ایران پرسمان - سیناپرس /بیابان یکی از پدیده های طبیعی محسوب می شود که برخی مناطق جهان را پوشانده است اما گاهی فعالیت های انسانی، تغییرات اقلیمی و مواردی همچون نابودی پوشش گیاهی می تواند سبب ایجاد بیابان های جدیدی شود.
 کشور ما دارای اقلیمی نیمه بیابانی بوده و برخی از خشک ترین و گرم ترین مناطق جهان در ایران قرار دارند. متاسفانه طی دهه های گذشته برخی از دشت های کشورمان به دلیل موارد متعددی همچون خشکسالی، برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، فرونشست زمین و ... با خطر بیابانی شدن مواجه است. در این گزارش به بررسی روند شکل گیری بیابان ها و عوامل تسریع کننده آن می پردازیم. 
در ابتدا باید توجه داشت که بیابان و کوهستان دارای ارتباطی مستقیم هستند و رشته کوه ها می توانند با جلوگیری از رسیدن هوای مرطوب به مناطقی خاص ، بیابان ایجاد کنند. این پدیده به خوبی در شکل گیری بیابان های فلات مرکزی ایران به واسطه رشته کوه البرز و زاگرس نقش داشته و البته در ایجاد بسیاری از اقلیم های خشک جهان از جمله بیابانهای گبی و صحرای آتاکاما نقش داشته است.

علاوه بر موقعیت دشت ها نسبت به کوهستان های بازدارنده، این موارد در شکل گیری بیابان ها دخیل هستند:
1- روند سریع تبخیر رطوبت:‌ با گرم شدن خورشید ، آب اقیانوس ها و دیگر اجسام تبخیر شده و به شکل بخار وارد جو شده و ابرها را تشکیل می دهد. این هوای گرم و مرطوب توسط وزش باد جا به جا شده و می تواند از منطقه خارج شود. به گزارش سیناپرس، زمانی که در یک منطقه روند تبخیر رطوبت به اندازه ای سریع باشد که رطوبت حاصله پیش از شکل گیری ابرها به نقطه دیگری منتقل شود، امکان ایجاد بیابان بسیار زیاد است.
2- بادهای رو به بالا: اگر باد غالب یک منطقه از رشته کوه عبور کند ، هوای گرم و مرطوب به سمت بالا رانده می شود. این جریان هوا هرچه بیشتر به سمت بالا می رود ، منبسط و سرد می شود. از آنجا که هوای سردتر قادر به حمل رطوبت نیست ، آب متراکم شده و مانند باران یا برف می بارد. این بارندگی به عنوان بارش اوروگرافیک شناخته می شود و به طور معمول از پوشش گیاهی سرسبز در قسمت باختری کوه پشتیبانی می کند. در مناطق بیابانی به طور معمول این پدیده رخ داده و به همین دلیل بارندگی در کوهستان مجاور بیابان رخ داده و در خود بیابان بسیار نادر است.
3 – پائین آمدن هوای گرم: زمانی که یک توده هوای مرطوب در مسیر خود به کوهستان برخورد می کند به سمت بالا رفته و پیش از عبور از کوهستان تمام بار بارشی خود را تخلیه کرده و عموما به بخش های ماورای رشته کوه نمی رسد. این موضوع سبب تفاوت عمده پوشش گیاهی در دو منطقه شده و از آن با عنوان سایه باران یاد می شود.
4- رطوبت کم: زمانی که میزان بارندگی یک منطقه در طول سال زیر 250 میلی متر باشد ، آن منطقه به طور رسمی به عنوان یک کویر طبقه بندی می شود. کویر معمولا بدون پوشش گیاهی بوده و هرگونه خاک یا ماده آلی در آن توسط باد از بین می رود و اغلب در این اقلیم تنها شن و ماسه و سنگ وجود دارد.به گزارش سیناپرس، رطوبت کم نیز به این معنی است که هوا هنگام تابش خورشید می تواند بسیار گرم شده و در شب هنگام بسیار سرد شود. این موضوع سبب می شود گیاهان اندکی شانس بقا داشته باشند و در نتیجه کویر شکل می گیرد.