چاپ

ایران پرسمان - مجله ایلیاد / ستاره‌شناسان با استفاده از داده‌های تلسکوپ‌های زمینی و فضایی توانسته‌اند یک سیستم شامل سه سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم را در جرم کیهانی «SDSS J084905.51+111447.2» که سه کهکشان ادغام شده در یکدیگر هستند کشف کنند. این سیستم یک میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد. جزئیات کشف این سیستم طی مقاله‌ای در مجله‌ی Astrophysical Journal منتشر شده است.
«ریان فیفل» ستاره‌شناس دانشگاه جرج میسون، می‌گوید: «ما در جستجوی جفت سیاه‌چاله‌ها بودیم، ولی با روش‌های انتخاب شده توانستیم به این سیستم حیرت‌انگیز برسیم. این محکم‌ترین شواهد برای سیستم‌ سه‌گانه‌‌ی سیاه‌چاله‌های فعال فروخورنده است.»
دکتر فیفل و همکارانش برای کشف این سیستم، تصاویر اشعه‌ی ایکس رصدخانه‌ی چاندرای ناسا، تلسکوپ نئواستار، تصاویر مادون قرمز کاوشگر مادون قرمز وسیع میدان ناسا و داده‌های SDSS و LBT را آنالیز کرده‌اند. چاندرا و نئواستار شواهدی از مقادیر بالای گاز و گرد و خاک را در اطراف سیاه‌چاله‌ها پیدا کرده‌اند که در سیستم‌های حاصل از ادغام چند کهکشان مرسوم است. داده‌های SDSS و LBT نیز نشان می‌دهد که سیاه‌‌چاله‌ها در حال فروخوردن مواد هستند.
دکتر «کریستینا مانزانو» از دانشگاه ریورساید کالیفرنیا، می‌گوید: «طیف‌های نوری اطلاعات زیادی درباره‌ی کهکشان‌ها در خود دارند. معمولاً از آن‌ها برای شناسایی سیاه‌چاله‌ها و اثرات آن‌ها بر روی کهکشان میزبان استفاده می‌شود. ما با استفاده از داده‌های به‌دست آمده، راهی جدید برای شناسایی سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم سه‌گانه یافته‌ایم. ما امیدواریم از این روش برای شناسایی سه‌گانه‌های بیشتر در آینده استفاده شود.»
دکتر «شوبیتا ساتیاپال» از دانشگاه جرج میسون، می‌گوید: «سیاه‌چاله‌های دوگانه و سه‌گانه بسیار نادر هستند، ولی این سیستم‌ها از پیامدهای طبیعی ادغام کهکشان‌ها نشات می‌گیرند. در نتیجه‌ی این ادغام کهکشان‌ها رشد و تکامل پیدا می‌کنند.»
رفتار سیاه‌چاله‌ی سه‌گانه با نوع دوگانه‌ی آن متفاوت است. برای ایجاد سیاه‌چاله‌ی سه‌گانه باید یک جفت سیاه‌چاله‌ی با سرعت بالایی در یک سیاه‌چاله‌ی بزرگ‌تر ادغام شود. طبق تئوری، دو سیاه‌چاله می‌توانند به فاصله‌ی چند سال نوری از یکدیگر برسند، ولی به خاطر انرژی اضافی که در مدارات خود حمل می‌کنند، نیاز به نیروی بیشتری دارند تا در یکدیگر ادغام شوند. سیاه‌چاله‌ی سوم می‌تواند این نیرو را ایجاد کند.
دکتر فیفل می‌گوید: «در فواصل دورتر از این سیستم سه‌گانه نسبت به زمین، زمانی که دنیا جوان‌تر بوده و فعل و انفعالات کهکشان‌ها مرسوم‌تر بوده است، می‌توان انتظار ایجاد سیستم‌های این‌چنینی بیشتری را داشت. بنابراین درک این سیستم‌ها در فواصل نزدیک می‌تواند به درک سیستم‌های دورتر نیز کمک کند.»