بزرگنمايي:

ایران پرسمان - صبح نو /
جواد بخشی / با آغاز ثبت‌نام کاندیداهای ریاست جمهوری، تعدد چهره‌ها و شخصیت‌های در صف پاستور، توجه همگان را به خود جلب کرده است. در این میان اصلاح‌طلبان که به واسطه عملکرد ضعیف دولت، بخشی از بدنه خود را از دست داده‌اند، به‌دنبال نقش‌آفرینی و پیروزی در انتخابات هستند. تکثر نامزد مساله ای است که مدت‌هاست آن‌ها را به چالش کشیده است. اگرچه به‌دنبال رسیدن به اجماع تا پیش از آغاز ثبت‌نام بودند اما در نهایت با حداکثر نفرات در انتخابات حاضر خواهند شد. ثبت نام حداقل 14‌نفر از چهره‌های شاخص رسیدن بر گزینه واحد را دشوارتر نیز خواهد کرد. از این رو به سراغ اسماعیل گرامی مقدم عضو نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان و سخنگوی حزب اعتمادملی رفتیم تا درباره آخرین وضعیت برنامه‌های اصلاح‌طلبان با وی گفت‌وگو کنیم.
متن کامل گفت‌و‌گوی تفصیلی با گرامی‌مقدم به شرح زیر است:
 ثبت‌نام برای انتخابات ریاست جمهوری آغاز شده است و هنوز شاهد معرفی گزینه نهایی از سوی جریان اصلاح‌طلب نیستیم. برنامه‌های جریان اصلاح‌طلب برای انتخابات در چه وضعیتی قرار دارد؟
ما در شرایط کنونی یک بحث کلی داریم که تمامی جریانات مبتلا به آن هستند؛ این شرایط کنونی برای برخی مطلوب است. برای جریان اصول‌گرا مطلوب است و برای جریان اصلاح‌طلب نامطلوب است. از این جهت که فارغ از اینکه دلایل علت بی‌اعتمادی ایجاد شده در جامعه چیست و چه نهاد، ارگان و سازمانی مقصر هستند، یک واقعیتی وجود دارد که هیچکس نمی‌تواند از آن عبور کند، این بی‌اعتمادی به انتخابات لطمه وارد می‌کند و باعث کاهش مشارکت در انتخابات می‌شود.
 بخشی از بی‌اعتمادی‌ای که به عملکرد باز می‌گردد و بخشی از این عملکرد در هشت سال گذشته مختص به جریان اصلاح‌طلب است که از دولت روحانی حمایت کرده‌اند؟
بله. حتما. عرض کردم این بی‌اعتمادی مسائل و ابعاد مختلفی دارد. نمی‌توانیم بگوییم صرفا دولت به این بی اعتمادی دامن زده است؛ بلکه یک بخشی از آن است. کلید اصلی سیاست‌هایی است که منجر به ناامیدی مردم می‌شود؛ چون سیاست‌ها هستند که خود را بر اقتصاد و مسائل اجتماعی دیکته می‌کنند. خیلی از مسائل وجود دارد و هر‌کدام از این‌ها در ایجاد بی‌اعتمادی نقش دارند.
بنابراین بخشی از بی‌اعتمادی ایجاد شده مربوط به سیاست‌های اجرایی است؟
بله، درست است و بخشی از آن دولت است؛ بخشی از آن صدا و سیماست و نهادهای دیگر هم هستند. همه این‌ها مقصرند و بخشی هم جریانات سیاسی هستند. آن چیزی که مسلم است این است که بی‌اعتمادی هم وجود دارد.
 درهمین فضایی که شما می‌فرمایید چهره‌های اصلاح‌طلب کنش‌های سیاسی زیادی دارند و برنامه‌های بسیاری برای حضور در انتخابات طراحی کرده‌اند.
بله. درست است، ما می‌خواهیم در انتخابات حضور پیدا کنیم.
