چاپ

ایران پرسمان - آخرین خبر / سایت راهبرد معاصر نوشت: با وجود گذشت بیش از 1 ماه و نیم از اعلام کنارگیری رسمی عادل عبدالمهدی از سمت نخست وزیری و حدود 30 روز از مهلت 15 روزه رئیس جمهور برای معرفی جایگزین وی، عراق همچنان در کش و قوس برای تعیین یک نخست وزیر موقت است. در این مدت تا این لحظه، محمد شیاع السودانی و اسعد العیدانی تا مرز نخست وزیری رفتند اما به دلیل پیچیدگی های موجود در ساختار سیاسی و اجتماعی عراق، از سوی برهم صالح معرفی نشدند. اکنون نوبت به محمد توفیق علاوی رسیده است. شخصیتی نسبتا در حاشیه که با وجود داشتن سمت هایی نظیر نمایندگی پارلمان و وزارت، بیشتر عمر خود را بیرون از عراق سپری کرده است. در این گزارش بر آنیم تا ضمن بررسی زندگی شخصی او، به رویکردهایش نسبت به جبهه های داخلی و خارجی بپردازیم.
پر واضح است که در تعیین نخست وزیر در بغداد، قدرت های منطقه ای و ایالات متحده هم قدرت اعمال نفوذ دارند. به همین خاطر موضع گیری های محمد توفیق علاوی نسبت به بازیگران منطقه و امریکا در موفقیت وی برای رسیدن به سمت نخست وزیری، بسیار موثر است.
ایران: مواضع محمد توفیق علاوی در قبال ایران، برآمده از نگاهی سکولار است. او که اوایل تشکیل مجلس اعلای عراق در ایران، به دعوت شهید حکیم، از لندن به تهران آمده بود، تاکید کرده به این جریان نپیوست چون دیدگاه مشترکی نداشت. به طور کلی از سخنان محمد توفیق علاوی چنین برداشت نمی شود که او گرایش خاصی به ایران داشته باشد. در بهترین حالت او هم مثل بسیاری از سیاسیون دیگری عراقی چشم بر ظلم هایی که علیه ایران می شود می بندد و به نام عمل گرا بودن، با انوا ع و اقسام زورگویی امریکا کنار خواهد آمد. البته این یک نگاه یکسویه نیست؛ حداقل در لفظ علاوی حامی نگاه دشمنی با هیچکس و دوستی با همه است. در گفتگو با شبکه التغییر، وقتی مجری از ایران هم در کنار عربستان و امریکا به عنوان دولتی زورگو علیه عراق نام برد، او دائما گفت: صحیح می گویی؛ علاوی در این گفتگو تاکید کرد که اگر مثلا جلوی ایرانی ها برود، از موضع ضعف سخن نخواهد گفت و تاکید خواهد کرد "این من، عراقی ها، بودیم که داعش را شکست دادیم؛ ما خون دادیم. ارتش، پلیس و حشد عراقی بودند".
در جریان انفجار نفت کش های الفجیره، چنین نوشت: «ایران باید بداند با این کار تنگه را نمی تواند ببندد و همان اشتباهی را مرتکب می شود که صدام هنگام حمله به کویت مرتکب شد و کشورش را خراب کرد». نگاه علاوی نسبت به ایران بیشتر معطوف به تقابل این کشور با ایالات متحده است. عمده اظهار نظرهای وی هم در واکنش به این موضوع است. بنابراین قطعا نمی توان محمد توفیق علاوی را یک شخصیت سیاسی نزدیک به ایران ارزیابی کرد؛ او حتی در 13 ژوئن 2019، صریحا از نام جعلی خلیج عربی استفاده کرده و بعید است هنگام استفاده از این لفظ، نگاه ایران نسبت به آن را ندانسته باشد. یکبار با انتشار ویدئویی از یکی از مسئولین ترکیه که به وعده خود عمل می کند نوشت: «آفرین بر شما! شما اسلام سیاسی حقیقی دارید نه فاسدانی که در کشور ما ادعا می کنند». اگر بخواهیم تعمیم دهیم احتمالا او بهترین کشور همسایه را، ترکیه می داند.
امریکا: پراگماتیسم افراطی در محمد توفیق علاوی باعث شده وی چشم خود را بر تمامی عهدشکنی ها و زور گویی های ایالات متحده ببندد؛ همانطور که پیشتر گفته شد، نگاه علاوی بر ایران و امریکا بیش از هر نکته‌ی دیگری، به لزوم جلوگیری از جنگ میان این دو تمرکز دارد. اما از نگاهش چنین بر می آید که تحت فشار امریکا با هر سیاستی کنار می آید. تئوری که محمد توفیق علاوی دائما بر آن دست می گذارد، تلاش اسرائیل برای راه اندازی جنگ میان ایران و امریکاست. او نسبت به تمامی کارشکنی های امریکا علیه ایران خاموش مانده ولی نسبت به ماجرای فجیره، موضع منفی گرفته. در مقاله ای که 2017 نوشته تاکید کرده که چین برنامه هایی برای کنار زدن دلار در معاملات بین المللی دارد ولی کشورهایی نظیر عراق که صدها میلیارد دلار در بانک فدرالی امریکا دارند، نمی توانند به راحتی دلار را کنار بگذارند. خود همین تحلیل نشان از مرعوب بودن در قبال تحریم های امریکایی است. چنین نگاهی باعث شده وی با کوچک نمایی توافق دولت عادل عبدالمهدی با چین، آن را یک تفاهم، نه قرار داد بداند که اگر درست سود آن، به درستی تعیین نشده باشد، می تواند به ضرر عراق هم باشد. او که تاکید دارد هنوز توافقی حاصل نشده و تنها یادداشت تفاهم امضا شده، طوری سخن می گوید که نشان می دهد چندان حامی این توافق نیست و حتی در صورت مثبت دانستن آن، چندان آن را دگرگون کننده شرایط نمی بیند. پس اگر تحت فشار امریکا قرار بگیرد، احتمالا حاضر به کنار گذاشتن آن خواهد بود.
رژیم صهیونیستی: شاید صریح ترین مواضع محمد توفیق علاوی در حوزه سیاست خارجی را بتوان در رابطه با ضدیت او با اسرائیل یافت. نامزد نخست وزیری عراق، کسی است که پس از استعفایش از سمت وزارت ارتباطات، پرونده ای را افشا کرد که طبق آن، برخی مسئولین فاسد در عوض دریافت رشوه، مدار ماهواره ای عراق را به اسرائیل واگذار کرده بودند. او البته اینجا هم نامی از فاسدان نیاورد ولی افشاگری اش ضد اسرائیل قابل تامل است. همچنین علاوی از پاسخ تند نماینده اردن در سازمان ملل به نتانیاهو در ژوئیه 2019 استقبال کرد.