای انجام شده توسط LAT را آنالیز کردند تا نشان دهند که چگونه می‌توان رصدهای انجام شده در حین ماموریت را بهبود بخشید. دانشمندان داده‌های مربوط به پرتو‌های گاما با انرژی بالاتر از 31 میلیون الکترون‌ولت برابر با 10 میلیون برابر بزرگ‌تر از انرژی نور مرئی را جمع‌آوری کردند و با دسته‌بندی آن‌ها دریافتند که رصدهای طولانی مدت باعث بهبود دید می‌شود.
از آنجا که ناسا قرار است طی برنامه‌ی آرتمیس تا سال 2024 انسان به ماه بفرستد و همچنین با در نظر گرفتن هدف قطعی فرستادن انسان به مریخ، درک جنبه‌های مختلف محیط زیست ماه دارای اهمیت بالایی است. رصدهای پرتوی گاما این یادآوری را در خود دارند که فضانوردان بر روی ماه به محافظت از خودشان در برابر اشعه‌های کیهانی نیاز دارند.
هر چند که درخشش ماه در پرتوی گاما بسیار حیرت‌آور و تاثیرگذار است، ولی درخشش خورشید در اشعه‌های گاما با انرژی بالاتر از 1 میلیارد الکترون‌ولت بیشتر است. اشعه‌های کیهانی که انرژی پایین‌تری دارند به خورشید نمی‌رسند، زیرا میدان مغناطیسی آن اشعه‌ها را دور می‌کند. اشعه‌های پرانرژی می‌توانند به درون این میدان نفوذ کرده و با اتمسفر چگال خورشید برخورد کرده و تولید پرتوی گاما کنند؛ این پرتو می‌تواند به تلسکوپ فرمی برسد.