تقویم تاریخ/ تصویب قانون کاپیتولاسیون
دانش و فناوری
بزرگنمايي:
ایران پرسمان - راسخون / در تاریخ ایران، حق قضاوت کنسولی یا کاپیتولاسیون چند بار به بیگانگان اعطا شده است. شاه سلطان حسین صفوی و فتحعلی‌شاه (پس از شکست در جنگ ترکمانچای)، از این امتیاز برای حفظ تاج و تخت خود استفاده نمودند تا از اشغال پایتخت توسط بیگانگان جلوگیری کنند. با این حال این عمل به‌قدری در نظر مردم قبیح جلوه می‌کرد که این پادشاهان به‌عنوان خائنین به ایران در تاریخ ثبت شده‌اند. اما باید گفت مفتضحانه‌ترین تصویب لایحه کاپیتولاسیون در زمان محمدرضاشاه رخ داد که در مجلس و آن‌هم در زمانی اعطا می‌گردید که اکثر مردم بیدار شده بودند. سردمداران مملکت در ازای دریافت دویست میلیون دلار وام مرتکب چنین خیانتی شدند. درواقع شاه در مقام شخص اول کشور در حالی این ننگ را احیا می‌کرد که چندی قبل لغو شده بود. با سفر شاه به امریکا در تیرماه 1343ش و مذاکراتی که صورت گرفت، امریکا اعطای کمک‌های نظامی را به وضع مقرراتی در زمینه مسائل قضایی منوط کرد و شاه نیز برای دریافت دویست میلیون دلار کمک نظامی، به امریکا قول مساعد داد. پس از بازگشت شاه از امریکا، لایحه کاپیتولاسیون در مجلس سنا طرح گردید. در سوم مردادماه 1343ش مجلس سنا جلسه فوق‌العاده‌ای تشکیل داد تا به بررسی لایحه‌ای چندفوریتی بپردازد. این جلسه از صبح تا نیمه‌شب ادامه داشت و سرانجام در نیمه‌شب، لایحه کاپیتولاسیون مطرح گردید. حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت، برای طرح لایحه تقاضای فوریت کرد. مجلس سنا وارد شور گردید و جلسه سرانجام ساعت دوازده شب خاتمه یافت. در این جلسه، عده‌ای از سناتورها ناراضی بودند ولی نمی‌توانستند نارضایتی خود را ابراز نمایند. پس از این، لایحه در تاریخ بیست و یکم مهرماه 1343ش در مجلس شورای ملی نیز مطرح شد و در غیاب رئیس مجلس و 25 تن از نمایندگان، به تصویب رسید. لایحه مزبور با هفتاد و چهار رأی موافق و شصت و یک رأی مخالف تصویب گردید. لایحه کاپیتولاسیون سرانجام سه ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با تصویب شورای انقلاب و دولت موقت، لغو گردید.
لینک کوتاه:
https://www.iranporseman.ir/Fa/News/309576/