چاپ

ایران پرسمان - مجله ایلیاد / خانواده‌ای از ژن‌های جهش یافته در گوجه فرنگی کشف شده‌اند که می‌توانند به رشد گیاهان سرعت بخشیده و مقاومت آن‌ها را در برابر خشکسالی بهبود بخشند. محققین دانشگاه کمبریج کشف کرده‌اند که استرس‌های ناشی از خشکسالی باعث جهش ژنی خانواده‌ای از ژن‌ها شده که قبلاً به‌خاطر اثر آن‌ها در رنگ و شکل میوه‌‌ی گوجه فرنگی شناخته می‌شدند. شرح این کشف در مجله‌ی PLOS Genetics چاپ شده است. این خانواده‌ی ژنی «رایدر» نام دارد و در بقیه‌ی محصولات کشاورزی نیز حضور دارد و فعال است. با این احتساب می‌توان آن‌را به عنوان منبعی به حساب آورد که می‌تواند به محصولات کمک کند تا بتوانند در شرایط وخیم ناشی از تغییرات اقلیمی سازگار شوند.
دکتر «ماتیاس بنوئیت» به‌عنوان نویسنده‌ی اول مقاله، می‌گوید: «تراریختگی دارای پتانسیل بالایی برای بهبود محصولات کشاورزی هستند. آن‌ها محرک‌های قوی برای گوناگونی صفات هستند. تا کنون ما در حال استفاده از این صفات برای بهبود محصولات کشاورزی برای نسل‌های آینده بوده‌ایم، ولی اکنون می‌خواهیم مکانیسم‌های مولکولی پشت آن‌را نیز درک کنیم.»
تراریختگی و یا به‌نام مرسوم آن جهش ژنی در واقع کدهای متحرک دی‌ان‌ای است که می‌تواند خود را در مکانی جدید از ژنوم کپی کند. جهش ژنی می‌تواند باعث تغییر، خرابی و یا اصلاح ژن شود و در عین حال می‌تواند هیچ اثری بر روی ژن نداشته باشد. این موضوع برای اولین بار توسط برنده‌ی جایزه‌ی نوبل، «باربارا مک‌کلینتوک» کشف شد، ولی اکنون دانشمندان فهمیده‌اند که جهش ژنی نقش مهمی در فرآیند تکامل ایفا می‌کند و مشخصات فیزیکی گیاهان را تغییر می‌دهد.
استفاده از جهش‌های ژنی در گیاهان باعث به‌وجود آوردن مشخصات جدید می‌شود و یک قدم به جلو در زمینه‌ی تکثیر گیاهان است. با این کار می‌توان در گیاهان صفات جدیدی را در سریع‌ترین زمان ایجاد کرد. به‌عنوان مثال می‌توان رنگ‌ها، اندازه‌ها، شکل‌ها و بازدهی میوه‌رسانی را در گیاه دست‌کاری کرد.
در این مطالعه‌ی جدید دانشمندان نشان داده‌اند که خانواده‌ی ژنی رایدر در چندین گونه‌ی گیاهی وجود دارد. این عمومیت باعث می‌شود محققین تشویق شوند تا بتوانند راهی پیدا کنند تا آن‌را به نحو کنترل‌شده‌ای فعال کنند. بنوئیت می‌گوید: «فهمیدن اینکه فعالیت رایدر به‌وسیله‌ی خشکسالی تحریک شده است نشان می‌دهد که این ژن می‌تواند شبکه‌ی ژنی جدیدی بسازد که گیاه را در برابر خشکسالی مقاوم کند. بنابراین می‌توانیم از رایدر برای تکثیر گیاهان مقاوم به خشکسالی استفاده کنیم.»