ایران پرسمان - ایسنا /یک پژوهش تازه از دانشگاه یوتا نشان می‌دهد اضطراب فقط کار نورون‌های مغزی نیست. دانشمندان دو گروه متفاوت از سلول‌های ایمنی مغز، یعنی میکروگلیا را شناسایی کرده‌اند که مانند پدال گاز و ترمز، میزان اضطراب را تنظیم می‌کنند. این کشف می‌تواند نگاه پزشکان به درمان اختلالات اضطرابی را دگرگون کند.
یکی از بزرگ‌ترین رازهای علم اعصاب این است که اضطراب چگونه در مغز شکل می‌گیرد و چه کسی فرمان آن را در دست دارد؟ پژوهشگران دانشگاه یوتا اکنون با یافته‌ای غیرمنتظره آمده‌اند که قفل این معما را تا حدی باز کنند.
بازار ![]()
تا امروز تصور عمومی دانشمندان این بود که نورون‌ها یعنی سلول‌های عصبی که سیگنال‌های الکتریکی را در سراسر بدن منتقل می‌کنند، مسئول اصلی تنظیم رفتارهای اضطرابی هستند، اما مطالعه تازه نشان می‌دهد که قهرمانان واقعی پشت پرده، نه نورون‌ها، بلکه سلول‌های ایمنی مغز به نام «میکروگلیا» هستند.
پژوهشگران دریافتند که میکروگلیا در دو گروه متفاوت عمل می‌کنند: یک گروه اضطراب را افزایش می‌دهد؛ مثل پدال گاز. گروه دیگر اضطراب را کاهش می‌دهد؛ مثل ترمز.
دان ون‌درن، پژوهشگر پسادکتری دانشگاه پنسیلوانیا، که این کار را در دانشگاه یوتا انجام داده می‌گوید: «این یک تغییر پارادایم است؛ نشان می‌دهد اگر سیستم ایمنی مغز دچار اختلال شود، می‌تواند باعث اختلالات روانی بسیار مشخصی شود.»
میکروگلیا؛ بسیار پیچیده‌تر از آنچه فکر می‌کردیم
چند سال پیش دانشمندان حدس زده بودند که میکروگلیا در اضطراب نقش دارد، اما گمان می‌کردند همه میکروگلیا یکسان عمل می‌کنند. با این حال، مشاهدات‌شان با این فرضیه جور درنمی‌آمد.
وقتی محققان تنها یک زیرگروه از میکروگلیا به نام Hoxb8 را مختل کردند، موش‌ها رفتارهای اضطرابی نشان دادند، اما زمانی که تمام میکروگلیا را به‌طور همزمان غیرفعال کردند، موش‌ها عادی بودند.
این تناقض محققان را به یک فرضیه رساند: احتمالاً دو نوع میکروگلیا عملکردی کاملاً مخالف دارند.
Hoxb8 ممکن است نقش محافظت‌کننده داشته باشد. غیر Hoxb8 ممکن است عامل افزایش اضطراب باشد. برای روشن شدن این موضوع، لازم بود هر گروه را جداگانه بررسی کنند.
آزمایشی باورنکردنی: پیوند سلول‌های ایمنی مغز
پژوهشگران دست به یک آزمایش غیرمعمول زدند: آن‌ها میکروگلیا را به موش‌هایی که هیچ میکروگلیایی در مغزشان نداشتند پیوند زدند.
نتایج شگفت‌انگیز بود: وقتی فقط میکروگلیاهای غیر Hoxb8 پیوند زده شد، موش‌ها به‌شدت مضطرب شدند؛ آن‌ها مدام خود را تمیز می‌کردند و از مکان‌های باز فرار می‌کردند.
وقتی فقط میکروگلیاهای Hoxb8 وارد مغز شد، موش‌ها آرام و طبیعی رفتار کردند و وقتی هر دو گروه با هم پیوند زده شدند، باز هم رفتار موش‌ها عادی بود؛ یعنی «ترمز» Hoxb8 اثر «گاز» غیر Hoxb8 را خنثی می‌کرد.
پروفسور ماریو کاپکی، نویسنده مسئول و ژنتیک‌دان برجسته، می‌گوید: «این دو گروه نقشی کاملاً متضاد دارند. آن‌ها با هم سطح مناسبی از اضطراب را بر اساس شرایط محیط تنظیم می‌کنند.»
درمان‌های آینده؛ از نورون‌ها به سمت سلول‌های ایمنی
تا امروز تقریباً تمام داروهای روان‌پزشکی روی نورون‌ها اثر می‌گذارند، اما به گفته محققان، انسان‌ها نیز دو نوع میکروگلیا مشابه موش‌ها دارند.
به همین دلیل، این کشف می‌تواند در آینده راه را برای درمان‌های کاملاً متفاوت باز کند؛ درمان‌هایی که به جای نورون‌ها، به سراغ سلول‌های ایمنی مغز می‌روند.
کاپکی می‌گوید: «این دانش می‌تواند به بیمارانی که کنترل اضطراب خود را از دست داده‌اند کمک کند تا دوباره آن را به دست بیاورند.»
البته ماندنرش تأکید می‌کند که راه طولانی در پیش است: «ما هنوز تا درمان فاصله داریم، اما در آینده می‌توان سلول‌های ایمنی خاصی را هدف قرار داد و آن‌ها را به‌طور دارویی یا ایمنی‌درمانی اصلاح کرد. این یک تغییر اساسی در درمان اختلالات روانی خواهد بود.