پس حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات بر مشارکت هم تأثیر خواهد گذاشت و مردم فرای آن بی‌اعتمادی‌ای که فرمودید در انتخابات شرکت خواهند کرد؟
ما به‌دنبال افزایش مشارکت هستیم اما برخی جریانات اساسا رفتارشان و عملکردشان نشان می‌دهد که طرفدار مشارکت حداکثری نیستند. وقتی به فرمایشات رهبری در گذشته نگاه کنیم، می‌بینیم که می‌گویند حتی مخالفان هم بیایند و رأی بدهند.
هر کشوری به‌دنبال این است که ویترین دموکراسی خود را بالا ببرد. سنگ‌اندازی مقابل مشارکت حداکثری جبهه اصلاحات نشان‌دهنده مطلوبیت عدم مشارکت است.
اما شاهد بودیم که چهره‌های اصلاح‌طلب بسیاری برای حضور در انتخابات اعلام آمادگی کردند. فعالیت‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان هم مدت‌هاست شروع شده است و نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان هم کارهایی را انجام داده است. این اقدامات در چه مرحله‌ای است؟
آخرین وضعیت ما روشن است و سخنگوی جبهه اعلام کردند. نامزدهایی آمده‌اند و برنامه‌های خود را اعلام کرده‌اند. از 14‌نامزد 11‌نامزد آمده‌اند و برنامه‌های خود را ارائه داده‌اند؛ بعد از اینکه نامزدها ثبت‌نام کردند و وضعیت روشن شد که چه تعداد از اصلاح‌طلبان وارد انتخابات شدند، بعد از آن مجددا جبهه اصلاحات نامزدها را مورد بررسی قرار خواهد داد و بیشترین تمرکزی که می‌شود این است که بعد از اینکه شورای نگهبان صلاحیت‌ها را اعلام کرد، آن موقع جبهه اصلاحات با یک مکانیزم نظرسنجی به نامزد اصلح خود دست خواهد یافت.
 اما قرار بود نامزد اصلح از این 14‌نفر باشد و تا پیش از ثبت‌نام هم معرفی شود؟
این مصوبه تغییر پیدا کرده است.
 الان به چه شکلی برنامه‌ریزی شده است؟
جمعی از اعضای جبهه اصلاحات پیشنهاد کرده‌اند که این رأی‌گیری به تعویق بیفتد و بعد از ثبت‌نام‌ها این اقدام را انجام دهیم.
با‌توجه به اینکه در این شرایط حداقل 14‌نفر برای انتخابات ریاست‌جمهوری از جبهه اصلاحات ثبت‌نام خواهند کرد، به نظرتان این 14نفر چه ویژگی‌هایی دارند؟
همه این‌ها آدم‌های محترمی هستند و قابلیت‌های ریاست جمهوری را دارند، اما ممکن است تعدادی است از این‌ها اساسا وارد ثبت نام نشوند.
معلوم نیست چه کسی وارد انتخابات نخواهد شد؟
ممکن است تا لحظه آخر تصمیم بگیرند ثبت‌نام نکنند. انتخابات و مسأله سیاست در دنیا ثابت نیست و سیال و متغیر است و امکان تغییر دارد. ممکن است یک چهره‌ای در آخرین لحظه ثبت نام نکند. در آن صورت بعد از ثبت‌نام‌ها روشن‌تر می‌شود که چه تعداد از اصلاح‌طلبان تمایل دارند تا مرحله گذر از شورای نگهبان در صحنه بمانند؛ تا این وضعیت روشن نشود، نمی‌توانیم برآورد دقیقی از رقابت بین نامزد اصلاح‌طلب و اصول‌گرا داشته باشیم.
مشکل اساسی اصلاح‌طلبان این است که در جریان اصول‌گرا هرکس بخواهد وارد انتخابات شود، چه مجلس و چه ریاست جمهوری، می‌شود، اما از این اصلاح‌طلبان همیشه در حالت نگرانی هستند که آن نامزدی که روی آن توافق دارند ممکن است که تأیید صلاحیت نشود. من بر این باور هستم که باید در انتخابات مشارکت حداکثری داشته باشیم و من معتقدم که اگر مردم حضور پیدا کنند با میزان بالای 60‌درصد طبع مردم ایران اصلاح‌طلبی است و این اصلاح‌طلبان هستند که پیروز انتخابات می‌شوند. در گوشه و کنار شنیده می‌شود که اصول‌گرایان تندرو‌خواهانه مشارکت حداکثری نیستند.
