چاپ

ایران پرسمان - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مهدی زند / سفر شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی، امیر قطر به ایران به لحاظ زمانی یعنی بعد از درگیری و واکنش نظامی سخت و آنگونه که رسانه‌های آمریکایی منعکس کرده‌اند؛ «سریع و خشنِ ایران»، حاوی پیام‌های خاصی است.
به نظر می‌رسد سفر امیر قطر به ایران جدای از تقویت روابط دو‌جانبه و گسترش سطح روابط سیاسی و اقتصادی و امنیتی، در واقع نشان‌دهنده آن است که آمریکا پس از واکنش قاطعانه ایران، ناگزیر از انتخاب راه‌حل سیاسی است و شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی در همین چارچوب به تهران سفر کرده و دیدارهایی را سطوح عالی نظام داشته است.
اما این سوال مطرح است؛ چه نوع گفتار و راه‌حل سیاسی، مورد رضایت جمهوری اسلامی است؟ همچنین چه شروطی از سوی ایران به امیر قطر منتقل خواهد شد؟
باید توجه کرد که پس از اقدام خطرناک آمریکا در ترور عالی‌ترین و محبوب‌ترین فرمانده نظامی ایران، دولت آمریکا که نگران واکنش ایران بود، حدود 20 کشور و هیأت را به‌عنوان میانجی وارد میدان کرد تا هم اراده ایران را به نوعی محک بزند و هم ایران را از واکنش منصرف کند. به نظر می‌رسد پس از وفات سلطان قابوس، پادشاه عمان که همواره نقش یک میانجی را در روابط بسیاری از کشورهای منطقه برعهده داشته است و با توجه به شرایط سیاسی پس از وفات وی و اینکه مسائل داخلی اولویت این کشور است و نیز با توجه به سطح روابط خوب رو به گسترش میان ایران و قطر، خصوصا پس از تنش میان این کشور با عربستان و امارات و بحرین، دولت قطر به نوعی جایگزین دولت عمان در این شرایط خاص شده است.
جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه مخالف راه‌حل سیاسی و مذاکره نبوده است و بزرگترین مثال در این ارتباط، مذاکرات بیش از یک‌دهه ایران در پرونده هسته‌ای خود با سازمان ملل و کشورهای اروپایی و آمریکاست که به توافق هسته‌ای موسوم به برجام منجر شد.
اما ایران ثابت کرده است که تحت فشار سیاسی، اقتصادی و نظامی وارد هیچ ‌فرایند گفت‌وگویی نخواهد شد. قطعا این پیام از سوی مسوولان عالی‌رتبه ایران به مهمان خود منتقل شده است. مهم‌ترین شرط ایران برای ورود به فرایند گفت‌وگو، برداشتن همه تحریم‌ها و فراهم‌سازی شرایط طبیعی و هم‌سنگ گفت‌وگو است. به عبارت دیگر، گفت‌وگو از نقطه برداشت همه تحریم‌ها آغاز خواهد شد. البته با توجه به صحبت‌های 18 دی رهبر معظم انقلاب اسلامی که تاکید داشت واکنش ایران فقط یک سیلی بوده است و انتقام به جای خود باقی است و آمریکا باید از منطقه خارج شود، خروج آمریکا از منطقه هم می‌تواند به‌عنوان یکی دیگر از شروط ایران برای شروع گفت‌وگو مطرح شود.
ایران برای مذاکره و حل‌و‌فصل مشکلات فی‌مابین آماده است اما شرطش آن است که آمریکا از اقدامات خصمانه خود عقب‌نشینی کند اما در حالی که شمشیر تهدید و تحریم بر گردنش است و آن را زخمی کرده، اگر ایران وارد عرصه گفت‌وگو شود، این گفت‌وگو نیست بلکه یک شکست بزرگ و تسلیم محض است.
البته به ادعای برخی تحلیلگران، یکی دیگر از اهداف گفت‌وگوی شیخ تمیم با ایران باید مباحث مربوط به نقش پایگاه‌های آمریکایی مستقر در قطر در اقدامات ضد‌ایرانی اخیر خصوصا در قضیه ترور سردار شهید سلیمانی و نیز اقدامات سایبری در رادار بوئینگ اوکراینی که روز چهارشنبه همزمان با حملات موشکی ایران در اطراف فرودگاه امام‌خمینی؟ره؟ سرنگون شد و نیز نگرانی از واکنش سخت ایران باشد؛ خصوصا که ایران قبلا به همه کشورهای منطقه که کشورشان میزبان ارتش تروریستی آمریکاست، هشدارهای لازم را داده بود و ایران با حمله موشکی به نظامیان آمریکا در عراق، اراده و جسارت خود را در عملیاتی‌کردن تهدیداتش، آشکار کرده است. انتشار برخی خبرها (هرچند تایید نشده) مبنی بر اینکه قطر آماده است تا مبلغ سه میلیارد دلار به ایران بپردازد یا اینکه دولت آمریکا از طریق قطر آمادگی خود را برای پرداخت مبلغ قابل توجهی به‌عنوان خسارت به ایران در قضیه سقوط بوئینگ اوکراینی اعلام کرده است، شاخص مهمی در این ارتباط محسوب می‌شود. برخی تحلیلگران مواضع اتخاذی ترامپ مبنی بر اینکه وی فقط در پی آن است که ایران به بمب اتمی دست پیدا نکند را در واقع نوعی عقب‌نشینی و تسهیل روند مذاکرات شیخ تمیم در ایران، ارزیابی می‌کنند.
حال حضور امیر قطر در ایران (خصوصا که هفته پیش وزیر امور خارجه قطر با پیامی از سوی آمریکا به ایران آمده بود) نشان می‌دهد که اصرار ایران بر ایستادگی بر اهداف ملی و منطقه‌ای خود و حمله موشکی به پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه و نمایش اراده محکم خود، موجب ارتقای جایگاه منطقه‌ای ایران شده و دولت‌های منطقه ناگزیر از بازنگری در روابط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود
هستند.