تقریبا اجماعی روی ظریف صورت گرفته بود، با انتشار فایل صوتی، تردید ایجاد شده است. حالا بین این 14‌نفر کدام یک به نظر شما رأی‌آورتر است؟
در بین این 14‌نفر اول ظریف را رأی‌آور می‌دانم؛ اگر وارد انتخابات شوند. بعد اگر آقای تاج‌زاده تأیید شود وی را نفر دوم می‌دانم و سومین گزینه نیز آقای پزشکیان را می‌دانم.
 آقای لاریجانی چطور؟ می‌تواند گزینه اصلاح‌طلبان باشد؟
از دوره انتخابات مجلس یازدهم تقریبا اصلاح‌طلبان با خود اتمام حجت کردند و با خود کنار آمدند که دیگر از نامزد غیر‌اصلاح‌طلب حمایت نکنند. شما دیدید که در بسیاری از حوزه‌ها ما دیگر کاندیدا نداشتیم.
 یعنی بعد از انتخاب آقای روحانی؟
بله. شما دیدید ما در مجلس در خیلی از حوزه‌ها نامزد نداشتیم. الان هم خیال‌مان راحت است که ما پاسخگوی نامزدی غیر‌اصلاح‌طلب نیستیم؛ البته یک عارضه‌ای داشت و آن این بود که مشارکت پایین آمد. در این دوره هم همینطور است. نمی‌دانم چرا برخی همچنان پافشاری می‌کنند که اصلاح‌طلبان پشت سر یک نیروی غیر‌اصلاح‌طلب قرار بگیرند. اصلاح‌طلبان دنبال نامزد اصلاح‌طلب هستند و تصور هم نمی‌کنم که تمام اصلاح‌طلبان را ردصلاحیت کنند که بعد اصلاح‌طلبان بنشینند فکر کنند که یک بار دیگر پشت یک نامزد غیر‌اصلاح‌طلب قرار بگیرند یا خیر. این تمام شده است و ما به گذشته باز نمی‌گردیم؛ مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد. در آن صورت نامزدهای جریانات اصلاح‌طلب مثل مجلس یازدهم اعلام خواهند کرد که از نامزدهای دیگر، هرکس تمایل دارد، حمایت کند؛ اما جبهه‌ای چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
 اگر از لاریجانی حمایت نشود جای ظریف را چه کسی می‌خواهد بگیرد؟
از این 14‌نفری که هستند انتخاب خواهیم کرد.
 کدام‌یک از این 14‌نفر چنین توانایی دارد؟
«هویت اصلاح‌طلبی» بسیار مهم است و در انتخابات قبلی این نظریه به رأی گذاشته و تصویب شد. به همین دلیل از نامزد اصلاح‌طلب حمایت می‌کنیم. هر برادری که برنامه‌ها و توقعات اصلاح‌طلبان را پیگیری کند ما با گذشته وی کاری نداریم، مهم مطالبات اصلاح‌طلبانه مردم است که روی زمین نماند. جبهه اصلاحات که متشکل از 31‌عضو حقوقی و 15‌نفر حقیقی است که در مجموع 46‌نفر هستند، فقط نامزدهای اصلاح‌طلب را مورد بررسی قرار می‌دهد. درباره رأی‌گیری هم زمان داریم. بعد از این تبلیغات آزاد می‌شود و کمتر از 6‌روز مانده به انتخابات مردم تصمیم خود را خواهند گرفت و نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم. روی برخی چهره‌ها مثل آقای ظریف می‌توانیم یک برآوردی داشته باشیم اما درباره بقیه نمی‌توانیم داشته باشیم. ممکن است این ظرفیت به وجود بیاید و یک نامزدی بین اصلاح‌طلبان، رأی بالایی بیاورد.